FILM
Schildknaap Tiuri (Yannick van de Velde) heeft nog één proef af te leggen vooraleer hij tot ridder kan worden geslagen: samen met zijn vier vrienden die hetzelfde parcours hebben afgelegd, moet hij een nacht doorbrengen in de kapel, in stilte en contemplatie. Hij haalt echter het einde van de proef niet: er komt 's nachts iemand op de deur kloppen, en Tiuri onderbreekt zijn test door de man te volgen naar een slagveld, waar een zekere ridder Ridder Edwinem van Forrèstèrra (Gijs Scholten van Aschat) op sterven ligt. De ridder verzoekt Tiuri om een belangrijke brief naar koning Unauwen (Rüdiger Vogler) van het naburige koninkrijk te brengen, en drukt hem op het hart dat het om een zaak van leven of dood gaat. Als teken van vertrouwen geeft hij hem ook nog zijn kostbare ring mee. Tiuri begint aan zijn queeste, en zoals dat bij queestes gaat zijn er bijzonder veel partijen die geïnteresseerd zijn in de slechte afloop ervan. Hij wordt niet alleen achternagezeten door Rode Ridders (niet die van Willy Vandersteen, nvda.), die willen beletten dat de brief koning Unauwen bereikt, d'r zijn ook nog de strijdmakkers van Edwinem die onterecht denken dat Tiuri hem heeft vermoord, én er is een pissed off delegatie van koning Dagonaut (Derek de Lint) op pad die wil weten waarom Tiuri zijn gelofte heeft gebroken en als dusdanig zijn kans op ridderschap heeft verkeken. Het handjevol mensen die hem géén kwaad willen berokkenen zijn eerder aan de schaarse kant, alhoewel er ook een fraaie prinses, Lavinia (Hanna Schwamborn), tussen zit. Zijn eerste reisdoel is de kluizenaar Menaures (Rüdiger Vogler), de tweelingbroer van de koning. Om Tiuri te helpen de brief te verzorgen, laat hij zijn knecht Piak (Quinten Schram) mee reizen. De twee kunnen het goed met elkaar vinden, en ze ontpoppen zich als de ongeslagen ridder en zijn al even ongeslagen schildknaap. Maar de weg naar Unauwen is nog lang, en zit vol gevaren.




Het moet van Kruistocht In Spijkerbroek geleden zijn dat ik nog eens zo genoten heb van een Nederlandse film, want geef nu toe, als je op een dieet staat met voer als Verborgen Gebreken en andere Nederlandse soapnarigheid genre Costa, Pista en Voetbalvrouwen verlies je je geloof in de filmkunde van onze noorderburen. De Brief Voor De Koning is een ander paar mouwen: jeugdschrijfster Tonke Dragt heeft misschien een klein beetje dezelfde thematiek als Tolkien aangeboord, maar wist toch een fantasyroman te schrijven die eens niét doordrongen is van Angelsaksische wereldbeelden, maar die zich afspeelt in een Middeleeuwse wereld die als protomodel voor Nederland kan dienen. Er is zelfs sprake van een "oude taal" die slechts door een paar enkelingen kan gelezen worden, zonder dat daarvoor een kast met enkele magiërs of een hol met trollen moet worden opengetrokken. Dit stuk low fantasy heeft geen behoefte aan hekserij, tovenaarskuiperijen of bovennatuurlijke verschijnselen om overtuigend te zijn én tegelijkertijd een groter publiek aan te spreken dan alleen de jeugd waarop boek én film voornamelijk gericht zijn. Om kort samen te vatten: Tonke Dragt verpersoonlijkt het beste wat er op gebied van (jeugd)literatuur in Nederland te vinden is. En dit is niet mijn oordeel, enkele jaren geleden won de vrouw nog de Griffel der Griffels, een prijs voor het beste jeugdboek ooit.

En de film doet ontzettend veel recht aan het boek. Het wordt hier en daar een beetje afgeraffeld - een deftige verfilming van het boek zou drie uur kosten - maar de essentie van het boek blijft volledig overeind. Terwijl we exotischere lokaties verwacht hadden om het draaien van een film die zich in de pseudo-middeleeuwen afspeelt, heeft men de klus geklaard met shots in o.a. Carcassonne, Schotland, Thüringen, de Benelux en natuurlijk voor de kasteelscènes het wondermooie Rothenburg ob der Tauber. Het geheel is zo netjes in elkaar gezet dat de wereld van Dagonaut en Unauwen volledig in alle facetten herrijst op film. Hiervoor is wel een voice-over nodig die ons tijdens de eerste pakweg vijf minuten de juiste geopolitieke situatie schetst, maar eens dat euvel verholpen is, wordt de film een goed ridderverhaal zonder kapsones, met misschien een klein beetje de voorspelbare moraal dat men geen ridder wordt door een slag met een zwaard op je schouders, maar door de manier waarop je je van je opdracht kwijt: trouw, met oog voor de zwakken, vergevingsgezind aan diegene die je hebt verslagen en diens meer. De les is zo oud als de straat, en we zien in feite in deze film Tiuri langzaam tot dat besef komen, met als apotheose - hoe kon het ook anders - zijn ridderslag. Qua inzet van de acteurs moet deze film niet onderdoen voor het vergelijkbare spul op de markt, meestal van Anglo-Saksische inslag (zie o.a. Eragon en Arn, Templarridder); het enige wat er spijtig aan blijft is dat men de film soms iets té concies heeft gemaakt omwille van commerciële overwegingen. Een versie van laten we zeggen 2 1/2 uur waarbij enkele van de subplots beter uitgespit zouden worden, had de film artistiek nog een beetje hoger kunnen tillen.




BEELD EN GELUID
Beeld-en geluidstransfer zijn beide oke. Het beeld is met 1.85:1 ineens het juiste formaat. Het is redelijk scherp en kleurrijk, echter treedt er wat aliasing op bij de maliënkolders van de uniformen, en zit er hier en daar nog een ongewenst compressieblok in de weg. Koele blauwe tinten voeren de boventoon. Ook is de prent niet volledig vrij van ruis, maar bij een goeie middeleeuwse film draagt dat eerder bij tot het authentiek karakter ervan. We hebben de keuze tussen een Engelse Dolby Digital 5.1-track en een gewone Dolby Surround 2.0-track, al dan niet met Engelse ondertiteling. Het spijtige is dat het Noord-Nederlandse accent in combinatie met niet al te geweldige stemopnamen de dialogen, en dan vooral de benoeming van de plaats- en persoonsnamen, ernstig bemoeilijkt. Nederlandse ondertiteling zou geen overbodige luxe geweest zijn. De track zelf is netjes, maakt zeer frequent gebruik van de achterste kanalen, en ook de subwoofer krijgt te doen wat 'ie kan, wat gezien het bronmateriaal niet altijd even evident is. Toch is dit een propere release.

EXTRA'S
Wat onmiddellijk tegensteekt is dat de menuweergave van de eerste disk compleet blokkeert zo lang je niet naar de cross-promotionele trailer van Oorlogswinter hebt gekeken. Disk 1 bevat naast een mooi en verzorgd menuscherm vooral nog een audiocommentaar van regisseur Pieter Verhoeff en production designer Gert Brinkers. De informatie die ze bieden is niets wat je niet in een filmencyclopedie als imdb.com kan vinden, maar het is altijd leuk om eens een commentaartrack in de eigen taal te horen.




Disk 2 opent met een making of-documentaire (15 min.) met onder meer opnames op de sets en interviews met de cast. Vervolgd wordt met een trailer (2 min.) en een setje bloopers (4 min.) Dan zien we 3 premièreverslagen (14 min.), van drie verschillende omroepen, zowel nationale als regionale. Het nummer van de aftiteling van de Nederlandse charmezanger Jan Smit staat er met een videoclip (3 min.) ook op; het nummer staat compleet haaks op de stijl van de film, en het is betreurenswaardig dat omwille van één of andere commerciële kronkel dit miserabel excuus voor artiest zijn medewerking aan de film heeft mogen verlenen. Tot slot volgt er nog een reeks foto's en een reclamespotje voor een bioscoopbon.

CONCLUSIE
De Brief Voor De Koning is een mooie verfilming van de bestseller van Tonke Dragt, en wetende wat er nog allemaal in de jaren 50 tot 80 aan jeugdliteratuur met meerwaarde voor volwassenen is geschreven in Nederland, zouden bepaalde regisseurs nu gouden kansen moeten ruiken. Heb echter medelijden met ons Vlamingen dat we het Noord-Nederlandse dialect niet altijd verstaan.