FILM
Wat een vrolijk vakantie-uitje zou moeten worden, ontaardt in een drama: Harry Potter (Daniel Radcliffe) mag met de ouders van zijn vriend Ron Weasly (Rupert Grint) mee naar het wereldkampioenschap Quidditch. Tijdens de festiviteiten zaait een bende Death Eaters, volgelingen van Je-Weet-Wel-Wie, dood en vernieling. En dit is nog maar een voorafspiegeling van het drama dat zich dit schooljaar op Hogwarts zal voltrekken. Harry wordt geplaagd door nachtmerries, waarin Peter Pettigrew (Timothy Spall) en een hem onbekende vreemdeling de komst van Dinges voorbereiden. De Britse toverschool is intussen gastheer voor het prestigieuze Tri-Wizard Tournament, waarin twee buitenlandse scholen een jaar op uitwisseling komen en één kampioen van Hogwarts het zal moeten opnemen tegen een deelneemster uit een Franse prestigieuze chichi-school voor jonge heksen van reuzin Madame Olympe Maxime (Frances de la Tour), een vlam van Hagrid (Robbie Coltrane), en een bende goed afgetrainde Bulgaren, geleid door de "bekeerde" Death Eater Igor Karkaroff (Pedja Bjelac). Omdat de drie proeven die de deelnemers moeten afleggen niet geheel zonder gevaar zijn, heeft professor Dumbledore (Michael Gambon) een leeftijdsafscherming rond de Goblet of Fire geplaatst, waarin geïnteresseerde deelnemers hun naam kunnen achterlaten voor uitloting; wie echter nog geen zeventien jaar is, wordt systematisch geweigerd, en daar kan geen verouderingsdrank tegenop.

Voor de Franse school wordt Fleur Delacour (Clémence Poésy) uitverkoren, voor de Bulgaren de Quidditch-kampioen Viktor Krum (Stanislav Ianevski), en voor Hogwarts Cedric Diggory (Robert Pattinson). Tot ieders verbazing - behalve uiteraard die van het publiek - gebeurt er dan iets wat de Goblet of Fire nog nooit heeft gedaan: er komt een vierde naam uit de beker, die van Harry Potter. Iedereen is verbaasd hoe Harry de leeftijdsbarrière heeft kunnen omzeilen - niet in het minst hijzelf, want hij heeft helemaal niet meegedaan! Iemand die - volgens Harry's vriend Sirius Black (Gary Oldman) - hem geen goed hart toedraagt, is erin geslaagd om via een krachtige bezwering de Goblet of Fire te misleiden, en heeft Harry's naam in de beker gestopt. Eens de beker zijn selectie heeft gemaakt is er echter geen forfait meer mogelijk: Harry moet tegen wil en dank meedoen aan de drie gevaarlijke proeven: een draak verschalken, roofzuchtige waterwezens het hoofd bieden en een moordlustig labyrint doorkruisen. Dit leidt onder meer tot zijn eerste grote ruzie met zijn boezemvriend Ron, die denkt dat Harry er alleen op uit is om zichzelf interessant te maken. En het had zo'n mooi schooljaar kunnen zijn: Harry is voor de eerste keer in zijn leven verliefd, op de Chinese studente Cho Chang (Katie Leung), maar misloopt de kans om met haar naar het sprookjesachtige kerstbal te gaan. Ook Hermoine Granger (Emma Watson) voelt de kriebels in de onderbuik, wanneer ze voor de verandering eens niét bij gebrek aan beter wordt gevraagd voor het bal door Viktor Krum.

De romantische perikelen van de puberende tovenaars even terzijde geschoven, gaat de competitie intussen genadeloos door. Meer door geluk en steun van derden weet Harry zich naar de finale proef te sukkelen. Hij krijgt daarbij, in willekeurige volgorde, de actieve steun van de nieuwe leraar in Verweer tegen de Zwarte Kunsten, Alastor 'Mad-Eye' Moody (Brendan Gleeson) - van wie de leerlingen niet kunnen uitmaken of hij een briljant genie dan wel een drankverslaafde waanzinnige is, de gebruikelijke minachting van zijn aartsvijand Draco Malfoy (Tom Felton), de tegenkanting van toverdrankkundige Severus Snape (Alan Rickman), de ongewenste aandacht van geestverschijning Moaning Myrtle (Shirley Henderson), en de ongevraagde inmenging van roddelpersjournaliste Rita Skeeter (Miranda Richardson). De finale proef draait echter uit op een dodelijke confrontatie met Lord Voldemort (Ralph Fiennes), die dankzij de machinaties van één goed geplaatste verrader in Harry's naaste omgeving eindelijk de kans ziet om te herrijzen uit de dood, en die probeert het werk af te maken waar hij dertien jaar daarvoor in faalde: Harry Potter vermoorden.

Bij de bespreking van Harry Potter And The Prisoner Of Azkaban grapten we nog dat tegen dit tempo tegen dat we aan het zevende deel zijn, de franchise verworden zal zijn tot een gore exploitation-film. Alhoewel dat een lichte boutade was, zetten niet alleen de kindacteurs, maar ook regisseur Mike Newell (Four Weddings And A Funeral) weer een flinke stap verder in de richting van de volwassenheid. Al in de eerste minuten van deze kinderfilm (!) valt er op redelijk huiveringwekkende manier een dode, even later is het met de slachting op het WK Quidditch weer prijs, en naarmate de film vordert, sneuvelen er een paar personages in stijgende volgorde van belangrijkheid. Wetende wat nog komen gaat in delen vijf tot en met zeven, zal het er voor de volgende regisseur niet op beteren. Het verhaal is met zijn vele subplots, zoals de strapatsen van Rita Skeeter en Harry's kalverliefde, ten opzichte van de eerste film een stuk complexer geworden, maar dat is nog niets vergeleken met de manier waarop de schrijfsels van J.K. Rowling in volume en inhoud toenemen. Er is lange tijd sprake geweest om deze film net als deel zeven ook in twee delen te splitsen, en de 156 minuten die nu uiteindelijk overblijven zitten tot aan de nok volgepropt, maar toch werd deze optie gelukkig verworpen; de manier waarop het verhaal is opgebouwd rond de drie af te leggen proeven laat immers niet toe om de film in twee equivalente delen te verdelen. En meer en meer loont het voor de filmkijker om de films meerdere visies te gunnen: een tweede kijkbeurt van dit vierde deel heeft zelfs bij mij en mijn hardcore fanatische echtgenote (en dat betekent al heel wat, geloof me!) details naar de oppervlakte gebracht die we de eerste keer niet mee hadden. Waarschijnlijk waren we té verblind door het spektakel.

De hardcorefans zullen wel even moeten knarsetanden: enkele verhaallijnen uit de boeken zijn gedeeltelijk of volledig verdwenen. Zo is de rol van de in de tweede film prominent aanwezige Dobby The Fucking F... euh, House Elf compleet gesneuveld, wordt de in door de vorige films bijna traditioneel geworden opening ten huize van Harry's oom en tante Dursley achterwege gelaten, en zijn de ontwikkelingen rond Rita Skeeter en Cho Chang drastisch beperkt, in die mate zelfs dat we ons afvragen waarom het beetje verhaal dat over is gebleven, nog tout court in de uiteindelijke film is weerhouden. Scenariogewijs houdt J.K. Rowling echter zoals bekend een flinke slag om de arm door scenarist Steve Kloves in ruil voor absolute geheimhouding al ruim op voorhand in te lichten over de inhoud van de (intussen verschenen) boeken, en vooral welke details in het scenario nog absoluut weerhouden moeten worden, wat achteraf gezien een verklaring levert voor de bokkesprongen die soms in het verhaal worden gemaakt. Meer dan bij de vorige films geldt hier de regel dat voor wie bekend is met de boeken, enkele schampere verwijzingen zullen moeten volstaan voor bepaalde verdere verhaallijnen die in het boek wél de nodige aandacht krijgen.

Maar less is more: wat er, na deftige trimming van het boek, nog aan scenario is overgebleven, is een visueel feest voor oog en oor. Waren de Dementors in deel 3 nog een klein beetje angstaanjagend, dan kan dat zeker gezegd worden van de Death Eaters die in deze film hun opwachting maken, en die - zeker niet toevallig - fysiek heel wat gelijkenissen vertonen met de Ku Klux Klan: Lord Voldemort streeft duidelijk een 'raszuiverheid' na in de orde der Magiërs waarin geen plaats is voor modderbloeden of andere zwakkelingen. Voldemort had in de eerste twee films telkens een andere incarnatie nodig om Harry Potter, het enige wat tussen hem en de uitvoering van zijn plannen stond, te schaden, maar wordt in deze film terug 'in het vlees gekleed', en weet bovendien de bescherming op te heffen waardoor Harry totnogtoe van zijn wraak gespaard bleef. Wat in de praktijk betekent dat de doorlopende verhaallijn uit de boeken in dit vierde deel eindelijk wat vaart krijgt. Er vallen, letterlijk en figuurlijk, maskers af, waardoor we stilaan beginnen te weten waarom Harry zo'n bedreiging voor Voldemort is, en wie er zich zoal heeft bekeerd tot de dark side of the Force. Maar er rollen zoals eerder gesteld in deze film koppen: de vrolijke en kleurrijke wereld van de eerste films, en daarmee ook de jeugdige onschuld van Harry en zijn vrienden, is na deze film definitief om zeep. De openings- en slotscènes van deze film zijn zeer donker, zowel inhoudelijk als visueel, en vrolijke sidekicks zoals Dobby, Nearly-Headless Nick en de Shrunken Head zijn definitief naar het achterplan verwezen ten voordele van griezels als Moaning Myrtle.

Dat nogmaals geopteerd werd voor dezelfde kindacteurs, intussen al halve volwassenen, is zeker en vast eerder een troef dan een hinderpaal. De rollen zijn net als de boeken meegeëvolueerd: Emma Watson is geen klein meisje meer maar een volwassen jonge vrouw die haar seksualiteit ontdekt, Rupert Grint (die volgens ons een dieet van wielrennershormonen volgt) en Daniel Radcliffe zijn zwaar puberende adolescenten die de last van hun verantwoordelijkheden leren dragen, en ze zijn intussen al zodanig met hun rol vergroeid dat het minder en minder mogelijk is om hun respectievelijke personages voor te stelen zonder hun persoonlijke inbreng. De franchise is gelukkig nog steeds zo succesvol dat budgettair er zich nauwelijks problemen stellen: het terugbrengen van twee Quidditchwedstrijden uit het boek tot één heeft niet zozeer met besparingen in het financiële departement te maken dan wel met het draagbaar houden van de film. Dat er een vrij goed budget beschikbaar was, zien we onder meer in de scène waarin Harry op de vlucht moet voor een losgebroken Horntail-draak, en de wondermooie scène waarin Harry in de diepte afdaalt in het meer vol monsters. Toch wordt er redelijk spaarzaam omgesprongen met de effecten ten opzichte van de eerdere films: niet elke muur hangt bijvoorbeeld meer vol met bewegende schilderijen, maar in scènes waar de magische trukendoos moet worden opengehaald, zoals de confrontatie tussen Mad-Eye Moody en Lucius Malfoy, gebeurt dit bijna als een vanzelfsprekendheid.

De fantasywereld van Joanne Rowling heeft er met deze film alweer een paar lagen bij gekregen, en tot ons groot genoegen vallen alle puzzelstukjes die de films doen overlappen, netjes in elkaar met niet al te veel haken en ogen, en voor het eerst worden er ook enkele vragen opgelost en niet alleen bijgesteld. Nu Rowling ook stilaan op literair gebied erkend wordt, uitgerekend daar waar ze vroeger met opgeheven neus werd bekeken als 'die met die boekjes van die snotterige tovenaarsleerling', is het duidelijk dat de wisselwerking tussen de boeken en de films voor beide benificieel is, zonder daarom aan de ander afbreuk te doen. De film zorgde voor de naambekendheid, maar Rowling heeft de Britse, en bij uitbreiding de wereldjeugd, weer aan het lezen gekregen. Jammer genoeg biedt deze Ultimate Edition op filmgebied geen uitgebreidere cut, maar laat dat vooral geen reden zijn om deze prachtige box niet in huis te halen.

BEELD EN GELUID
De beeldtransfer van deze disk is nauwelijks te onderscheiden van die van de gewone versie. De trend die al werd ingezet in The Prisoner Of Azkaban zet zich hier door: de films worden hoe langer hoe donkerder, ook naarmate er zaken als moord, marteling en andere onfrisse zaken als elementen in de film opduiken. De kleuren zijn zeker niet meer vibrant te noemen, en neigen eerder naar grijs en grauw. Meer dan de dvd slaagt de Blu-ray dan wel om het verschil te maken en de grijze details nog op te delen in details, maar het kleurrijke circus dat Hogwarts in de eerste film was, is weg. Bij Harry's eerste opdracht lijkt het alsof hij de draak moet bevechten in een grauw regenlandschap, de tweede opdracht in een zodanig vuil meer dan ik zou denken dat het is aangesloten op de Zenne. De belichting in deze film is op zijn zachtst gezegd eigenaardig te noemen. We zijn er ons terdege van bewust dat één en ander te maken heeft met die intussen bekende duistere sfeer waarin Mike Newell de film bewust wilde laten baden, maar de scènes in het begin, waarin Harry's gezelschap eerst naar het WK Quidditch trekt in het vroege ochtengloren, en vervolgens de nasleep nadat de Death Eaters het kampeerveld hebben platgegooid, zijn wel érg donker, in die zin dat je de gezichten van de acteurs soms nauwelijks kan onderscheiden, en het geheel er erg contrastloos uitziet. Een zelfde, soortgelijk verschijnsel doet zich voor bij de scènes in het doolhof, die zo donker eruit zien dat we amper - misschien gelukkig? misschien doelbewust! - de verschrikkingen niet kunnen aanschouwen die Harry en zijn concurrenten moeten ondergaan, waarbij plots alle kleuren een variant van grijs worden. Eén en ander is wel handig om de film in mysterie te hullen, maar als we zouden zeggen dat het gebrek aan contrast volledig intentioneel was, zouden we op zijn minst de waarheid geweld aandoen. De stukken tussenin zijn gelukkig wél scherp, foutloos en vreselijk goed gedetailleerd: het gevecht van Harry met de Horntail, de onderwaterwereld, maar vooral de schitterende visualisatie van het kerstbal, waarin we door de ogen van Harry de intrede bij het bal zien, maken dit toch ook wel op gebied van beeld tot een uiterst genietbaar geheel. Echte scènes waarin de volle capaciteit van de 1080p benut wordt, beperken zich tot onder meer de balzaalscène, tevens één van de beste soundscapes uit de film. Het is een mes dat aan twee kanten snijdt: de gifgroene waas die over de film hangt maakt Hogwarts extra spooky, maar anderzijds is dit nadelig voor de speciale effecten; kijk maar eens wanneer Harry in de clinch gaat met de Hungarian Horntail.

Om conform te blijven met de voorgaande releases uit deze schitterende Ultimate Edition-reeks werd het geluid opgewaardeerd naar een ongecomprimeerde DTS-HD 5.1, die ik net een klein beetje beter aanvoel dan de track op de oude release. De actiescènes tijdens de drie beproevingen worden goed uitgespeeld in de surrounds, en bijvoorbeeld bij de strijd tussen Harry en de Horntail vallen er zware klappen in de subwoofer. Dé scène waar u echter alleen al deze Blu-ray voor moet aanschaffen is het groots opgezette WK Quidditch dat begint als een feest en eindigt als een slagveld. De dialogen krijgen echter de nodige ruimte om te schitteren in deze soms wel chaotische film, en subtiliteiten, zoals de krakende deuren wanneer er in het begin van de film een Muggle de zwak fezelende Voldemort en zijn aanhangers gaat afluisteren, of het gekraak van de muziek op de oude overgroeide platenspeler van Argus Filch, zijn exemplarisch.

EXTRA'S
De set bevat drie disks, met twee Blu-rays met daarop de film en de intussen bekende achtergronddocumentaires, en een dvd waarop het materiaal terug te vinden is van op de bonusdisk van de 2-disk dvd set.

De eerste disk bevat een uitgebreide picture in picture-bijdrage "In-Movie Experience", waarin de twee broers Phelps (die in de film de tweelingsbroers Fred en George van Ron Weasley spelen) en zit vol met stukjes interview, making of-materiaal, opnames voor greenscreen, inhoudelijke bijdragen van de makers en nog veel meer. De acht Ultimate Editions worden voorzien van een "Behind the story"-sectie met hopen making of-materiaal dat vaak veel dieper graaft dan de promotionele featurettes die we op veel andere disks aantreffen. Voor deze Goblet Of Fire was er materiaal in overvloed. Het vierde deel in de achtdelige making of-reeks, "Creating The World Of Harry Potter Part 4: Sound & Music" (54 min.) is een gevarieerde mengeling over de muzikale thema's die John Williams heeft aangereikt, de vele geluidseffecten uit de reeks, de details in het sound design en nog veel meer. We zien onder meer in split screen hoe bij het orkest de soundtrack wordt opgenomen voor Harry Potter And The Half Blood Prince. De documentaire "Conversations With The Cast" (31 min.) wordt ingeleid door de bekende Engelse regisseur Richard Curtis (Love, Actually) die de drie hoofdacteurs netjes en zonder al te veel franjes interviewt. De vijf volgende documentaires zijn iets promotioneler van aard, maar desalniettemin de moeite. In "Harry Potter And The Goblet Of Fire: Behind the Magic" (49 min.) neemt presentator Ben Shephard ons mee achter de schermen van de Leavesden Studios, waarin de meeste binnenscènes van de filmreeks geschoten zijn. Hier vinden we veel materiaal terug over de speciale effecten die onvermijdelijk zijn bij het schieten van de drie opdrachten van de deelnemers aan het Tri-Wizard Tournament. "Inside Harry Potter And The Goblet of Fire" (44 min.) is een voor de Amerikaanse televisie gemaakte special waarin nog eens in het kort (!) de plotlijnen van de drie vorige films worden samengevat, en enkele personages worden geïntroduceerd die in deel vier hun opwachting maakten. "Harry Potter And The Goblet Of Fire: The Adventure Continues" (24 min.) is het meest promotionele en minst interessante blokje documentaire, waarin de enige twee boodschappen schijnen te zijn dat (a) hoe cool het wel niet is om in deze franchise te mogen zitten, en (b) dat deze film honderd keer beter is dan de drie vorige films bij elkaar. Een Harry Potter-film is natuurlijk niet compleet zonder een halve dierentuin, vandaar dat we in "Harry Potter And The Goblet Of Fire: Some Animal Magic" (23 min.) kennismaken met de uilen, ratten, katten en meer van die lieve knuffeltjes. "Harry Potter And The Goblet Of Fire: Dark Matters, New Masters" (13 min.) tenslotte behandelt de nieuwe schurken die voor de nodige conflicthaarden in het vierde deel zorgen, met name de eerste fysieke verschijning van Voldemort. Ter promotie bevat de schijf nog 8 verwijderde scènes, samen zo'n 10 minuten, die we ook op de dvd terugvinden maar hier in HD uitgevoerd zijn, en die spijtig genoeg niet Rita Skeeter of Dobby aan het geheel toevoegen, maar wel een quasi volledig optreden van Jarvis Cocker, ook al zo'n weerzinwekkend monster. Nog monsterlijker zijn de volledige lyrics van het nummer, ongetwijfeld en met reden niet weerhouden voor de Driejaarlijkse Staatsprijs voor Literatuur. Inhoudelijk is de enige relevante scène verder nog de conversatie tussen Severus Snape en Igor Kakaroff, die hun ervaringen over de Death Eaters delen. Dan volgen twee trailers (4 min.) en twee reclamefilmpjes voor boeken: "Harry Potter: A Pop-up Book" (2 min.) en "Harry Potter: Film Wizardry" (3 min.). Het laatste van de twee heb ik in mijn bezit en ik kan het erg aanraden.

De dvd bevat essentieel hetzelfde bonusmateriaal als bij de dvd-uitgave uit 2005. De disk opent in mooie geanimeerde menu's met een computergeanimeerde vlucht over de terreinen rond Hogwarts; naast Hogwarts Castle zijn de drie arena's waar de proeven worden uitgevoerd aanklikbaar, de Dragon Arena, The Lake en The Maze. Elk van de vier biedt enkele extra's, en bij elk van de drie oefenterreinen houdt dat uiteraard onder meer een spelletje in - bij The Maze zelfs twee - aangepast aan de thematiek van het hoofdstuk in kwestie. De spelletjes zijn iets minder irriterend dan anders, omdat ze ditmaal echt ook wat met de film te maken hebben. Maar ze stellen zoals gewoonlijk niet veel voor, en het gedetailleerde uitwerken laat ik aan u over; u wil immers waarschijnlijk geen "walkthrough"? Wel, dat komt perfect uit, want ik wil 'm niet opstellen!

De sectie "Dragon Arena" bevat nog twee documentaires. In "Harry Vs. The Horntail: The First Task" (6 min.) krijgen we te zien hoe de draak uiteindelijk werd gevisualiseerd, en in "Meet The Champions" (13 min.) volgen we acteurs Robert Pattinson, Clémence Poésy en Stanislav Ianevski op een draaidag (de vierde deelnemer krijgt al genoeg aandacht in deze naar hem vernoemde franchise). De sectie "The Lake" bevat nog een documentaire "In Too Deep: The Second Task" (10 min.) waarin we zien hoe Daniel Radcliffe voor zijn rol mocht trainen in een zwembad met bluescreen aan de wanden. En in de derde sectie "The Maze" vinden we naast 2 spelletjes ook 2 documentaires terug: In de documentaire "The Maze: The Third Task" (7 min.) zien we hoe de doolhof werd ontworpen, en hoe de shots een samenstelling zijn van robottechniek en computeranimatie, die aan het labyrinth een kwade persoonlijkheid toedichten. In de laatste documentaire, "He Who Must Not Be Named" (11 min.), zien we tenslotte uiteraard zoals verwacht niet alleen hoe Lord Voldemolrt een fysische vorm aanneemt, maar ook hoe men erbij gekomen is om daar Ralph Fiennes voor te casten en hoe die toch nog op J.K. Rowling zijn invloed kon uitoefenen om enkel fysieke details aan Voldemort te veranderen, waardoor die net wat menselijker - maar niet minder wreedaardig - wordt afgebeeld.

Na dit spannende toernooi wacht ons in Hogwarts Castle het hoofdbuffet: 10 minuten aan verwijderde scènes (dezelfde als op de Blu-ray). In de documentaire "Prepare For The Yule Ball" (9 min.) zien we hoe de kindacteurs tot hun grote afschuw echte danslessen moeten gaan volgen om die scène in te blikken, maar vooral Emma Watson heeft een groot aandeel in de chemie die deze scènes bij elkaar houden, en ze schittert dan ook in deze passages. Ook "Conversation With The Cast" (31 min.) staat hier opnieuw op. "Reflections On The Fourth Film" is een 14 minuten durende reeks interviews met de jonge verzameling acteurs die de klassen van Hogwarts bevolken, waar men de mening over de film aan vraagt. Deze sectie wordt afgesloten met een trailer en een DVD ROM-sectie waar ons onder meer een tijdlijn wordt beloofd, alsook een spelletjesdemo.

De verpakking is opnieuw afgewerkt in een luxueuze boxset, zij het dat de Amerikaanse versies net iets groter zijn. Die bevat naast de disks ook nog een mooi fotoboek "Creating the Sound and Music of Harry Potter ", twee nieuwe trading cards, met Ron Weasley en Mad-Eye Moody en een lenticulair plaatje van de hoes.

CONCLUSIE
Warner hinkt hopeloos achterop met het uitbrengen van de Ultimate Editions van de Harry Potter-saga in de Benelux. Deze regiovrije en Nederlands ondertitelde (althans wat de Blu-rays betreft) versie kan u makkelijk in de Verenigde Staten kopen, en voorziet u in al uw Potter-behoeften. Avada kedavra nog aan toe!