FILM
Wie denkt aan het Engeland van het begin van de 18de eeuw, denkt ongetwijfeld aan Jane Austen, aan petticoats, theekransjes, in zwijm vallende meisjes en de Mr. Darcy’s van die tijd. Maar weinigen zullen denken aan lesbische affaires. Nochtans blijkt dat Jane Austen ons maar een beperkte kijk gegeven heeft op de Regency-periode. Want in de 18de eeuw was de bevolking lang niet altijd zo romantisch en preuts als Mr. Darcy en Elizabeth Bennet ons willen doen geloven. Getuige hiervan zijn de dagboeken van een zekere Anne Lister uit York.

Anne Lister was al van kindsbeen af  een bijzonder pienter en eigenzinnig meisje. Eigenlijk zouden we zelfs kunnen zeggen dat ze – naar de normen van haar ouders althans – een echt lastpak was. Dat was waarschijnlijk de reden waarom Anne als kind naar een internaat voor jonge dames gestuurd werd. Ocharme haar ouders die dachten te betalen voor een degelijke opleiding. Het enige wat Anne immers leerde op het internaat was het onderhouden van relaties met andere meisjes. In Anne Listers tijd werd overigens nog wel getolereerd dat meisjes onderling “romantische vriendschappen” sloten. Die pasten binnen het emotionele beeld dat men had van meisjes en vaak werd het gezien als een voorbijgaande fase die een voorbereiding was op het huwelijk. Maar Annes relatie met een zekere Eliza Raines, een meisje van Indische afkomst en daardoor een buitenbeentje net als Anne, nam veel serieuzere vormen aan en ging veel verder dan wat aanvaardbaar was. En dat ontging de directie van het internaat niet. Anne werd van school gestuurd. Maar ook in York was Anne niet van plan ongevoelig te blijven voor vrouwelijk schoon. Eliza Raines was ondertussen vergeten en Anne richtte haar pijlen op Mariana Belcombe, de liefde van haar leven, maar jammer genoeg kan ook dit sprookje niet blijven duren. Mariana wilde een veilige positie verwerven in de samenleving en trouwde daarom met de oudere weduwnaar Charles Lawton. Annes hart was gebroken…


Op dat moment begint The Secret Diaries of Miss Anne Lister. Na een gezellig uitstapje en een paar gestolen kussen tussen Anne en Mariana, komt de aankondiging van Mariana’s huwelijk als een donderslag bij heldere hemel. Anne is diep gekwetst en wordt depressief. Ze stort zich op haar studies, verdiept zich in Latijn, Grieks en algebra en blijft trouw haar dagboek bijhouden. Na een zekere tijd begint ze weer licht te zien aan het einde van de tunnel, zeker nadat ze de charmante en naïeve Miss Brown heeft leren kennen. Miss Brown, de dochter van een handelaar, is vereerd met de aandacht die ze krijgt. Ze hoopt Annes gezelschapsdame te kunnen worden om zo tot een hogere sociale klasse toe te kunnen treden. Maar na een tijdje verliest Anne haar interesse in Miss Brown. Er gebeuren overigens spannendere dingen in haar leven. Anne heeft het aanzienlijke landgoed Shibden Hall van haar oom geërfd en gaandeweg ontpopt ze zich tot een bikkelharde zakenvrouw. Wanneer ze een koolmijn wil openen op haar domein, komt ze in contact met Ann Walker, een verlegen en beïnvloedbaar meisje. Maar net als Anne Lister is Ann Walker stinkend rijk na een erfenis. Het duurt dan ook niet lang voor er tussen die twee meer groeit. Aan het einde van The Secret Diaries of Miss Anne Lister staat Anne voor een moeilijke keuze als haar vroegere geliefde Mariana weer opduikt. Voor wie kiest Anne?


The Secret Diaries Of Miss Anne Lister is gebaseerd op een fragment uit de dagboeken van Anne Lister. Bijna haar hele leven lang hield ze een dagboek bij dat grotendeels in codetaal – een combinatie van Griekse tekens en wiskundige symbolen – geschreven is. Gezien de gevoelige inhoud van haar dagboeken hoeft dat niet te verbazen. Het dagboek telt meer dan 4 miljoen woorden en bevat reeds haar avonturen op het internaat. Ze blijft schrijven tot haar onverwachte dood in 1840. Anne was toen samen met Ann Walker op reis in Rusland, waar een insectenbeet haar fataal werd.

De dagboeken van Anne Lister zijn meer dan honderd jaar op Shibden Hall gebleven. Hoewel ze voor hun uiteindelijke publicatie in de jaren tachtig van de vorige eeuw al meermaals ontcijferd zijn door verschillende specialisten, zorgde hun inhoud ervoor dat ze telkens weer in  de taboesfeer gedrongen werden. Maar sinds een dertigtal jaar kan er met minder taboe naar dit opmerkelijke werk gekeken worden en een verfilming kon dan ook niet uitblijven. Jammer genoeg stelt die wat teleur. In The Secret Diaries Of Miss Anne Lister wordt maar een deel van Annes leven bekeken, maar dat is niet het grootste probleem. De Anne Lister die we te zien krijgen in deze film is sentimenteel en gekraakt door haar verloren liefde en dat terwijl Anne Lister in de bijgevoegde documentaire als een meedogenloos roofdier wordt voorgesteld. Mochten we eerst de film bekeken hebben en dan pas de documentaire, dan was dat misschien minder opgevallen maar nu waren de tegenstellingen in de persoonsbeschrijving van Anne Lister storend.


Regisseur James Kent heeft voornamelijk historische tv-series en documentaires op zijn naam staan en The Secret Diaries Of Miss Anne Lister vormt op dat punt geen uitzondering. Tussen de cast herkennen we in de bijrollen o.a. Gemma Jones en Anna Madeley. Hoofdrolspeelster Maxine Peake brengt het er overigens goed van af als Anne Lister.

BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van The Secret Diaries Of Miss Anne Lister is zeker niet noemenswaardig goed. Hoewel er geen echte fouten zijn, is het beeld niet echt goed te noemen. De kleuren ogen allemaal vrij oppervlakkig en mat. De contrasten zijn bovendien niet altijd even scherp. Zeker in de achtergrond zit wel wat ruis. Over het geluid kunnen we eigenlijk hetzelfde zeggen. De dialogen zijn duidelijk, maar voor het overige is er niets speciaals aan het geluid te merken.


EXTRA'S
Bij wijze van extra vinden we vier trailers van film over hetzelfde onderwerp – lesbische relaties in verschillende contexten, namelijk Marine Story, Lip Service, Elena Undone en The Mountain. Maar de extra waar het eigenlijk om te doen is, is een reportage (58 min) over The Real Anne Lister. In deze reportage volgen we Sue Perkins in haar zoektocht naar de echte Anne Lister. We krijgen de echte dagboeken te zien en er zijn korte interviews met mensen die zich al jaren toeleggen op het werk van Lister. Hoewel Sue Perkins ons af en toe serieus op de zenuwen begon te werken met haar pogingen tot grappig te zijn, is dit toch een heel interessante reportage geworden. Eigenlijk moeten we bekennen dat deze documentaire ons een stuk meer boeide dan de eigenlijke film.

CONCLUSIE
The Secret Diaries Of Miss Anne Lister is geen slechte film. Maar The Real Anne Lister – de documentaire die als bonus op de dvd staat – is veel interessanter. Hoe dan ook blijft het de moeite om een totaal andere kijk te krijgen op een tijdsperiode die iedereen kent.