Net geen zestig jaar na de release van de versie van Robert Wise, besloot 20th Century Fox om één van de grote films uit z’n catalogus opnieuw te laten verfilmen. The Day the Earth Stood Still is zo goed als een klassieker in het sciencefictiongenre, zij het niet om z’n algemene uitstraling, dan minstens om de frisse en realistische wind die door de productie waait. Anno 2008 is de wereld veranderd. De Koude oorlog is achter de rug, de post-WOII-depressie verwerkt en het geloof in vliegende schotels door de meerderheid van de bevolking bijgezet in het archief waar ook engelen, draken, kabouters, heksen en tovenaars een laatste rustplaats gevonden hebben (uit recent onderzoek blijkt dat nog 26 procent van de Britten in UFO’s gelooft, terwijl ruim 65 procent denkt dat spoken geesten echt bestaan; god klokt af op 55 procent). Voor de producenten van de remake kwam het er m.a.w. op aan een bruikbaar en geloofwaardig alternatief voor de vliegende schotels te bedenken én hun buitenaards wezen genoeg aparte kenmerken te geven om het publiek te overtuigen. Want zeg nu zelf, wie meent er vandaag nog dat Michael Rennie, als het mannetje van middelbare leeftijd in z’n goedkope nylonpakje en met een veel te grote koffer uit de Robert Wise-versie van 1951, een geloofwaardige Klaatu is, tenzij hij of zij de hele Star Trek- en Star Wars-heisa van de voorbij dertig jaar heeft gemist? Zgn. klassiekers hebben hun merits en verdienen respect, voor een sciencefictionfilm anno 2008 is jammer genoeg veel meer nodig.

 

Wat dat betreft stelt de Scott Derrickson-versie niet teleur. De soepbordachtige ruimtetuigen hebben plaats gemaakt voor sferische bollen die alles bevatten wat de buitenaardsen nodig hebben om zich over grote afstanden door het heelal te verplaatsen. In The Day the Earth Stood Still verschijnen ze op een keer als uit het niets en het moederschipexemplaar, hoger dan de hoogste torens op Manhattan, wordt aanvankelijk zelfs voor een astroïde gehouden die voor een zoveelste fatale inslag zal zorgen. Die final impact komt er evenwel niet, maar de gigantische bol hangt een paar seconden later in Central Park en het meest vredelievende volk op aarde, nl. de Amerikanen, is er als de kippen bij om de vreemde bezoekers te begroeten: met tankgeschut en kruisraketten. Ondertussen hebben ze op het Ministerie van Defensie en bij het verguisde NASA uiteraard niet stilgezeten: het leger waakt op z’n bekende en originele manier en een select groepje vooraanstaande wetenschappers is opgetrommeld om op de vraagtekens antwoorden te verzinnen. Biologe Helen Benson maakt als eerste contact met het wezen dat uit de buitenaardse structuur tevoorschijn komt, maar het wordt door een paniekerige soldaat dodelijk getroffen en afgevoerd naar een ziekenhuis. En dan verschijnt GORT, een torenhoge robot van een onbekende samenstelling met een laserstraal als allesziend oog. Met op de achtergrond de ziedende bol van wit en geel licht en een tomeloze energie, staat hij midden in Central Park, een dreigende silhouet in een wolk van mist, speurend en spiedend en voor de rest onbeweeglijk, overweldigend als de buitenwipper aan de toegangspoort tot de rest van het universum, tot de eeuwigheid, tot het totaal onbekende.

 

Ondertussen verwijdert een chirurg in het ziekenhuis de kogel en wordt Klaatu geboren uit een omhulsel van walvishuid en placenta: een wezen zoals ieder van ons, nog een beetje onwennig, nog een beetje roze, maar al na een paar uur een volwassen man die Engels praat. Ze waren hier eerder, is Helen Bensons nuchter commentaar, ze zijn ooit DNA komen verzamelen om dit mogelijk te maken. Maar tegen de verwachting van de wetenschappers in wordt Klaatu opgeëist door de militairen die hem willen ondervragen en wat er dan kan gebeuren, dat heeft u wellicht in vele andere films ooit gezien. Dat beseft ook Helen Benson en ze zorgt ervoor dat Klaatu kan vluchten, daarbij geholpen door zijn zeer aparte eigenschappen. Uit een gesprek met de buitenaardse leert de jonge biologe dat hij gekomen is om de aarde te redden, met de bijzondere opdracht van de universele VN-raad om het menselijke ras uit te roeien als grootste bedreiging voor het voortbestaan van de planeet. Weet zij Klaatu ervan te overtuigen dat het menselijke ras kan veranderen en dat het een tweede kans verdient? En waarom zou hij haar geloven na het warme ontvangst dat hem te beurt is gevallen?

 

Een vergelijking met de Wise-versie uit 1951 dringt zich uiteraard op bij het beoordelen van de remake van The Day the Earth Stood Still. Vooreerst is er het thema van de film. In 1951 stond de wereld in het teken van de strijd tussen de twee grootmachten. WOII was net achter de rug, maar daarmee was oorlog niet de wereld uit, want de brand ging gewoon door op een lager niveau, in Korea bijv. (1950-1953) in het kader van de zgn. Koude Oorlog, terwijl de wapenwedloop stilaan op gang kwam en misschien wel de grootste dreiging vormde. Derrickson heeft daaraan nog maar weinig boodschap 60 jaar later. Hij zoekt een vindt een hedendaags thema, nl. de hele discussie over onze haperende zorg voor het milieu en het tempo waartegen we de planeet met steeds meer mensen opeten, waarmee hij van The Day the Earth Stood Still al dan niet terecht inspeelt op een problematiek die door Al Gore in de kijker is geplaatst. Het onderwerp is dus zeer actueel, maar vaak ontstaat de indruk dat het puur ten dienste staat van de special effects en dat sommige scènes alleen maar daaraan hun bestaansrecht te danken hebben. Naar de huidige stand van de technologie is de Derrickson-versie uiteraard veel indrukwekkender dan die van Wise, die haar aantrekkelijkheid vandaag vooral dankt aan de naar de huidige normen naïeve speciale effecten. En inderdaad, regisseur Derrickson heeft heel wat in zijn mars, van de sferische bollen tot de verwoestende kracht van GORT (waarover we u liever niet te veel details vertellen om de pret niet te bederven), terwijl hij anderzijds niet echt grote vernieuwingen of verbazende effecten brengt, waardoor hij in de schaduw blijft van Roland Emmerich en zijn wonderlijke CGI-toverdoos.

 

Qua thematische en dramatische uitwerking komt Derrickson in elk geval niet voorbij Robert Wise, zelfs niet wat betreft de kwaliteit van de acteerprestaties. Keanu Reeves is mysterieus, gevaarlijk en vooral saai als de buitenaardse Klaatu, de brenger van slecht nieuws. Menselijke trekjes zijn het personage vreemd en in tegenstelling tot wat heel wat kijkers verwachten, voelt hij zich niet aangetrokken tot de jonge biologe die hem als een bedreven taxichauffeur langs de verschillende hindernissen voert. Helen Benson (Jennifer Connolly) is te zeer met de mensheid begaan én met het lot van haar stiefzoontje Jacob om ook maar enige fysieke of amoureuze interesse te hebben voor de nieuwkomer. Zij kijkt vooral serieus en bedrukt. Toch slaagt ze erin om de kijker op haar hand te krijgen, mede door haar bezorgdheid om Jacob (de tienjarige Jadon Smith) die hun samenwerking met Klaatu aanvankelijk helemaal niet ziet zitten omdat zijn overleden vader (een militair) de indringer wellicht meteen over de kling zou jagen. Oscar-winnaar Kathy Bates (The Golden Compass, 2007) is de Secretary of Defence, een hardliner oude stijl, die in tegenstelling tot Klaatu meent dat de aarde van ons is en tot haar schade en schande zal ondervinden dat zelfs de machtige United States of America niet opgewassen is tegen het technologisch overwicht van de indringers. Haar personage Regina Jackson wekt vooral wrevel op als gevolg van zoveel onbegrip en een totaal foute inschatting, maar Amerikanen reageren daar wellicht precies andersom op. Een verrassende kleine rol is gereserveerd voor John Cleese, meestal in een komische rol, maar als professor en Nobelprijswinnaar Bramhardt voor een keer heel serieus en overtuigend.



The Day The Earth Stood Still ontbreekt het vooral aan goede dialogen en dat komt omdat regisseur Derrickson van Klaatu een vrij asociaal wezen maakt dat zich beperkt tot instructies en voor de rest tot wat verdwaasde blikken over menselijke reacties die hij niet begrijpt. Van de queeste van Robert Wises Klaatu naar de menselijke ziel blijft bij Derrickson nauwelijks wat overeind; het nadrukkelijk bedelen van prof. Bamhart en vooral van Helen Connolly om een tweede kans omdat de mensheid kán veranderen onder druk van de omstandigheden, het ligt er een beetje te dik bovenop. Meer heeft Derrickson overigens niet te melden, zijn humanistisch pleidooi is vrij doorzichtig en beperkt, maar wat kan je meer verwachten van de bedenker van films zoals Hellraiser: Inferno (2000) of The Exorcism of Emily Rose (2005)? Als The Day the Earth Stood Still (2008) het uiteindelijk toch wint van de Robert Wise-versie, is dat louter het gevolg van de visuele kracht van de film die veel meer aansluit bij het verwachtingspatroon van een publiek van vandaag. U stelt uw inhoudelijke wensen tegelijk evenwel best een klein beetje bij.

Het kleurenpalet van de film is met smaak en zin voor variatie opgebouwd, zonder dat er sprake is van overkill. Er zijn mooie panoramische dagscènes, maar CGI werkt uiteraard iets beter tegen een donkere achtergrond en dat is precies wat u van deze film mag verwachten: veel mist en rook, wit tegenlicht en veel nachtelijke scènes met een voorkeur voor blauw en grijs. De CGI-effecten zijn zo goed als perfect en het valt helemaal niet op dat zelfs de vliegtuigen en helikopters op een computerscherm zijn ontstaan. De speciale kwaliteiten van GORT gaan bij een eerste kijkbeurt zo goed als zeker verloren. Die zijn net iets te subtiel gecreëerd. Verbluffend zijn evenwel de buitenopnamen die in de studio zijn opgenomen, een procedé dat niet meer zo vaak wordt gebruikt, maar dat hier perfect is toegepast. De transfer is uitstekend zonder ongerechtigheden en het zwartniveau is indrukwekkend. De geluidsband is veelzijdig, met heel veel speciale effecten via de achterste kanalen en een mooie spreiding. Bezitters van een homecinemasysteem weten wat zulks betekent!

Er zijn vier zeer korte onbeduidende Verwijderde Scènes (2 min.), de uitgebreide documentaire Re-imagining the Day (30 min.) over het nieuwe eigentijdse scenario voor de remake, de aanpassingen, de nieuwe keuzes die zijn gemaakt, de zoektocht naar de gepaste acteurs en het verfilmen van de speciale effecten op het terrein. Unleashing GORT (14 min.) is helemaal gewijd aan de zoektocht naar een hedendaagse visualisering van de figuur van de robot. In Watching the Skies: In Search of Extraterrestrial Life (23 min.) worden vragen gesteld over mogelijk leven in het heelal, intelligent leven en de manier waarop we daarmee omgaan. Ook het UFO-fenomeen komt aan bod en de vaststelling dat het toch fantastisch zou zijn mochten ze al onder ons zijn! Hoe zouden we communiceren? Waarom zouden we communiceren met beschavingen op miljoenen lichtjaren hiervandaan? Wat zouden we willen zeggen, wat zouden we mogen verwachten? Wie zou beslissen wat we mogen, willen of kunnen zeggen? Een halfuurtje voor dromers en believers. In De Dag dat de Aarde ‘Groen’ was wordt uitgebreid ingegaan op de ecologische aanpak van de verfilming, want Fox heeft zich in een protocol voorgenomen om voortaan CO2-vrije films af te leveren. Tor slot is er een Fotogalerij.

CONCLUSIE

De remake van The Day The Earth Stood Still is een omstreden productie: van zgn. meesterwerken blijf je namelijk beter af. Hollywood-gigant Fox besloot in 2008 het project op te starten met Scott Derrickson in de regisseursstoel. Het resultaat is een Emmerich-achtige film met veel special effects en een lichtvoetig ecologisch verhaaltje. Een klassieker in de voetsporen van het origineel wordt deze versie niet, maar fans van avonturenfilms en CGI-effecten zullen hun hartje ophalen. Of dacht u dat ze in Hollywood tegenwoordig uitgesproken artistieke ambities hebben? Nou dan.