15 jaar na z’n 8 minuten durende debuutfilmpje The Last Gun (1959) en net voor z’n internationale doorbraakproductie Jaws (1975) draaide Steven Spielberg in Texas z’n allereerste langspeelfilm naar waargebeurde feiten uit 1969: de blondine Lou Jean verneemt na een gevangenisstraf wegens kruimeldiefstallen dat haar baby Langston aan een gezin in Sugarland is toevertrouwd met het oog op een definitieve adoptie. Naar haar bezwaren wordt niet geluisterd en dus besluit ze om haar echtgenoot Clovis – hij zit een straf van 2 jaar en vier maanden uit wegens kleine inbraken - te bevrijden om samen de baby op te eisen in Sugarland. Clovis is evenwel niet happig want hij komt over vier maanden definitief vrij, maar Lou Jean dreigt ermee hem te verlaten en dat wil Clovis tot elke prijs vermijden en dus trekt hij de kleren aan die ze meegebracht heeft. Vervolgens kapen ze een politieauto en gijzelen de jonge politieman Maxwell Slide, die ze dwingen naar Sugarland te rijden.

 

Wat volgt is een lange rit door Texas. De foto’s van Lou Jean en Clovis verschijnen in de krant en tv-filmploegen gaan op pad om een opname van het voortvluchtige duo te maken. Kapitein Harling Tanner van de verkeerspolitie zet op zijn beurt de achtervolging in, maar na een carrière van meer dan 18 jaar zonder dodelijke slachtoffers, is hij niet bereid om de scherpschutters hun werk te laten doen. Hij laat wegblokkades oprichten en vraagt versterking aan de politieposten langs het traject, maar Lou Jean en Clovis slagen erin om hun belagers op afstand te houden, ook al groeit het aantal politieauto’s in hun slipstream aan tot een colonne van meer dan 200, gevolgd door een nog vele langere sliert van burgers die sympathiseren met hun kruistocht voor de teruggave van baby Langston. Politieman Slide probeert ondertussen het duo te overtuigen om zich over te geven, maar Lou Jean laat zich niet van haar doel afbrengen. Clovis, die de bui ziet hangen, probeert haar voorzichtig op andere gedachten te brengen, maar hij kent Lou Jean inmiddels goed genoeg en beseft dat geen enkel zinvol argument haar nog kan beïnvloeden. En dus rijdt de opgejaagde meute als een lichtjesprocessie van Lourdes richting Sugarland, onderweg toegejuicht door grote groepen sympathisanten met cadeautjes voor baby Langston en spandoeken met slogans om Lou Jean en Clovis een hart onder de riem te steken…

 

The Sugarland Express lijkt een atypische film in het oeuvre van regisseur Steven Spielberg te zijn, maar in z’n debuutfilm zitten al alle elementen die hem in latere jaren megasuccessen als E.T.: The Extra-Terrestrial (1982) en Jurassic Park (1983) aan zouden reiken. Opnieuw is er sprake van een kind als spil van het verhaal en van een gezinnetje in noodweer, maar de hoofdpersonages zijn allemaal volwassenen en het kind van de rekening komt slechts zijdelings in beeld. Toch is de klassieke Spielberg-opstelling aanwezig en is er ook sprake van minstens twee antagonisten (de kapitein van de verkeerspolitie en de gegijzelde politieman) met het hart op de goede plaats. De prettig gestoorde Lou Jean - een sublieme rol voor Goldie Hawn (Death Becomes Her, 1992) - en de veel stillere Clovis Poplin - grappig en toch geloofwaardig gebracht door William Atherton (Looking For Mr. Goodbar, 1977) - zijn allebei kleine criminelen, met Lou Jean als degene die nauwelijks schijnt te beseffen wat de draagwijdte is van haar daden. Ze gedraagt zich als een groot kind, naïef en onverantwoord, maar ze is nauwelijks gevaarlijk en dat beseft ook de jonge politieman Slide, die haar in de loop van hun lange avontuur zelfs sympathiek gaat vinden. En ook kapitein Tanner en zelfs het hele politiekorps van Texas, ze schudden meewarig het hoofd als ze zien hoe Lou Jean in een tankstation massa’s kortingbonnetjes meepikt die ze hoopt in te ruilen voor een bedje en speelgoed voor baby Langston. Het is een typische Spielberg-truc waarmee hij ervoor zorgt dat Lou Jean de toeschouwer op de hand krijgt. Hij zal het foefje later nog een keer gebruiken tijdens de doortocht van het trio in een klein Texaans stadje, waar de inwoners klaarstaan met een teddybeer, kleurige schoentjes voor haar baby en een roze biggetje met een strik dat meteen in Lou Jeans schoot plast.

 

Haar echtgenoot Clovis is minder uitbundig. Hij beseft dat hij een lange gevangenisstraf riskeert, net op het moment dat hij de ellende bijna achter de rug had, maar hij houdt van z’n vrouw en is zelfs een beetje bang als ze boos en nukkig wordt. Hij probeert orde in de wanorde te scheppen en William Atherton speelt de rol op een overtuigende en rustige manier die niet gespeend is van een flinke dosis humor. Hun gijzelaar Maxwell Slide, jonge, aantrekkelijk en minder dan een jaar in dienst, evolueert van een correcte en wat stijve politieman naar een compagnon de route die het met stijgende verbazing allemaal meemaakt. Hij beseft heel gauw dat Clovis een goede inborst heeft en tegen z’n zin in dit avontuur terechtgekomen is, terwijl Lou Jean gedreven wordt door het onrecht dat haar is aangedaan. Ze worden nooit vrienden, maar Slide is hun uiteindelijk goedgezind en probeert een dramatische confrontatie te vermijden. Blijft over kapitein Tanner, een intelligente politiechef met een geweten, maar voor z’n collega’s en medewerkers een onbegrijpelijke twijfelaar die de afwikkeling van de affaire alleen maar ingewikkelder maakt. Ook voor de toeschouwer blijft Tanner een moeilijk te begrijpen personage, want Steven Spielberg werkt z’n karakter nauwelijks uit en vult de beschikbare tijd liever met piepende autobanden, slippende en botsende politieauto’s en heel veel lawaai van sirenes.

 

Dat is overigens het enige manco in The Sugarland Express: de matige karakteruitwerking, ook van de overige figuren, ten voordele van de actiescènes met politiewagens. Nooit heeft u zoveel auto’s bijeen gezien in een bioscoopfilm, tenzij misschien in The Cars That Ate Paris (1974) van regisseur Peter Weir of in onze Pixar-favoriet Cars (2006) en de special effects die Spielberg op het witte doek tovert, zijn een voorafspiegeling van al het moois dat hij ooit zou verzinnen om z’n publiek te vermaken. In Texas zijn ze wellicht minder gelukkig, want de manier waarop hij de zuiderlingen als een beetje dom en schietgraag voorstelt, bevestigt het vooroordeel dat in de V.S. leeft. Bovendien lanceert de regisseur met hetzelfde gemak nog een hele reeks andere clichés over Texaanse krompraters en cowboys.

 

Dat alles neemt niet weg dat The Sugarland Express een onderhoudende roadmovie is geworden, spannend bij momenten, grappig op de meest onverwachte ogenblikken en vol hartverwarmende personages met wie de kijker zich kan identificeren. De toon van deze komedie is meestal licht tot humoristisch, ondanks een paar dreigende scènes en een finale die harder is dan we van Spielberg gewend zijn.

 

 

De beeldkwaliteit van deze transfer kon beslist een stuk beter, maar Universal heeft er voor gekozen om het werk maar half af te maken. Er is soms sprake van onnodig veel korrelvorming en bovendien zijn de kleuren niet altijd optimaal hersteld. Dat neemt niet weg dat dit qua technische kwaliteit de beste versie van The Sugarland Express is sinds de release van de film in 1974. De geluidskwaliteit is verrassend goed voor een film die oorspronkelijk in mono is opgenomen. Universal heeft de originele geluidstrack naar 2.0 geüpgraded, wat in de praktijk betekent dat het geluid ook via de achterste kanalen door de huiskamer gestuurd wordt. Het blijft behelpen, maar het procédé is efficiënt en levert toegevoegde waarde. De soundtrack van huiscomponist John Williams is doeltreffend, maar valt nauwelijks op.

 

Geen

 

The Sugarland Express is het debuut van Steven Spielberg. Alle ingrediënten van zijn latere successen zijn in de kiem aanwezig, waardoor deze film als het ware zijn grote meesterschap voorspelt. Jammer genoeg bevat de dvd geen Extra’s, maar anno 1974 kon niemand uiteraard voorspellen dat Spielberg op z’n eentje een revolutie zou teweegbrengen in Hollywood.