FILM
De ultieme erkenning voor een filmmaker is misschien wel dat zijn naam wordt vereeuwigd als adjectief. Lynchiaanse films zijn bijv. structurele en visuele puzzels, en Burtonesk staat synoniem voor onderdompeling in macabere sprookjeswerelden. De eerste regisseur die zijn naam dusdanig verbasterd zag, was een minzame gezette Londenaar wiens morbide gevoel voor humor en neus voor nagelbijtende spanning hem het etiket Master of Suspense opleverden. Zijn naam? Sir Alfred Hitchcock.

Dé absolute artistieke topperiode van Hitchcock situeert zich tussen 1951 en 1964, beginnend met Strangers on a Train en culminerend tot Marnie. Tussenin draaide hij talloze klassiekers, die hij steevast met zijn eigen, onmiskenbare stijl injecteerde. Rear Window (1954) is van alle 13 films die hij op evenveel jaar draaide wellicht die die de kernelementen van een Hitchcockiaanse film het best belichaamt. James Stewart speelt fotograaf L.B. Jeffries, die tijdens de uitoefening van zijn job een been breekt en nu voor zes weken gekluisterd zit aan een rolstoel. Gelukkig kijkt het raam van zijn flat uit op de binnenkoer van een appartementencomplex, waardoor hij zijn verveeld oog steeds kan laten dwalen over de kamers van zijn fascinerende buren: er is een componist, die er maar niet in slaagt een deuntje met potentieel uit zijn piano te toveren, een pasgehuwd koppeltje dat ganse dagen in de slaapkamer doorbrengt, een kunstenares met bedenkelijk talent, een would-be prima ballerina die haar danspassen consequent oefent in haar ondergoed, een eenzame dame, wanhopig op zoek naar liefde, een kinderloos koppel mét hondje en de Thorwalds, een paar dat niets anders doet dan luidop ruziën.

Het heimelijk observeren van de buren vervult Jeffries aanvankelijk met een voyeuristisch genoegen, maar dat zal snel veranderen. Na een rusteloze nacht, zwevend tussen slaap en bewustzijn, meent de fotograaf immers gezien te hebben dat buurman Thorwald zijn echtgenote vermoord heeft. Hij heeft geen bewijzen, maar praat zo overtuigend in op zijn verloofde (Grace Kelly) en zijn thuisverpleegster (Thelma Ritter) dat beiden hem willen bijstaan om de waarheid aan het licht te brengen en uit te zoeken waar het in stukken gezaagde lijk van mevrouw Thorwald begraven ligt.

In vrijwel alle Hitchcock-films speelt voyeurisme een belangrijke rol (denk maar aan Vertigo of Psycho), maar nergens is dit thema zo geïntegreerd in de plot als in Rear Window. Dankzij een consequente cameravoering en een perfect georchestreerde montage exposeert de regisseur bovendien niet enkel James Stewart als voyeur, maar maakt hij de kijker tot zijn medeplichtige. Dit levert een emotionele band op tussen publiek en personages die ongeëvenaard is in de filmgeschiedenis. Het beste bewijs hiervan? Ik ben, geïndoctrineerd door het zien van duizenden films, quasi immuun geworden voor manipulatieve trucs van regisseurs, maar tijdens het bekijken van een scène uit deze film, waarin James Stewart wanhopig Grace Kelly voor nakend gevaar probeert te waarschuwen, kreeg zelfs ik de neiging luidop ‘pas op!’ naar het beeldscherm te roepen. Een duidelijk bewijs van de kracht die tot vandaag van Rear Window uitgaat.

Naast de sublieme regie moeten echter ook de acteurs geprezen worden. James Stewart zet eens te meer Jan Modaal neer zoals alleen hij dat kan en bewijst nogmaals Hitchocks ideale leading man te zijn. En wat dan gezegd van Grace Kelly? De camera is stapelverliefd op haar en het duurt slechts fracties van seconden voordat wij dat ook zijn. Rear Window katapulteerde haar dan ooknaar de status van superster, maakte haar tot een vrouw waarop alle meisjes wilden lijken en die alle jongens wilden krijgen. Ten slotte ook een woord van appreciatie voor Thelma Ritter, wier met zwarte humor doorspekte tussenkomsten de film makkelijk verteerbaar maken.

Hitchcocks favoriete thema’s (schuld, galgenhumor, problematische relaties tussen man en vrouw, voyeurisme) zijn allemaal aanwezig en het is de meesterlijke dosering daarvan die de film z'n klassieke status heeft opgeleverd. Weinig thrillers uit de jaren vijftig hebben de tand des tijds doorstaan, maar Rear Window blijft trots overeind, niet enkel als een film van Hitchcock, maar vooral als een Hitchcockiaanse film: een thriller die de menselijkheid nooit uit het oog verliest. Een lovender compliment kan ik echt niet bedenken.

BEELD EN GELUID
Rear Window kwam voor het eerst op dvd uit rond de millenniumwissel en kreeg toen een zeer degelijke beeldtransfer. Voor deze nieuwe uitgave lijkt Universal gebruik te hebben gemaakt van dezelfde print, waardoor het moeilijk is iets nieuws te zeggen over de kwaliteit van de beelden. Hetzelfde geldt voor de soundtrack. Voor een bespreking daarvan verwijs ik dan ook graag naar de review van de vorige release.

EXTRA'S
Het merendeel van de extra's op deze special edition is rechtsreeks overgenomen van een dvd die bijna tien jaar oud is. Maar de twee disks bevatten ook een aantal nieuwe extra's die stuk voor stuk inzichtelijk zijn. Neem bijv. het Audiocommentaar door John Fawell, de auteur van een boek over Rear Window. Hij spuit het ene interessante weetje na het andere, waardoor je met heel andere ogen naar de film gaat kijken. De overige extra's op de eerste disk zijn hernemingen van de vorige release: Production Notes, een Fotogalerij vol posters en setfoto's en de originele Bioscooptrailer.

Disk twee steekt van wal met de Trailer van de rerelease, verteld door James Stewart en geeft ons vervolgens de tien jaar oude documentaire Rear Window Ethics (55 min.) en een interview met de inmiddels overleden scenarist John Michael Hayes (13 min.). Volledig nieuw is Pure Cinema (25 min.), een featurette die Hitchcocks kunde in het monteren van films centraal stelt. Ook een primeur op deze release is The Sound of HItchcock (25 min.), waarin wordt getoond hoe het contrast tussen beeld en geluid een essentieel deel uitmaakt van de beeldtaal van de buikige cineast. De disk wordt afgerond met een auditieve selectie uit de interviewreeks Truffaut/Hitchcock (16 min.) en de Alfred Hitchcock Presents-aflevering Mr. Blanchard's Secrets (25 min.).

CONCLUSIE
Rear Window is in veel opzichten de ultieme Hitchcock-film, aangezien al zijn dada's erin passeren. Het is tevens de prent die van alle meesterwerken in zijn oeuvre het meest in staat is je te laten meevoelen met de hoofdpersonages dankzij een subliem gebruik van point-of-viewshots. Beeld en geluid gaan er helaas niet merkbaar op vooruit in vergelijking met een vorige dvd-uitgave, maar de bonussectie krijgt een aantal intrigerende toevoegingen.