Op 16 juni 1942 worden in Parijs 13.000 joden opgepakt, twee dagen opgesloten in de Vélodrome d’Hiver en nadien overgebracht naar kampen in de buurt van Beaune in afwachting van hun definitieve transport naar de Duitse vernietigingskampen in het oosten. Voor het met de nazi’s collaborerende Vichy-regime is het de pasmunt om de macht van de eigen politiedienst op het terrein te herstellen. Maréchal Pétain ziet geen graten in de koehandel, want het zijn vooral buitenlanders die gevlucht zijn voor de gruweldaden van de nazi’s in Duitsland en Oost-Europa die uitgeleverd worden. De Duitsers bekijken maar wat ze met hun eigen uitschot doen, zegt hij daarover tegen een medewerker die de gesprekken met de bezetter voert. Maar de 24.000 opgeëiste joden kunnen de Fransen uiteindelijk niet leveren, want in Parijs heeft de bevolking ruim 10.000 joden gered door ze te verstoppen en/of ze in veiligheid te brengen op het platteland.
 

Als de jonge verpleegster Annette Monod de Vélodrome d’Hiver betreedt kan ze haar ogen niet geloven: 13.000 mannen, vrouwen en kinderen zitten er al meer dan een dag opgesloten in mensonwaardige omstandigheden. Voedsel is er nauwelijks, drinkwater helemaal niet en de meeste toiletten zijn verstopt omdat ze niet voorzien zijn op een dergelijke massa voor langere tijd. In een kleine witte tent in het midden van de piste staat de joodse dokter David Sheinbaum (Jean Reno) er zo goed als alleen voor. Met jou erbij heb ik 1 verpleegster voor 8000 mensen, zegt hij een beetje ontmoedigd maar tegelijk weigert hij om op te geven. Hij zet Annette meteen aan het werk bij de allerkleinsten, want gelukkig is er nog wat water en een ruime voorraad melkpoeder. De dag nadien verschijnt het brandweerkorps van Parijs in het wielerstadion met een grote voorraad water. Wegwezen!, is het nadrukkelijke advies van de jonge chef van de militaire politie die de brandweercommandant te woord staat. Ik ben hoger in rang en dus heb ik het hier voorlopig voor het zeggen, is diens reactie waarop met een voorzichtig druppende waterslang water uitgereikt wordt aan 13.000 hulpbehoevende mensen.
 

 

Omdat de toestand in het stadion na 48 uur onhoudbaar wordt, zet men de hele groep op transport naar een zuidelijk gelegen kamp. In de barakken is de hitte te snijden en zijn de levensomstandigheden primitief. In de soep zit niet veel meer dan water, klaagt Annette Morod in een brief aan de gouverneur en ze kan het weten want zes weken later is ze acht kilo afgevallen op hetzelfde dieet als de joodse kampbewoners. Je moet beter eten, dringt David Sheinbaum aan, je bent nodig! Maar Annettes taak zit er op dat moment bijna op, want ondertussen zijn de mannetjes van Pétain en de bloedhonden van de Gestapo tot een overeenkomst gekomen: mannen en vrouwen kunnen meteen naar het oosten vertrekken, maar de kinderen blijven nog 14 dagen in het kamp, want de capaciteit van de verbrandingsovens in Auschwitz en Treblinka is nog niet op peil. De mannen worden van hun vrouwen en kinderen gescheiden en vervolgens worden de moeders en hun kinderen in een hartverscheurende scène uit elkaar gehaald en op transport gezet. 14 dagen later vertrekken ook de kinderen richting oosten. Van de 13.000 joden die vanuit Frankrijk naar Polen gevoerd worden zullen er uiteindelijk 25 mannen terugkeren.
 

 

Alle scènes, ook de gewelddadige, berusten op waargebeurde feiten. Het staat te lezen op een tekstscherm dat de kijker vooraf te zien krijgt. Het dient als waarschuwing voor gevoelige kijkers en voor degenen die veronderstellen dat ze met deze dvd een avontuurlijke film over de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog te zien krijgen. Le Rafle is vooral het chronologisch verslag van de razzia op 16 juni in Parijs en de afwikkeling van de affaire tot het vertrek van de treinen naar Polen eind augustus 1942. Regisseur Rose Bosch, die in 1992 het scenario schreef voor Ridley Scotts 1492: Conquest Of Paradise, doet het verhaal door de ogen van de jonge verpleegster Annette Morod die na haar opleiding naar de Vélodrome d’Hiver wordt gestuurd en die ook nadien in het kamp de bevoorrechte getuige is van de gang van zaken. De jonge vrouw ziet dingen die ze in een beschaafd land voor onmogelijk houdt. Ze protesteert, ze gaat in hongerstaking, ze schrijft brieven naar de autoriteiten en pas als de laatste trein vertrokken is verneemt ze van een Franse arts dat haar voormalige patiëntjes naar de gaskamers en de verbrandingsovens zijn afgevoerd. Het was gisteren op de BBC, zegt hij, maar voor de Geallieerden is het geen prioriteit. Die willen eerst de oorlog beëindigen. Annette Morod schudt ongelovig het hoofd. Het klinkt ongelooflijk en dat is het ook, maar als ze op het plaatselijke station aankomt na een dolle rit op de fiets is het te laat: de trein is weg en op het perron liggen alleen nog her en der de beertjes, de poppen en de autootjes die in de algemene verwarring zijn achtergelaten.
 

 

Rose Bosch gebruikt vooral kleur om gemoedelijke scènes en heftige confrontaties tegenover elkaar te stellen. In felle tinten zoemt ze aanvankelijk in op het alledaagse leven van de Parijse joden: spelende kinderen en moeders die met hun buren praten in een groene omgeving die rust en vrede suggereert. Ook ’s avonds als de mannen van hun werk thuiskomen is de sfeer luchtig en gezellig. Als de eerste verbodsbepalingen uitgehangen worden is het vooral de sfeer die verandert, want de mensen maken zich uiteraard zorgen en nogal wat Fransen beginnen op straat hun joodse buren uit te schelden: de bakkersvrouw hangt een bordje op met de mededeling dat haar zaak een arische bakkerij is. Kort nadien rijden vrachtwagens de binnenkoeren op en worden de joodse inwoners in donkere scènes met veel bruin en zwart weggevoerd. Grauw en beige zijn de hoofdtonen op het moment dat Annette Morod de Vélodrome betreedt. Stel je voor: het Sportpaleis in Antwerpen vol opgejaagde, geïntimideerde en beschimpte medeburgers die in het ongewisse worden gelaten over hun toekomst, zonder eten en drinken of een fatsoenlijke accommodatie om hun kinderen te slapen te leggen of zelf tot rust te komen in een zee van politiemannen en militairen die bij het minste probleem of de minste klacht de kolf van hun geweer gebruiken of dreigende taal spreken. Later in de film gebruikt de regisseur hetzelfde procedé opnieuw: ondanks de tekorten en het harde regime in het kamp is er af en toe toch ruimte voor een klein beetje geluk als de gezinnen aan lange tafels in de zon hun karige maaltijden gebruiken. Op de radio weerklinkt een opgewekte melodie en iemand waagt een dansje waarop de rest volgt. Vervolgens is het tijd voor het transport naar het oosten en worden de tinten opnieuw donker en kleurloos: de scène waarin de moeders van hun kinderen gescheiden worden gaat door merg en been. Je kan de scène gemakkelijk overdreven sentimenteel noemen, maar stel dat het jouw kind was of jouw 8 maanden oude baby…
 

 

La Rafle grijpt naar de keel zoals Schindler’s List (1993) van Steven Spielberg destijds of zoals A Courageous Heart (2009) van John Kent Harrison, The Boy In The Stripped Pyjamas (2008) van regisseur Mark Herman en Der Letzte Zug (25006) van Joseph Vilsmaier, Sophie’s Choice (1982) van regisseur Alan J. Pakula en niet te vergeten de tv-serie Holocaust (1978) van Marvin J. Chomsky, allebei met Meryl Streep in de hoofdrol, waargebeurde of verzonnen verhalen waarin menselijk leed centraal staat en waarin ons Europeanen een spiegel voorgehouden wordt: wij of tenminste onze voorouders waren allemaal medeschuldig, want onrecht stopt niet aan lands- of taalgrenzen en terwijl heel veel burgers toen hun leven waagden voor vogelvrij verklaarde joden, hebben vele anderen hun ogen gesloten voor het kwaad of meegewerkt om het duivelsplan uit te voeren. En ook de Amerikanen zijn niet vrij van schuld, want ook zij hadden nog vele tienduizenden of zelfs honderdduizenden levens kunnen redden indien ze hun grenzen hadden opengesteld voor joden op zoek naar een veilig onderkomen.
 

 

Op de beeldkwaliteit is niets aan te merken. De opnamen zijn scherp en bij momenten prachtig van kleur met diepe tonen van zwart, bruin en donkerblauw in de heftigere scènes. Groen en geel domineren in de buitenopnamen in Parijs en later in het kamp en voorkomen dat La Rafle één grote aaneenschakeling van miserie wordt. Geweld, miserie en klein geluk zijn evenwel voldoende afgewisseld om van een evenwichtige productie te spreken, wat niet betekent dat La Rafle een vrolijke film is. Daarvoor is het onderwerp te ernstig en te aangrijpend. Het geluid is eenvoudig, maar het wordt wel in 5.1 gepresenteerd waardoor er tijdens de heftige scènes op straat en in het kamp toch nog wat te beleven valt voor geluidfreaks.

Geen
 

 

In La Rafle wordt het verhaal verteld over de razzia in Parijs anno 1942 waarbij 13.000 joden werden opgepakt en uitgeleverd aan de Gestapo. Het is een waargebeurde affaire die bewijst dat niet alleen de Duitsers schuldig zijn aan de grootste genocide die ooit op Europese bodem is uitgevoerd. Het production design is zo goed als perfect en de acteerprestaties zijn meer dan behoorlijk, waarbij vooral de jonge cast opvalt als gevolg van een hele reeks zeer spontane en geloofwaardige prestaties. De technische kwaliteit van de dvd is perfect, jammer genoeg is de bonussectie leeg.