Boardwalk Empire – Seizoen 1 steekt van wal in januari 1920 en voert de kijker naar Atlantic City (zo’n 200 km ten zuiden van New York) op de vooravond van de invoering van de zgn. Drooglegging (Prohibition) waardoor de productie en de verkoop van alcohol wordt verboden in een poging het wijdverbreide alcoholisme in de V.S. aan banden te leggen. De christelijke vrouwenbeweging viert de invoering van de wet met een geheelonthouderscongres en een begrafenisetentje waarop Enoch ‘Nucky’ Thompson (Steve Bucemi)  beheerder van de stadsfinanciën, een goed ontvangen toespraak houdt over de moed van de Amerikaanse huisvrouwen in hun strijd tegen het maatschappelijk verval als gevolg van alcoholconsumptie. De jonge Margaret Schroeder (Kelly Macdonald) hangt van op de zesde rij aan z’n lippen en ze zal hem na afloop opzoeken - op de eerste verdieping van het Ritz-hotel waar de stadssecretaris als een koning de lakens uitdeelt - op zoek naar werk voor haar alcoholische echtgenoot. Nucky vat voor haar sympathie op. Na z’n toespraak voor de dames van de geheelonthoudersliga spoedt Nucky zich naar huis voor een groot feest met honderden genodigden om het begin van de Drooglegging – stipt om middernacht – uitbundig te vieren met sterke drank en luchtig geklede vrouwen: een orgie van alcohol en seks waarmee de rich & famous de nieuwe wet al op voorhand naar het rijk der fabelen verwijzen.
 

 

Middelpunt van het republikeins verzet tegen de nieuwe wet is uitgerekend stadsschatbewaarder Enoch ‘Nucky’ Thompson himself die ruim op voorhand maatregelen heeft getroffen opdat noch het Ritz, noch de hotels in en om Atlantic City die hij met smeergeld allerhande in z’n bezit heeft gekregen, zonder sterke drank zouden vallen. Nucky Thompson, bijgestaan door z’n broer Eli (Shea Whigham) die de functie van politiechef bekleedt, is wellicht de meest corrupte figuur van Atlantic City en het ommeland, want alles en iedereen stopt hem geld toe voor verleende gunsten en voordelen, geld dat Nucky op zijn beurt gebruikt om mensen om te kopen, mild te stemmen en naar z’n pijpen te laten dansen. Bovendien is de immer goed geklede en vriendelijke Nucky Thompson de lieveling van de massa die niet schijnt te beseffen hoe hij als een aasgier boven de stad hangt, steeds op zoek naar nieuwe prooien, nieuwe projecten en nieuwe mogelijkheden om z’n eigen schatkist te spijzen, en dus kan hij zich alles permitteren en lijkt hij voor een buitenstaander almachtig. Maar het geluk laat hem net voor de verkiezingen in de steek: een alcoholtransport van Atlantic City naar New York met als bestemming het imperium van concurrent en zakenpartner Arnold Rothstein wordt onderweg overvallen en de vier begeleiders doodgeschoten. Rothstein verdenkt er Nucky uiteraard van zelf achter de aanslag te zitten en hij wordt daarin bijgetreden door het FBI dat de schatkistbewaarder maar al te graag achter de tralies zou willen draaien voor een lange lijst overtredingen, maar uit de mond van één van de mannetjes van Rothstein die de overval net iets te lang heeft overleefd is de naam Jimmy gerold, het troetelkindje van Nucky Thompson…
 

 

Na de dood van z’n vader is Jimmy door Nucky in bescherming genomen. Hij heeft de opvoeding van de jongen gefinancierd, maar hij kon niet voorkomen dat James ‘Jimmy’ Darmody z’n prille universitaire opleiding in 1914 inruilde voor een geweer. Ik wilde mijn vaderland verdedigen, zegt hij ter verdediging van z’n toenmalige keuze om tijdens WOI in Frankrijk tegen de Duitsers te vechten. Ondertussen is z’n zoontje drie jaar oud en de relatie met z’n vriendin Gillian(Aleksa Palladino) verre van optimaal. Jimmy zet alles op alles om vooruit te komen, om net zoals Nucky in dure kostuums over de boardwalk van Atlantic City te kunnen flaneren. Nucky is evenwel niet zinnens om op de verzuchtingen van zijn onervaren en impulsieve pupil in te gaan, maar hij deelt wel in de verdenkingen van het FBI naar aanleiding van de viervoudige moordpartij (waartoe hij niet de opdracht heeft gegeven). Voor Jimmy heeft hij maar één boodschap: uit Atlantic City verdwijnen voor de val dichtklapt. Margaret Schroeders echtgenoot, een man zonder strafblad, zal voor de viervoudige moord opdraaien, maar noch de pers, noch het FBI geloven dat Schroeder de dader is van de overval op het alcoholtransport naar New York. In plaats van uit te wijken naar Californië zoals Nucky suggereert, kiest Jimmy evenwel voor Chicago, want daar woont z’n brother in crime Al Capone (met wie hij de viervoudige moordpartij uitvoerde), dé Al Capone, op dat moment bodyguard en barkeeper in dienst van gangster Johnny Torrio, maar al wel een klein fors mannetje met heel veel ambitie.
 

 

In Boardwalk Empire snijdt betaalzender HBO een thema aan uit de Amerikaanse geschiedenis dat bijna 100 jaar later nog altijd actueel is en dat tot op de huidige dag consequenties heeft voor de manier waarop Amerikanen met alcohol en sterke drank omgaan. Van het 18-koppige producerteam is met name Martin Scorsese (hij regisseerde de pilot) naar voren geschoven om de serie sérieux en weerklank te geven en die truc heeft gewerkt, maar ook zonder Scorseses naam op de aftiteling is Boardwalk Empire een 12-delige serie om rekening mee te houden. Het goede nieuws is dat de serie er prachtig uitziet en dat alles in het werk is gesteld om de tijdgeest perfect te reconstrueren: interieurs, decoraties, kleding, make-up het ziet er allemaal pico bello uit. De boardwalk van Atlantic City, zeg maar de promenade langs de oceaan, is gedeeltelijk met CGI gerealiseerd en ziet er sprookjesachtig uit, een effect dat de makers beslist hebben nagestreefd om de meest aantrekkelijke plaats in Atlantic City en dé plaats waar Nucky Thompson sloten geld verdient zo goed mogelijk tot z’n recht te laten komen. De acteerprestaties zijn zonder meer uitstekend, mede door het feit dat de cast is volgestouwd met grote namen: Steve Bucemi (John Rabe, 2009) als de corrupte stadssecretaris Enoch ‘Nucky’ Thompson, Shea Whigham (The Bad Lieutenant: Port Of Call – New Orleans, 2009) als zijn al even corrupt en bovendien gewelddadig jongere broertje Elias ‘Eli’ Thompson, Michael Pitt (Finding Forrester, 2000) als de ambitieuze James ‘Jimmy’ Darmody, Kelly Macdonald (No Country For Old Men, 2007) als Nuckys maîtresse Margaret Schroeder, Michael Shannon (Revolutionary Road, 2008) als de onkreukbare, maar godsdienstwaanzinnige en preutse FBI-agent Nelson Van Alden, Michael Stuhlbarg (A Serious Man, 2009) als de New Yorkse gangster Arnold Rothstein, Stephen Graham (Season Of The Witch, 2011) als de nog onderdanige loopjongen Al Capone van Chicago-gangster Torrio en Paul Sparks (Synecdoche, New York, 2008) als de maker van ongelooflijk slechte whisky.
 

 

Minder goed nieuws is dat de makers van Boardwalk Empire de actie vanaf de eerste episode niet alleen in Atlantic City situeren, maar ook in New York en Chicago, waardoor de kijker te maken krijgt met heel veel personages en situaties die niet altijd even makkelijk te herkenen en te volgen zijn: vooral de Italiaanse types lijken allemaal een beetje op elkaar met hun donkere gabardines, strakke pakken en vouwhoeden en de vrouwelijke figuren komen schijnbaar voortdurend als uit het niets opdoemen. Ook de veelheid van kleinere nevenverhaallijn maakt het volgen van Boardwalk Empire – Seizoen 1 niet gemakkelijk, wat voor Amerikanen – die met het onderwerp beter vertrouwd zijn – wellicht minder een probleem is dan voor Europeanen. Gelukkig zijn de hoofdverhaallijnen omtrent het doen en laten van Nucky Thompson sterk en pompt een figuur als Margaret Schroeder voldoende sentiment in de serie om de aandacht gaande te houden.

 

Die aanpak heeft alles te maken met de functie van Atlantic City in de periode 1920-1950. Door z’n ligging op een eiland voor de kust was de stad niet alleen bijzonder goed geschikt om ongezien Canadese whisky en Franse wijnen het land in te smokkelen, Nucky en z’n machtige zakenpartners bouwden Atlantic City ook uit tot een aantrekkelijk attractiepark in de stijl van het latere Disney, met clowns, vuurspuwers, degenslikkers, worstelende dwergen en waarzeggers in de ontelbare etablissementen langs de 12 km (!) lange boardwalk waar gezinnen met de trein (aangelegd omstreeks 1875) arriveerden om te flaneren en van het standleven te genieten, waar na het vallen van de avond grote attracties (musicals, shows) in première gingen die pas later in New York geprogrammeerd werden, waar men naar hartenlust kon gokken of de bordelen bezoeken en waar de Drooglegging in alle opzichten een lege doos bleef. Frank Sinatra maakte er zijn debuut en Sammy Davis Jr. werd er ontdekt. Atlantic City was het Las Vegas avant la lettre. Het was ook de plek waar gangsters uit heel Amerika elkaar ongestoord konden ontmoeten en waar de basis gelegd werd voor de georganiseerde misdaad uit de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw. Gangsterbenden uit New York en Chicago kochten er hun alcoholvoorraden waaraan de plaatselijke tussenhandelaars flink verdienden. In Amerika is Atlantic City m.a.w. een begrip, een stad en een tijdperk waarop met enige weemoed terug wordt geblikt, vooral door de oudere generaties die er in de jaren 50 hun vakanties doorbrachten. Namen als Al Capone, Lucky Luciano, Arnold Rothstein en Johnny Torrio – gangsters van het puurste soort – hebben ondertussen de status van volkshelden bereikt en iedere Amerikaan weet wie ze zijn en wat ze ooit deden. Europeanen kennen die achtergrond nauwelijks of niet, en het is dus even wennen. Geïnteresseerde kijkers bevelen we dan ook aan om vooraf de extra Atlantic City: The Original Sin Cityte bekijken, want dan wordt het allemaal een klein beetje duidelijker en verloopt de instap een stuk makkelijker.
 

 

De serie bevat een pak scènes die u al eerder in films over de Drooglegging zag en er is bij momenten zelfs sprake van een hoog Eliot Ness-gehalte (voor wie oud genoeg is om zich de serie The Untouchables uit de periode 1959-1963 te herinneren). Gelukkig kiezen de makers ervoor om de klemtoon niet op de bestrijders van het kwaad te leggen (FBI) maar op één van de organisatoren ervan, zonder dat die meteen geassocieerd wordt met gangstertypen zoals Al Capone. Enoch ‘Nucky’ Thompson is nl. in de eerste plaats een gentleman en een politicus die erin slaagt om z’n duistere praktijken voor de buitenwereld verborgen te houden, al is iedereen in Atlantic City wel op de hoogte van zijn ongeëvenaarde machtspositie. Hij slaat en hij zalft vriend en vijand en de andere helft van de stadsbevolking, de meisjes en vrouwen, houdt hij via een goed georkestreerd charmeoffensief in zijn invloedssfeer. Om de toenemende arme zwarte bevolking op republikeinse kandidaten te laten stemmen, koopt hij gewoon een vooraanstaande zwarte gangster om. Zo eenvoudig is dat, als je over een nimmer afnemende berg dollars beschikt.
 

 

Zoals vaker in HBO-series wordt u in Boardwak Empire getrakteerd op een flinke portie weinig verhullende seks en nogal wat brutaal geweld met bloed dat in alle richting spat. Mooie vrouwen, blote borsten en zelfs flinke porties pubic hair worden te pas en te onpas opgevoerd om het de mannetjes met het vele geld naar de zin te maken. Ze worden behandeld als gebruiksvoorwerpen en wellicht past het precies in de tijdgeest toen vrouwen zich wel vragen stelden, maar over het algemeen weinig in de pap te brokken hadden. Dat zou pas veranderen na de invoering van het vrouwenkiesrecht in 1920 (het zgn. Nineteenth Amendement) dat vreemd genoeg door de Democraten fel werd bestreden en via massale republikeinse steun werd goedgekeurd. Maar dat is wellicht stof voor Boardwalk Empire – Seizoen 2, want op het einde van de eerste serie hebben de republikeinen in Atlantic City dankzij Thompsons inzet de verkiezingen gewonnen en mogen ze de burgemeester leveren (waardoor Nucky zijn positie als stadssecretaris kan behouden), maar bovendien heeft hij er via politiek en financieel gekonkel ook voor gezorgd dat de republikeinse presidentskandidaat in het Witte Huis terechtkomt. De toekomst ligt nu open voor nog meer financieel gewin en in Nuckys plannen betekent dat o.a. dat er federaal geld wordt vrijgemaakt voor een autowegverbinding naar New York en Philadelphia, waardoor het transport van illegale alcoholproducten sneller en efficiënter kan worden georganiseerd, of hoe democratie en vooruitgang anno 1920 heel erg verstrengeld zijn met corruptie en misdaad.

 

All is well that ends well. Je ziet het Enoch ‘Nucky’ Thompson denken terwijl hij op het einde van aflevering 12 met z’n maîtresse Margaret Schroeder in z’n armen van op de boardwalk van Atlantic City over de oceaan uitkijkt. Maar dat is zonder de makers van de serie gerekend, want die hebben een dreigende cliffhanger klaargestoomd: Nuckys broertje en politieoverste Eli – hij voelde zich altijd al achtergesteld – wil weg uit z’n underdogpositie en vindt een luisterend oor bij James ‘Jimmy’ Darmody, Nuckys protégé en ambitieuze bodyguard, die de tijd rijp acht om z’n vleugels uit te slaan waarmee hij op dezelfde golflengte zit als z’n vriend Al Capone in Chicago, die op zijn beurt het gezeur van z’n baas en ondertussen bejaarden gangster Torrio grondig beu is en voor meer actie en armslag opteert.
 

HBO-series kunnen rekenen op een uitstekende beeld- en geluidkwaliteit en dat is in dit geval niet anders. Het kleurenpalet is warm en aantrekkelijk met een voorkeur voor donkere tinten tussen beige en donker bruin en over het algemeen een voorkeur voor donkere settings (hotelkamers, stokerijen, andere interieurs) waarin de details altijd perfect overeind blijven. Het production design is geloofwaardig en realistisch en vooral overdadig, zoals in de balscène op oudejaarsavond 1919 en tijdens de feestelijkheden naar aanleiding van de overwinning van de Republikeinse Partij. Aan de aankleding van de personages is ongelooflijk veel zorg besteed, evenals aan de kapsels en de make-up. De buitenopnamen zijn fel en zonnig, een beetje overbelicht zelfs om het geheel in een sprookjesachtige sfeer te wikkelen, met een voorkeur voor wit en lichtblauw. Het soundscape is veelzijdig en warm, uiteraard met muziek uit de periode die de scènes van een perfecte sfeer voorziet. Het geluid staat in 5.1 en de achterste kanalen komen heel vaak tot leven op het moment dat er sprake is van massascènes (op feestjes, op straat) en geweldscènes waarin geschoten en gemoord wordt.
 

In Making Boardwalk Empire (20’) praten de makers én Martin Scorsese over de verschillen tussen de historische figuren en de personages in de serie, wijzen ze op het feit dat nooit eerder een hele serie aan deze periode uit de Amerikaanse geschiedenis is gewijd en praten de hoofdacteurs over hun rol en het verband met de andere personages in de serie. In Creating The Boardwalk (5’) ziet u hoe de lange boardwalk en de skyline van Atlantic City met blue key en CGI vorm zijn gegeven en de skyline van het huidige New York (de opnamen zijn in Brooklyn op een steenworp van het stadscentrum gemaakt) is uitgegomd. In Speakeasy Tour (24’) voert Greg Antonacci (Johnny Torrio in de serie) u langs de bars en nachtclubs uit die tijd die bewaard zijn gebleven in Chicago. Hij praat met de huidige eigenaren die in vele gevallen de etablissementen in de originele staat hebben behouden of hersteld en hem o.a. de vluchtroutes tonen voor het geval er een inval van het FBI werd aangekondigd. Vervolgens doen Michael Stuhlbarg (Arnold Rothstein) en Vincent Piazza (Lucky Luciano) hetzelfde in New York waar ze de kijker de plekken tonen waar de plaatselijke gangsters zich in de jaren 20 en 30 ophielden om zich te ontspannen.

Voorts kan u op elke disk naar dezelfde Character Dossiers (tekst) kijken die u op een overzichtelijke manier de belangrijkste personages uit de serie situeren en uitleg verschaffen over hun karakter en rol. In Atlantic City: The Original Sin City komen vooral historici aan het woord die u vertellen over de aankoop van het eiland (dat oorspronkelijk bewoond werd door een indianenstam) en de geleidelijke ontwikkeling van het gebied (dempen van het moeras, rooien van de bossen, aanleg van de eerste enclave en bouw van het eerste pension). U komt alles te weten over de historische personages die Atlantic City groot gemaakt hebben en de rol die ze speelden in de groei van de misdaadorganisaties in de jaren 30 en 40. De documentaire wordt geïllustreerd met fragmenten uit de tv-serie, maar ook met beeldmateriaal (o.a. foto’s en tekeningen) over de founding fathers, de aanleg van de beide spoorverbindingen en de bouw van de eerste en tweede boardwalk. Het is een interessant en (voor buitenstaanders) zeer leerrijk werkstuk. Ter afsluiting zijn er nog 6 Audiocommentaren met cast en crew, o.a. met Terence Winter, Steve Buscemi, Michael Kenneth Williams, Michael Shannon en vele anderen.
 

 

Boardwalk Empire –Seizoen 1 maakt een veelbelovende indruk, zij het dat nogal wat kijkers problemen kunnen hebben met de vele personages op de verschillende locaties, want het duurt een tijdje vooraleer ze loskomen van de rijke achtergrond. Maar aan de kwaliteit van de acteerprestaties, het production design of de hoofdverhaallijnen hoeft u niet te twijfelen. Die zijn nl. heel sterk en overtuigend met af en toe een flinke scheut geweld, sentiment en een portie weinig verhullende seks. Technisch is de serie uitstekend verzorgd en dat geldt ook voor de vijfdelige dvd-uitgave. Wij kijken al uit naar het vervolg!