Documentaires over de grootste massamoordenaar uit de geschiedenis kan je natuurlijk in groten getale vinden, maar toch is dit huzarenstukje van Isabelle Clarke en Daniel Costelle eentje dat je moet hebben gezien. We zeggen dit niet alleen wegens de knappe gerestaureerde beelden die netjes zijn ingekleurd, maar ook omdat je in een honderdtal minuten heel wat te weten komt over de dictator en je je afvraagt hoe het kon dat een natie zich slaafs liet misleiden door een mafkees die gedoemd was om een eeuwige mislukkeling te zijn. Hitler werd in 1889 geboren in het Oostenrijkse Braunau am Inn. Zijn vader was een douanebeambte die zijn veel jongere nicht huwde. Hierdoor was de nationalist een kind uit een inteelthuwelijk, wat tegenstrijdig is met diens opvattingen over het ideale Arische ras. Over zijn afkomst duiken er heel wat vragen op; zo blijft het een mysterie of de Oostenrijker joods bloed had of niet. Het uiteindelijke antwoord zullen we wellicht nooit weten, maar in ieder geval voldoet hij niet aan de bloedsbeschermingscriteria die aantonen of geen van de vier grootouders joods waren. Hitler wist zelf niet wie één van zijn opa’s was en dus heeft hij nooit kunnen aantonen dat hij  geen joods bloed had. De jonge Hitler was een voorbeeldige misdienaar en werd verwend door zijn moeder die op 47-jarige leeftijd aan kanker stierf. Hij was toen 19 en hij verklaarde later dat zij de enige mens was waarvan hij hield. Het was vooral de Eerste Wereldoorlog die het leven van Hitler sterk veranderde. Niet dat hij een oorlogsheld was, want de korporaal was niet meer dan een koerier voor het Infanterieregiment van Beieren, die van loopgracht naar loopgracht moest rennen om de strijdende soldaten informatie door te geven. Tijdens een gasaanval raakte de jonge Hitler tijdelijk blind en naar eigen zeggen vertelde een innerlijke stem hem dat hij Duitsland moest bevrijden en de enige manier om dit mogelijk te maken was door in de politiek te gaan.
 

Na de oorlog verloor Duitsland heel wat gezichtsverlies door de bepalingen van het Verdrag van Versailles. Niet alleen moesten de Duitsers torenhoge herstelbetalingen aan andere landen afdragen, ook vonden veel officieren dat zij waren bedrogen door de Duitse politici. Hitler vond de Eerste Wereldoorlog de mooiste tijd van zijn leven en de fanatieke nationalist ging op zoek naar zijn eigen Lebensraum. Na een mislukt kunstenaarsleven in Wenen zocht hij toenadering tot de Freikorps, wat eigenlijk een broedplaats was voor de toekomstige nazipartij. Alles was toegelaten en Hitler deinsde er niet voor terug om zijn eigen vrienden te verklikken waardoor de oproerkraaier de voorman werd van de befaamde SA-stormtroepen, een kleine beweging die in een mum van tijd meer dan twintigduizend leden telde. Hitler werd een beetje ongeduldig en pleegde in 1923 een putsch die het leven kostte aan veertien nazi’s die door hem eervol werden verheven als de novembermartelaren. Deze staatsgreep was wel een mislukking, toch vormde ze de grondslag van het nazisme. Hitler werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf (en kwam vrij na één jaar wegens goed gedrag!) en daar ontmoette hij niet alleen Rudolf Hess, maar het was ook in de nor dat hij Mein Kampf schreef. Ofschoon deze bijbel voor nazi's als pure waanzin werd beschouwd, lag het boek wel aan de basis van 50 miljoen doden. Geen kat die destijds het boek las, maar tien jaar later zou het wel verplichte literatuur worden waardoor Hitler een rijk man werd, Duitse bruidsparen kregen het zelfs als huwelijksgeschenk! Op het einde van de jaren 20 maakte Hitler ook kennis met enkele rijke zakenlui zoals Hugo Boss (die alle uniformen van de nazi's ontwierp!) en de antisemitische Henry Ford (!) die Hitler jaarlijks behoorlijke donaties doen. In 1928 behaalde de nazipartij slechts 2,6% van de stemmen, maar de twaalf verkozen parlementsleden (waaronder Joseph Goebbels) maakten wel indruk door met hun militaristische uniformen het Duitse parlement te betreden.
 

De grote ommekeer voor Hitler kwam uiteraard met het uitbreken van de grote wereldcrisis in 1929. Duitsland telde ruim zes miljoen werklozen en uit pure wanhoop sloten vele Duitsers zich aan bij de nazi's (ofwel bij de grote concurrent: de communistische partij), doch slaagde Hitler er niet in om het tot president te schoppen. Meer zelfs, hij kwam in een slecht daglicht te staan omdat hij verliefd werd op zijn 23-jarige nichtje Geli Raubal. Het meisje pleegde zelfmoord en in een afscheidsbrief noemde ze haar oom een monster. De pers maakte brandhout van de nieuwbakken politicus door hem te beschuldigen van seksuele perversiteiten. Geheel depressief wilde Hitler zich terugtrekken uit het politieke carrousel tot op het moment dat hij Eva Braun ontmoet. De vrouw die als twee druppels water op zijn nichtje lijkt, wakkert opnieuw Hitlers politieke strijdlust aan, ook al zijn de dertien miljoen stemmen niet genoeg om hem tot president van Duitsland te kronen. Hindenburg wilde geen coalitie met de nationalist vormen omdat hij niet afhankelijk van hem wilde zijn. Drie verkiezingen verder (en met de hulp van Goebbels propagandamachine) werd Hindenburg gedwongen om Hitler aan te stellen tot kanselier van Duitsland. In zijn eerste rede als kanselier in het Sportpaleis liet Hitler er geen gras over groeien, want de populist verklaarde dat hij enkel tevreden was met de totalitaire macht. Twee weken na de redevoering brandde de Rijksdag in Berlijn af en een onderzoekscommissie onder leiding van Göring (tja) schoof de schuld in de schoenen van de communisten en dan in het bijzonder van de Nederlander Marinus van der Lubbe die kort daarna werd onthoofd. Hitler gebruikte deze “linkse samenzwering” om 4000 communisten (waaronder ook hun leiders) naar de concentratiekampen (die reeds in 1933 werden gebouwd) te sturen om hun zogezegd te “heropvoeden”. Duitsland kreeg een totalitair regime en de gevreesde swastika werd het nationale embleem van het land. De Führer lapte de overeenkomsten van het Verdrag van Versailles aan zijn laars en bezette de gedemilitariseerde zones, hij sloot Oostenrijk aan bij Duitsland en mengde zich in de Spaanse Burgeroorlog. En de rest is zoals ze zeggen (jammer genoeg) geschiedenis.

 

Deze documentaire toont je enkele unieke beelden waardoor het aanvoelt alsof je een film bekijkt. Door af en toe kleine weetjes toe te voegen die slechts een handjevol mensen kennen, valt de mond van de kijker meer dan eens open van verbazing. Er zullen wel lezers zijn die (terecht) opmerken dat er genoeg oorlogsdocumentaires op de markt zijn, doch is Apocalypse een zeer merkwaardig filmdocument dat door ieder mens zou moeten worden bekeken. Wie het Fort Van Breendonk verlaat, ziet als laatste beeld tot welke gevolgen een totalitair regime kan leiden en het kan nooit kwaad om de mensheid daar nog eens aan te herinneren, zeker niet in de huidige recessie waarin opnieuw enkele demagogen uit zelfgewin met de vinger naar de zwakken in onze samenleving wijzen. Tachtig jaar geleden dachten de Duitsers dat Hitler niet meer was dan een clown in het politieke circus die men niet serieus moest nemen, niemand die toen kon vermoeden dat de mafkees de grootste moordenaar uit de wereldgeschiedenis zou worden.

 

Historische (amateur)beelden uit de jaren 20 en 30 moet je uiteraard niet kritisch beoordelen en het spreekt voor zich dat er veel filmgrain en beschadigingen zijn, toch is alles prachtig gerestaureerd met natuurgetrouwe kleuren.

Er staan geen extra’s op deze documentaire die over twee schijfjes is verdeeld.

Deze Franse documentaire (die weliswaar is ingesproken met Engelse commentaar) toont je op unieke wijze de opmars van één van ’s werelds meest krankzinnige politici, die helaas de geschiedenis inging als de grootste beul. Een documentaire die iedereen behoort te zien.