Deze film maakt deel uit van The Definitive Ealing Studios Collections waarin ook volgende films zijn opgenomen: Kind Hearts And Coronets, Went The Day Well?, Nicholas Nickleby, The Lavender Hill Mob, The Titfield Thunderbolt, Hue & Cry, Passport To Pimlico, The Ladykillers, The Man In The White Suit, The Magnet, Scott Of The Antarctic, Whisky Galore!, Champagne Charlie, The Maggie en It Always Rains On Sunday.

FILM
Een architect wordt op het platteland ontboden voor een werkopdracht. Daar aangekomen herkent hij de aanwezigen, hoewel hij ze nooit eerder heeft gezien. Niet in levende lijven tenminste:het zijn terugkerende karakters in een droom die hij al maanden heeft en waarvan de afloop niet voorspoedig is. De huisbewoners reageren sceptisch op het verhaal van de architect. Met name een aanwezige psycholoog weigert te geloven in voorbestemming en de voorspellende gave van dromen. Maar naarmate de dag vordert en de avond nadert, passeren verschillende verhalen van de gasten de revue die de dunne lijn tussen realiteit en droomwereld schijnen te overschrijden.

Dead Of Night is kortom iets wat we maar zelden tegenkomen: een omnibusfilm. De prent bewijst meteen ook waarom we zulke films maar zelden zien: de verschillende verhalen die aan bod komen zijn behoorlijk wisselvallig van niveau. Daar komt bij dat ook de raamvertelling weinig beklijft. Als geheel kan je Dead of Night dus bezwaarlijk een succes noemen. Dat neemt niet weg dat je op sommige momenten aan het scherm gekluisterd zit en intens meeleeft, want het merendeel van de segmenten mag dan niet boven het niveau van een ondermaatste aflevering van Alfred Hitchcock Presents uitstijgen, een aantal scènes, sequenties en filmdelen zijn kwalitatief zo hoogstaand dat je ze gerust klassiekers van de zevende kunst mag noemen.

De raamvertelling behoort daar dus niet toe. De personages zijn van bordkarton, de overgangen tussen de verschillende droomvertellingen zijn geforceerd en de acteerprestaties overtuigen niet. Bovendien hanteert regisseur Basil Daerden een weinig distinctieve stijl. Hij is ook verantwoordelijk voor Hearse Driver, de eerste vertelling waarin een man door een mysterieuze doodskar voor nakend onheil wordt gewaarschuwd. Het is het kortste segment van allemaal en laat daardoor geen onuitwisbare indruk. The Haunted Mirror, met Robert Hamer achter de camera, duurt dan weer te lang: de kijker heeft namelijk veel sneller door waarom een man bezeten raakt door wat hij in een oude spiegel ziet dan de personages. Maar de vertelling is een meesterwerk in vergelijking met Golfing Story, een triviaal, humoristisch tussendoortje dat qua sfeer helemaal niet thuishoort in Dead of Night, over een geest op de golfbaan, geregisseerd door Charles Chrichton.

Dat laat nog twee vertelling over, beide met panache geregisseerd door Alberto Cavalcanti. Zij zijn de reden dat Dead Of Night door iedere filmliefhebber moet worden gezien. Christmas Party mag dan een oerklassieke spookvertelling zijn, de cineast heeft verrukkelijke camerastandpunten in petto, die de barokke sfeer van het decor optimaal tot zijn recht laten komen. De ontknoping van het verhaal is voorspelbaar, maar omdat de opbouw zo meeslepend is, geeft dat niet. Maar het hoogtepunt van Dead Of Night wordt voor het laatst bewaard. The Ventriloquist's Dummy behoort namelijk tot het beste wat de jaren veertig op filmisch gebied hebben voortgebracht. De plot, over een buiksprekerspop die zijn meester in de greep heeft, is subliem in zijn subversieve horror en diep verontrustend in zijn onvergetelijke ontknoping. Bovendien kan je je niet van de indruk ontdoen dat de vertelling een dramatische subtext over posttraumatische stress bij soldaten bevat. Cavalcanti's regie bespeelt magistraal de gevoelens van de kijker en grondt de fantastische sfeer in geloofwaardig realisme.

Dead Of Night zal zeker geen spek voor ieders bek zijn: we zijn ruim 45 minuten ver eer het eerste geslaagde segment passeert en het duurt nog eens een half uur eer de film eindelijk zijn potentieel waarmaakt. De prent maakt dan ook voor eens en alrijd duidelijk dat een omnibusfilm nooit een coherent geheel kan vormen. Maar Dead Of Night bewijst ook dat er tussen het kaf koren te vinden is dat de tand des tijds uitstekend kan doorstaan en zelfs een verpletterende indruk kan nalaten. Was The Ventriloquist's Dummy de focus van de prent geweest, dan stond Dead Of Night nu wellicht in ieders top tien van beste horrorfilms ooit. Nu kan je louter zeggen dat de prent een verdienstelijke poging is om te slagen in een onmogelijk opdracht omdat de dwangbuis van de omnibus de film weinig manoeuvreerruimte geeft.

BEELD EN GELUID
Teleurstelling is een woord dat onvoldoende weergeeft hoe de prent er op dvd uitziet. Veelvuldige krassen en andere printbeschadigingen, opvallende spoelwissels, een zachtheid in het beeld die de scherpte bijwijlen teniet doet en een contrast dat de sfeer te weinig in de verf zet, ze zorgen voor frustratie bij de kijker. Die is er ook i.v.m. het audiospoor, waarop de dialogen vaak nauwelijks verstaanbaar zijn en de geluidseffecten en muziek te schril klinken.

EXTRA'S
De disk bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Net zoals de meeste andere omnibusfilms is Dead Of Night als geheel geen groot succes. Maar twee verhalen, beide geregisseerd door Alberto Cavalcanti, steken er wél filmisch bovenuit en zorgen voor een duizelingwekkende piek in een wisselvallige film. Beeld en geluid doen de sfeer van de prent helaas geen recht, terwijl ook het ontbreken van een bonussectie jammer is.