FILM
De familie Verbeek staat net op het punt om drie weken naar Frankrijk af te reizen, wanneer ze te horen krijgen dat bij Bob (Hans Croiset), de vader van Tine (Anneke Blok) een finale fase van zijn strijd tegen kanker is ingetreden. Bovendien is Bob er in geslaagd om zijn ziekte een half jaar voor zijn familie verborgen te houden, dus het echtpaar komt wel compleet uit de lucht vallen. Twee seconden scheidden hen immers van het omdraaien van de contactsleutel. Tines man Fred (Reinout Bussemaker) ziet geen andere optie dan de vakantie te annuleren en te proberen om voor wat wellicht de laatste keer wordt wat quality time met zijn schoonvader door te brengen. Voor dochter Anouk (Mirre Balke) is het een streep door de rekening, want ze had zich voorgenomen om déze vakantie zich in Frankrijk te laten ontmaagden. Zoon Jochem (Casper van Rijnberk) merkt in de lange, hete zomer dan weer dat zijn schoolkameraad Guido (Daan Leusink) toch eigenlijk niet voldoet aan de voorwaarden om zijn beste vriend te zijn. De jongste dochter Jasmijn (Scyler Eijgermans) staat nogal pragmatisch en nieuwsgierig tegenover het feit dat haar opa gaat sterven, en stelt hem een spervuur aan praktische vragen, waaruit onder meer blijkt dat opa atheïst is en in de troostende woorden van zijn kleindochter over de hemel en Jezus geen soelaas vindt. Opa gaat zelfs om haar nieuwsgierigheid te bedwingen mee met haar naar een crematorium. Dankzij buren Tom (Frank Lammers) en Eva (Lotje van Lunteren) wordt het toch nog een beetje vakantie voor de familie Verbeeck, alhoewel de spanningen hoog oplopen wanneer vooral Tine noodgedwongen als dochter begint met de voorbereidingen voor het onvermijdelijke, vakantie of geen vakantie...




Zo is nu eenmaal het leven van een filmrecensent: als je persberichten mag geloven, dan is élke film een meesterwerk van formaat dat door een zo groot mogelijk publiek op handen dient te wordt gedragen. Af en toe duiken er in mijn brievenbus exemplaren op van rotzooifilms als Bad Teacher waar je je ergste vijand nog niet zo mee willen kwellen, en af en toe zitten er daarentegen weer van die ongekende pareltjes tussen die waarschijnlijk nog niet eens in dit land in een bioscoop vertoond zijn, maar die door hun intrinsieke kwaliteit een kras op de ziel achterlaten. Het verrassende Nederlandse drama Bon Voyage is zo'n prent uit de tweede categorie, die gecatalogeerd staat als televisiedrama. Onder welke vlag deze film precies is klaargestoomd, onder welk label of in opracht van welke televisiezender is niet helemaal duidelijk; de disk zelf is karig met informatie, maar naar het scenario te oordelen zijn vooral tieners van het soort dat géén prenten als Project X frequenteert, de alfa-doelgroep. De niet naar waarde geschatte Nederlandse veteraan Hans Croiset speelt de sterren van de hemel als Bob, de opa die niet zozeer angst heeft om te sterven, dan wel om af te takelen en afhankelijk te worden van zijn familie. Het oppervlakkige en summiere gegeven laat niet toe zulks te denken, maar Bon Voyage is een intieme en waarheidsgetrouwe film die "echt" aanvoelt en perfect kan dienen om bijvoorbeeld vragen waarmee kinderen zitten omtrent doodgaan van dierbaren te beantwoorden.

Als centrale boodschap voert de film een striemend pleidooi dat het beter is om mensen die stervende zijn in hun eigen waarde te laten: Hoe moet ik straks alles kunnen vinden? vraagt Tine zich vertwijfeld af wanneer ze de boekhouding - één zooitje - van opa onder handen neemt, in plaats van de laatste dagen met haar vader kwaliteitsvol door te brengen. Bob krijgt de kriebels en vindt dat zijn dochter met haar tengels uit zijn spullen moet blijven, inclusief de hopen flesjes medicatie die overal in het huis rondslingeren, maar die toch niet méér verrichten dan het onafwendbare uitstellen. Pas op het einde heeft Tine dat begrepen, en ze kan het overbezorgde ziekenhuispersoneel overtuigen om opa te ontslaan uit het ziekenhuis, zodat hij misschien niet de tijd, maar wel de plaats van zijn afscheid kan kiezen.

De ensemblecast weet met weinig middelen én bijzonder weinig screentijd (de film duurt maar 83 minuten) een samenhangende sfeer op te bouwen waarin duidelijk het taboe rond doodgaan en het gebrek aan communicatie de grootste rode draad is. Bij de twee oudste kinderen is er zelfs nauwelijks sprake van énige vorm van reactie, zoals niet helemaal onmogelijk is met puberende tieners: ze beleven rouw anders, maar ze beleven die wel degelijk. Ze gaan gewoon door met hun leven, en schijnen het enige belangrijke aan opa's nakende overlijden te vinden dat hun vakantie daardoor naar de kloten is. Enkel de jongste dochter Jasmijn neemt geen blad voor de mond, en krijgt van haar grootvader een nogal grafisch gedetailleerde uitleg over het verrotten, het overgaan in micro-organismen en terug als plantenvoedsel dienen, wanneer ze met hem in de laatste zomer nog eens aan het tuinieren slaat. Om het salvo aan vragen te doen ophouden neemt Bob zijn kleindochter zelfs mee naar het crematorium, waar de ceremoniemeester het even niet meer weet waar hij het heeft. De scènes tussen Hans Croiset en Scyler Eijgermans zijn erg innemend en vooral van elke pathetiek ontdaan.

Nochtans wordt de manier waarop de anderekinderen, Anouk en Jochem, met andere mensen omgaan grotendeels beïnvloed door de gebeurtenissen, en zijn ze, elk op hun manier, op zoek naar een manier voor hun eigen vriendschapsrelaties te consolideren, nu het nog maar enkel een kwestie van tijd is vooraleer die met hun grootvader weg zal vallen. Jochem ziet zijn jarenlange vriendschap met zijn beste kameraad Guido, met wie hij nog samen een boomhut heeft gebouwd, aan stukken springen, en hij wordt zelf onder invloed van de slechte vrienden van Guido langzaamaan het mikpunt van pesterijen op school. Anouk is geobsedeerd door haar seksuele kant: ze hoopt dat de donkere, mysterieuze jongen die elke dag passeert in de groentenwinkel waar ze werkt, haar eens een flinke beurt zal geven, en ze heeft zelfs voortdurend condooms op zak, just in case. Wanneer haar wens dan uitkomt, is het voor haar een des te hardere landing wanneer de realiteit toch niet helemaal overeenstemt met haar verwachtingspatroon, en ze intussen bijna achteloos op het hart heeft getrapt van haar beste vriend, die haar alleszins met meer liefde en respect zou behandeld hebben.




Het had met de film compleet de verkeerde kant op kunnen gaan. Het zou een drama vol kommer, kwel en krokodillentranen kunnen zijn geworden, met één grote huilbui als apotheose. Dat is het niet geworden. Alle verhaallijnen komen op het einde mooi op één punt terecht en de zaak wordt, geloof het of niet, zelfs nog afgesloten met een spetterend vuurwerk. De regisseur weet op een recordtempo enkele grote thema's van het leven op het voorplan te zetten zonder zwaar op de hand te worden. Margien Rogaar is een naam die we in de toekomst in het oog moeten houden.

BEELD EN GELUID
De beeld-en geluidskwaliteit zijn eerder aan de bescheiden kant, maar een intieme televisiefilm over het rouwproces heeft natuurlijk geen baat bij schreeuwerige surrounds. De Nederlandse dialoog is vrij goed verstaanbaar voor Vlamingen, jammer genoeg zijn er enkel Engelse ondertitels voorzien en geen Nederlandse. Grijs en wit zijn de voornaamste tinten, wat niet verwonderlijk is gezien de thematiek.

EXTRA'S
Er staat compleet geen bonusmateriaal op deze schijf.

CONCLUSIE
Voor dít soort films moet je alleszins niet hopen op Hollywood, maar kleinschalige en eigenzinnige Europese regisseurs hun ding laten doen. Proficiat aan onze Noorderburen. Maar volgende keer graag toch een giftset met twee zakdoeken...