The Killers maakt deel uit van de Classic Cuts Collection: Film Noir. De andere films in deze collectie zijn In A Lonely Place, Double Indemnity en Gilda.

FILM
Gereputeerd genrefilmer Robert Siodmak levert de beste prent van zijn carrière af met The Killers, een misdaadverhaal dat niet uitblinkt in originaliteit, maar dat dankzij een uitmuntend begrip van wat film noir is en zou moeten zijn uitgroeit tot een meesterlijk meeslepend kleinschalig epos over loyaliteit, hebzucht en (hoe kan het anders) moord. Iedereen die aan de productie verbonden is, zet dan ook zijn beste beentje voor. Zowel de doorwrochten vertolkingen van o.a. Burt Lancaster, Ava Gardner en Edmond O'Brien als de duistere muziek van Miklos Rozsa en de sfeervolle fotografie van Woody Bredell dragen bij tot de beklijvende kijkervaring. Maar wat The Killers ook 65 jaar na de eerste release nog steeds een ijkpunt van film noir maakt, zijn de imposante regie van Siodmak en de intelligente structuur van het scenario.

Dat is gebaseerd op een verhaal van Ernest Hemingway en is voor het witte doek geadapteerd door Anthony Veiller (die er overigens terecht een Oscar-nominatie aan overhield). De film opent met de aankomst van twee huurmoordenaars in een slaperig Amerikaans stadje, die eerst een eetcafé terroriseren en vervolgens hun doelwit doorzeven met kogels. Dat doelwit is 'De Zweed', de uitbater van het plaatselijke tankstation. Wat de moordenaars niet weten is dat hij een levensverzekering heeft afgesloten. Op die manier raakt verzekeringsagent Jim Reardon bij de zaak betrokken. Hij gaat graven in het verleden van de Zweed en ontdekt zo een voorgeschiedenis vanj het amicale slachtofferdie niemand had durven vermoeden. Na een succesvolle, maar vroegtijdig beëindigde carrière als bokser belandde de Zweed immers in het misdaadmilieu en een van de centrale figuren in de lucratieve overval op een fabriek. Zo verlegt het onderzoek van Jim Reardon zich al snel van verzekeringsfraude naar het vinden van de buit van die overval. Want wie die in handen heeft, is waarschijnlijk de moordenaar van De Zweed.

Het fascinerende aan The Killers is de wijze waarop dit verhaal uit de doeken wordt gedaan. Scenarist Veiller begint in het heden en ontrafelt aan de hand van flashbacks de volledige historie van de Zweed. Niet via getuigenissen van één cruciale figuur, maar via herinneringen van meerdere personages, die elk op hun manier over de Zweed vertellen. Dat creëert een lappendeken van visies en interpretaties die samen de waarheid achter het tragische leven van het moordslachtoffer naar boven halen. Maar het creëert ook complicaties voor protagonist Reardon, want hij is het niet gewend zich in misdadige milieus te begeven. Deze duale spanning wordt door cineast Siodmak ten top gedreven door middel van een evocatieve regie, waarbij elk shot een pareltje van compositie is. Zelden werd een eetcafé prachtiger in beeld gebracht, zelden een boksmatch zo tragisch verteld, zelden was de inkomhal van een herenhuis zo overduidelijk gebouwd met geld dat met bloed werd afgekocht. Zelfs in het middendeel van The Killers, als de plot eventjes stokt, zijn de met oog voor detail gekozen beelden van Siodmak - en de staccato montage - voldoende om de aandacht van de kijker continu vast te houden.

De impact van de vertolkingen moeten we hierbij evenmin onderschatten. Burt Lancaster is de grootste naam in de cast, maar hem de protagonist noemen is moeilijk aangezien hij zeker niet het meeste schermtijd heeft. Maar als hij niet het scherm siert, praat iedereen over hem, zodat hij de facto toch de spil is die het verhaal draaiende houdt. Lancaster speelt de Zweed echter niet als iemand die het logisch onderwerp van alle discussies is. Integendeel. De acteur kiest voor een bijzonder ingetogen vertolking die mooi afsteekt tegen alle heisa die rondom hem plaatsvindt. Edmond O'Brien is minder subtiel in de 'heldenrol' van verzekeringsagent Reardon, maar daarom niet minder efficiënt als 'plaatsvervanger' van de kijker in de plot. Ava Gardner speelt haar aantrekkelijkheid subversief uit in met name de flashbacks, terwijl de supporting cast vooral bestaat uit karakterkoppen die de misdaadbende rond de Zweed een geheel eigen identeit geven.

Het zegt genoeg over het respect dat Hollywood had voor de kwaliteit van The Killers dat men het in 1946 maar logisch vond de prent vier Oscar-nominaties te geven - naast Veidt mochten ook Siodmak, Rozsa en monteur Arthur Hlton hun smoking aantrekken. Voor een kleine genrefilm is dat zelfs in de hoogdagen van de film noir niet evident. In de loop der jaren is de reputatie van de prent alleen maar gegroeid en volledig onterecht kan je dat niet noemen. Er zijn betere film noirs gemaakt, baanbrekendere prenten en producties die compromislozer zijn in het portret van de menselijke ziel. Maar slechts weinig films zijn zich zo bewust van de sterktes van het genre en weten die zo goed uit te buiten. Als kijker ben je je daar misschien niet altijd van bewust, maar op een sublieme wijze zorgt het er wel voor dat je The Killers niet snel zal vergeten als een meesterklas in subversief entertainment.

BEELD EN GELUID
De film krijgt geen optimale transfer op deze release. De print oogt redelijk vuil en donker, wat af en toe problematisch is in een prent die het moet hebben van zijn sfeervolle nachtelijke sequenties. Met de scherpte valt het dan weer allemaal mee en ook de zwartlevels ogen prima. Toch verdient een film van deze kwaliteit een betere dvd-presentatie. De soundtrack geeft de dialogen helder weer in mono en ook de muziek van Miklos Rozsa schalt sfeervol door de boxen.

EXTRA'S
De schijf bevat geen extra's.

CONCLUSIE
The Killers is een uitstekende misdaadfilm die dankzij een ingenieuze flashbackstructuur de aandacht nooit doet verslappen. Origineel is de plot niet, maar de doorleefde vertolkingen en de subversieve regie vangen dat probleemloos op. Beeld en geluid overtuigen helaas niet bij deze release. Een bonussectie is er niet.