Combineer het verhaal over een aantal jongentjes die voor een lokaal filmfestivalletje een super 8-filmpje over zombies draaien met een geheimzinnig treinongeluk dat de interesse wekt van het Amerikaanse leger én met een bizar buitenaards wezen, en je hebt een geheide superproductie die de kassa laat rinkelen. Dat hebben regisseur J.J. Abrams en z’n producer Steven Spielberg wellicht gedacht toen ze bij pot en pint Super 8 op het getouw zetten, een film die het midden houdt tussen E.T., The Extra-Terrestrial (1982), Close Encounters Of The Third Kind (1977) en Alien (1979-1997). Maar de tijden zijn veranderd en het vijftigerjarensentiment waarin de makers Super 8 wikkelen is aandoenlijk en nostalgisch, maar het heeft uiteindelijk weinig impact op de falende geloofwaardigheid van deze productie. Gelukkig spreekt de naam Spielberg tot de verbeelding van genoeg filmliefhebbers en hoeft de Amerikaan zich geen zorgen te maken over de opbrengst. Mocht dat niet het geval geweest zijn, dan is het twijfelachtig of de film uit de rode cijfers was geraakt. Maar J.J. Abrams mag op beide oren slapen: Super 8 is de kip met gouden eieren geworden.
 

Het idee om het succes van E.T. lichtjes te kopiëren en aan te dikken met de nieuwste CGI-mogelijkheden heeft meerdere regisseurs en producers wellicht in de voorbije 25 jaar het hoofd op hol gebracht, want zeg nu zelf, als je met een investering van nauwelijks 11 miljoen dollar een opbrengst van meer dan een miljard dollar kan realiseren (opbrengst dvd-releases inbegrepen), dan moet die truc voor herhaling vatbaar zijn. Super 8 strandt wellicht op een half miljard dollar (investering: 50 miljoen dollar), maar dan nog is er sprake van een gigantisch succes, want hoeveel films blijven ondertussen in het rood steken? Jammer genoeg beantwoordt J. J. Abrams’ film niet aan de hoge verwachtingen en is een vergelijking met de eerder genoemde films hoegenaamd geen referentie voor zijn onhandige knutselwerk. Super 8 is in het beste geval een goede B-film en zelfs wie kritiekloos het opgediste verhaaltje slikt, zal uiteindelijk zelf tot het besluit komen dat het scenario niet meer is dan een middelmatig samenraapsel van eerdere ideeën. Bovendien is de afwikkeling zo inspiratieloos, dat zelfs de grootste Spielberg-fan zich beslist gedeeltelijk bedrogen voelt.
 

 

De film begint nochtans heel sterk op het moment dat we kennismaken met de 11-jarige Joe Lamb (Joel Courtney) die anno 1972 in een provinciestadje in Ohio z’n beste vriend Charles (Riley Griffiths) assisteert bij het maken van een Super 8-filmpje over zombies. Daarvoor kunnen ze een beroep doen op de 12-jarige Alice (Ellen Fanning), een mooi blondje waarop beide jongetjes verliefd worden. De hele operatie gebeurt achter de rug van hun ouders, want niets is zo leuk als een flinke portie geheimzinnigheid en we zien hoe het drietal plus nog een aantal andere jongens als een echte filmcrew op zoek gaat naar een goed verhaal, gepaste locaties en production value (een stokpaardje van dikkerd Charles). Dat laatste krijgt hij in ruime mate als tijdens de eerste draaidag op het plaatselijke treinstationnetje een goederentrein op een auto botst en de omgeving in no time in een rampgebied wordt omgetoverd: de goederenwagons vliegen in het rond, het stationnetje wordt grotendeels vernield, elektriciteitskabels knakken, branden breken uit, vaten met brandbaar spul komen tot ontploffing. Het mag een wonder heten dat ze het er met z’n vijven levend afbrengen.
 

In de verwarring hebben ze de camera achtergelaten en dus moeten ze terug naar het verwoeste stationnetje. Daar ontmoeten ze hun chemieprofessor Overmyer (Richard T. Jones, Terminator: The Sarah Connor Chronicles - Seizoen 1, 2008) die het ongeluk met de trein heeft uitgelokt en die hun bezweert om zich uit de voeten te maken en met niemand te praten over wat ze gezien hebben. In de gauwte grabbelt Joe nog een Rubik-achtige metalen kubus mee waarvan er schijnbaar duizenden over het terrein verspreid liggen. Het hele incident met de trein geraakt in een versnelling als de dag nadien het leger ter plekke neerstrijkt, de omgeving afzet met omheiningen en wachtposten en weigert om in te gaan op het verzoek van de sheriff om de publieke opinie te vertellen wat er aan de hand is, zelfs niet nadat blijkt dat alle honden ’s nachts naar dezelfde plek ver buiten de stad zijn gelopen en er sprake is van mysterieuze verdwijningen van burgers. Pas als Charles het filmpje uit z’n camera laat ontwikkelen en samen met Joe de beelden bekijkt, wordt het duidelijk dat er meer aan de hand is. Tijdens hun vlucht uit het treinstation is de omgevallen camera blijven draaien en ze zien op de beelden hoe uit één van de treinwagons een vreemd creatuur ontsnapt.
 

Tot daar de smaakmaker. De hele opbouw van het verhaal plus de directe gevolgen (terreinbezetting door het leger, romantisch tussendoortje tussen Joe en Alice, evacuatie van het stadje nadat het leger de bossen in de buurt in brand steekt) houden u beslist het eerste uur van Super 8 aan de buis gekluisterd. De jongetjes op hun fietsen langs de straten en tuinpaden van het provinciestadje, u zal het beslist herkennen uit een eerdere Spielberg-film, hun drukke filmactiviteiten zijn zelfs grappig en verrassend, de machtsontplooiing van het leger is indrukwekkend en angstaanjagend (heeft u natuurlijk ook eerder gezien bij Spielberg), de ontruiming van de stad is chaotisch en geheimzinnig. Tussendoor zijn er intermenselijke misverstanden en verzoeningen à la Spielberg, waarbij de nadruk op de kinderen en hun directe omgeving ligt en de onderlinge samenhorigheid bevorderd wordt door de externe boeman, het Amerikaans leger, dat duidelijk een groot geheim wil verborgen houden.
 

 

Als je in een dergelijk intimistisch en avontuurlijk verhaal dat grotendeels gebaseerd is op de ervaring van kinderen een externe bedreiging introduceert, dan is het van het grootste belang dat die past binnen de krijtlijnen van de uitgetekende sfeer. Met E.T. was dat het geval; wie sloot er het vreemde wezentje niet na korte tijd in z’n hart? En zelfs in Encounters of the Third Kind was het na verloop van tijd duidelijk dat de buitenaardse wezens geen slechte bedoelingen hadden. In elk geval waren ze in beide films redelijk tot zelfs heel erg aaibaar. Het verschil met Super 8 kon niet groter zijn, want de overkill van CGI heeft een creatuur voortgebracht dat we eerder verwachten in Alien en gerelateerde producties, waarin tussen spanning en avontuur geen plaats is voor intimiteit, kinderlijke romantiek of gewoon kameraadschap. De alien in Super 8 slaat m.a.w. als een tang op een varken en als toeschouwer vraag je je af hoe de makers erin zullen slagen om aan dit verhaal een fatsoenlijk slot te breien. Geloofwaardig is de epiloog alleszins niet, spannend ook niet en overtuigend al helemaal niet. Dat een buitenaards wezen uit een watertoren en een hoop metaalschroot plots een ruimteschip kan formeren, maar eerder niet in staat bleek om uit een door mensen gebouwde kooi te ontsnappen (waarbij de referenties richting King Kong wel heel erg opvallend aanwezig zijn, met inbegrip van scène waarin die achtereenvolgens Fay Wray (versie 1933), Jessica Lange (1976-versie) en Naomi Watts (2005-versie) op z’n hand neemt om ze van dichtbij te bekijken), het klopt niet en het blijft ver onder de verwachtingen van de toeschouwer.
 

 

Over de acteerprestaties is weinig te zeggen. De meeste acteurs zijn kinderen, waarvan Joe Lamb inderdaad de verwachtingen inlost als de publiekslieveling, de dikkerd Riley Griffiths op een geloofwaardige manier de rol van ambitieuze regisseur in spe voor z’n rekening neemt (naar Abrams’ jeugdervaringen) en Ellen Fanning voor de puberale nodige inbreng zorgt als de bloedmooie 12-jarige Alice. De volwassenen komen te weinig aan bod in Super 8 om te spreken over volwaardige prestaties. Kyle Chandler (The Day The Earth Stood Still, 2008) kruipt in de rol van Joe’s vader Jackson, de politieman die na het verdwijnen van de sheriff noodgedwongen het plaatselijke politiekorps leidt. Ron Eldard (Freedomland, 2006) torst de rol van Alices getroebleerde en gewelddadige vader, maar er is minstens sprake van een lichte vorm van overacting. Het gaat in beide gevallen om personages die minimaal uitgewerkt zijn.

 

 

Van een film waaraan Steven Spielberg z’n medewerking verleent verwacht je niet minder dan dat ie voorzien is van perfecte beeld- en geluidkwaliteit en dat is ook het geval. De scène met het treinongeluk na valavond is een typevoorbeeld van de manier waarop de Amerikaan sfeer en spanning zeer precies weet te combineren. Het is één lange spectaculaire scène waarin CGI-effecten, perfect gedoseerd licht en indrukwekkende geluidseffecten voor een verbluffende ervaring zorgen. Het geluid in Dolby Digital 5.1 is zonder meer het neusje van de zalm. Het komt via alle kanalen tegelijk de kamer ingestroomd zonder dat de details verloren gaan en maakt van Super 8 een feest voor het oor. De scène met de trein blijft de tour de force, maar ook op het einde van de film als Joe op zoek gaat naar het buitenaards wezen dat zich schijnbaar ergens op de begraafplaats schuilhoudt, zijn de geluidseffecten zonder meer treffend in stelling gebracht.
 

Mocht u er niet genoeg van krijgen dan kan u de film ook met Commentaar door J.J. Abrams, B. Burk & L. Fong bekijken, maar interessanter is de featurette The Dream behind Super 8 (16 min.) waarin regisseur én producer over hun eigen ervaringen als super 8-fanaatjes vertellen en waarin we vernemen hoe de verschillende actoren elkaar ooit leerden kennen. Voorts nogal wat aandacht voor setopnamen met de jonge acteurs en uitleg over de niet-CGI-gerelateerde effecten in de film. In The Visitor Lives (12 min.) gaat alle aandacht naar het design van het buitenaards wezen en de manier waarop de grot uit de eindscène van de film is geconcipieerd om de CGI-effecten met het monster geloofwaardig te maken.

 

Super 8 is lange tijd een hartverwarmende film vol nostalgie, waarin eer wordt bewezen aan een manier van film maken die een publiek nog probeert te overtuigen met andere middelen dan special effects en spetterende actie. De kindacteurs lijken zo weggekaapt uit E.T., waarmee de film een tijdlang de ongedwongenheid, de speelsheid en de haast kinderlijke naïviteit deelt, maar vanaf het moment dat de makers met het buitenaardse wezen op de proppen komen, slaat de sfeer helemaal om en wordt Super 8 een thrillerachtige actiefilm die een onzachte landing maakt.