FILM
Nick Fury (Samuel L. Jackson) zit met zijn handen in het haar. Figuurlijk dan toch. Bij het geheime onderzoek naar het potentieel van de Tesseract, een buitenaardse kubus die praktisch onbeperkt energie kan leveren, wordt de poort naar een andere wereld geopend, en de god Loki (Tom Hiddleston) komt als een duiveltje uit het doosje. Loki neemt prompt met zijn magische speer de wil over van professor Eric Selvig (Stellan Skarsgård) en boogschutter Clint "Hawkeye" Barton (Jeremy Renner), en hij herschaapt het laboratorium tot een ruïne. Fury, die verantwoording moet afleggen voor de verzamelde wereldleiders, stelt voor om 's werelds gekendste superhelden, "Iron Man" Tony Stark (Robert Downey Jr.), "Captain America" Steve Rogers (Chris Evans), "Hulk" Bruce Banner (Mark Ruffalo) en "Black Widow" Natasha Romanoff (Scarlett Johansson) samen te brengen om de dreiging het hoofd te bieden. Het team krijgt dan ook nog de versterking van Loki's broer Thor (Chris Hemsworth), die uit de Asgard is komen aanwaaien om zijn broer terug te halen alvorens die een intergalactisch leger, de Chitauri, op de been brengt om de mensheid als een mier onder de laars te vertrappen. Aan middelen is er kennelijk geen gebrek, want Fury's organisatie S.H.I.E.L.D. beschikt onder meer over vliegende vliegdekschepen waarvan ze bij een welbepaalde speelgoedfabrikant die hopeloos zijn franchise via films tracht te slijten en waarvan de naam met een H begint, rood achter de oren zouden worden. De ego's van de superhelden botsen echter en als er geen vooruitgang wordt geboekt, is dat voornamelijk omdat ze elkaar tegen de haren in strijken.

Bert heeft een brood. Ernie heeft een pot pindakaas. Ernie komt op het lumineuze idee dat, als hij van Bert een paar sneetjes brood krijgt, en wat van zijn pindakaas met zijn vriendje deelt, ze allebei een boterham met pindakaas hebben. Dat heet: "samenwerken".

Dit zou ongeveer de plot kunnen zijn van The Avengers. Stop alle superhelden van succesvolle franchisefilms als Thor, Iron Man en Captain America in één film, en hopelijk is het resultaat méér dan de som van de samenstellende delen. Zij het dat een paar van de ingrediënten op het laatste ogenblik moeten out of thin air getrokken worden. De Hulk uit deze film is noch Eric Bana uit de Ang Lee-verfilming, noch Edward Norton uit de versie van Louis Leterrier, en het valt dadelijk op dat hoe goed Mark Ruffalo ook zijn best doet, hij geen aansluiting kan maken met één van de voorgaande films. Dat een nevenpersonage uit Iron Man 2 als The Black Widow promotie krijgt en op de eerste rij mag komen zitten, is niet echt een probleem, maar who the fuck eigenlijk Hawkeye mag zijn, en wat hij in de franchise plots komt uitspoken, is niet helemaal duidelijk. De ensemblefilms van superhelden liggen eigenlijk in het verlengde van soortgelijke mash-ups in de wereld van de comics, alhoewel het evenmin een ongeschreven wet is dat de combinatie van de teamleden exact dezelfde moet zijn - waar is anders Ant-Man naartoe? De precieze samenstelling van het Avengers-assemble is blijkbaar eerder geïnspireerd door de kwestie van welke personages het voordeligst de auteursrechten konden verworven worden. Uiteraard kan het ook zijn dat regisseur Joss Whedon nog een paar troeven achter de hand wil houden voor zijn tweede Avengers-film, die nu bijna wel een zekerheid is.

Als er overeenstemming kan bereikt worden over een centraal thema kunnen dergelijke films geniaal zijn en voor vuurwerk zorgen, dat zagen we niet alleen in X-Men maar zelfs in de spin-off X-Men: First Class. De bindkracht van de superhelden die in deze film op het voorplan treden is echter maar dun, het lijkt bij momenten op zo'n zielloze Amerikaanse catchwedstrijd waarbij alle spontaneïteit op voorhand is georchestreerd. Thor versus de Hulk! De Hulk versus Iron Man! Alle redenen zijn goed om twee spelers in de arena te smijten en de kwijlende fanboys eindelijk het antwoord op de vraag te geven waarop ze al honderden antwoorden op het internet hebben geponeerd: wie wint er in een krachtmeting tussen X en Y? De grootste aller fanboys, Joss Whedon, kreeg de felbegeerde opdracht om deze ensemblefilm te regisseren. De zwakte van de film is dat er niet echt een scenario van betekenis is, en de hele prent vooral als vehikel moet dienen om de verschillende franchises te promoten. Kenschetsend is dat, alhoewel het grootste deel van de Marvel-producties afzonderlijk door Paramount werden geregisseerd, het groen licht voor The Avengers toch gegeven werd door Disney, dat uiteraard denkt in termen van neveninkomsten zoals actiefiguren, waardoor het surrealistische gegeven nu een feit is dat in de Disneywinkels de Hulk nu tussen Assepoester en Sneeuwwitje ligt. Zonder voorkennis van de andere films uit de reeks is The Avengers een behoorlijk leeg spektakel, maar fans zullen verheugd worden door de aandacht voor de continuïteit, die onder meer wordt gewaarborgd door gastrollen van onder meer Gwyneth Paltrow, die opnieuw in de huid kruipt van Tony Starks grote liefde Pepper Potts. De referenties worden overigens uit het absurde aangesleept: wat bijvoorbeeld het nut is om de televisie-Hulk Lou Ferringo uit het bejaardentehuis te slepen om hem een paar keer te laten grommen is niet helemaal duidelijk (De enige woorden die de Hulk uitspreekt, "Puny god!" zijn dan nog van Ruffalo.) En er vallen ook een paar afwezigheden op: zo bedankte bijvoorbeeld Natalie Portman voor de eer om nog eens in de huid te kruipen van Jane Foster.

Toch valt mijn oordeel over deze The Avengers ondanks de vele gebreken positief uit. Geen van de acteurs wordt in verlegenheid gebracht door een gebrek aan inzet, en voor liefhebbers van speciale effecten is dít soort films, waar men twintig jaar geleden alleen nog maar nat van kon dromen, waarschijnlijk een mijlpaal die alweer een beetje verder verzet wordt. Dat de visie die men met de filmplannen van het Marveluniversum had, over meerdere films gespreid werd en de stukjes nu als een puzzel in elkaar vallen, bewijst dat de makers visie en lef hebben, én dat ze weten hoe ze de fans van hun geliefde superhelden aan zich kunnen binden. Waar ze niets fouts mee doen, want aan de reactie van de fanboys te oordelen, toch over het algemeen de grootste critici, merken we dat die uitsluitend in superlatieven spreken over de films. Ondanks de lange speelduur wordt de aandacht ongeveer over alle personages gelijk verdeeld, en een personage als Black Widow werd duidelijk opgewaardeerd van een sois-belle-et-tais-toi-personage tot een sterke vrouw die haar plaats tussen gevierde spierbundels als Chris Hemsworth en Chris Evans verdient - zou het met Whedons persoonlijke overtuiging verenigbaar zijn om een zwak vrouwelijk personage in een film te laten zitten? Ik denk het niet. Welbeschouwd heeft Whedon totnogtoe alleen nog maar zijn eigen troetelkind Serenity voor de bioscooop verfilmd, dus hem aan het roer van deze productie plaatsen was ook een stevige gok. Maar Whedon kent zijn klassiekers tot in de puntjes, en weet hoe hij ondanks het overaanbod aan ego's op de set de neuzen in één richting kan krijgen.

Om samen te vatten: Whedon heeft bijna het onmogelijke gedaan voor de realisatie van zijn jongensdroom, die hij met velen deelt. Zijn werkstuk is niet perfect, maar ondanks het feit dat dit zijn tweede bioscoopfilm is moet hij vanaf nu bij de "serieuze" regisseurs genre James Cameron en Ridley Scott gerekend worden.

BEELD EN GELUID
Op het beeld en geluid is werkelijk niets aan te merken. De transfer is volledig vrij van ruis, de scherpte is voorbeeldig en de hoeveelheid details aan de kostuums, de coole voertuigen en de griezelige buitenaardsen laat niets, maar dan ook niets aan het toeval over. De kleuren zijn strak en superieur, er is nergens een artefact te zien, en de film wordt niet geplaagd door kunstmatige trucjes om de kwaliteit kunstmatig op te kalefateren. De DTS-HD MA 7.1-track doet wat 'ie moet doen in een film waarin geen twee opeenvolgende minuten zitten waarin er niets in de lucht vliegt, neerstort, neergeslagen wordt, afgeschoten wordt of combinatie van voorgaanden. De scènes waarin de hovercraft dreigt neer te storten (uiteraard verraad ik niets als ik zeg dat dit dankzij de inbreng van de superhelden niet gebeurt, want zo gaat dat in dit soort films) zijn voor zowel beeld als geluid referentiemateriaal bij uitstek, als u eens een paar vrienden wil overtuigen om te investeren in home-theatre.

EXTRA'S
En wat hebben we vandaag op school geleerd? Dat als er te veel ruimte naar beeld en geluid gaat, er geen plaats meer overblijft voor bonusmateriaal, én dat het in het buitenland blijkbaar wél mogelijk is om The Avengers als 2-diskversie uit te brengen met een extra schijf met het bonusmateriaal op. Soit. De kortfilm "Marvel One-shot: Item 47" (11:20) speelt zich in hetzelfde universum af en gaat over een buitenaards wapen. Er is een inhoudelijk overbodige gag reel (4:05), er zijn 8 deleted and extended scenes (14:59) waar vooral de eerste en de laatste de film anders hadden kunnen kaderen. Dan komen we aan het échte making of-materiaal, namelijk een documentaire "A visual journey" die na welgeteld 6 minuten en 28 seconden afgelopen is.

Moeten we hierom treuren? Een commentaartrack van Joss Whedon was mooi geweest, en de 90 minuten durende featurette die in het buitenland te vinden is blijkt niets anders dan een samenraapsel van wat beelden uit de aparte films zoals Thor, Iron Man en Captain America. Ik voel hier een vuil complot achterzitten om binnen een jaar of zo, wanneer The Avengers 2 onvermijdelijk in de zaal gaat draaien, ons nog eens bij onze ballen te hebben en ons te laten dokken voor de collector's edition van The Avengers die dan ongetwijfeld te koop zal zijn.

CONCLUSIE
Alweer geen top-Bluray. Beeld en geluid benaderen nochtans de perfectie, maar de extra's zijn een verkeerd op de kalender belande carnavalsmop.