FILM
Toen The Invader zijn bioscooprelease naderde, kon je in praat- en nieuwsprogramma's niet naast Hannelore Knuts kijken. Het fotomodel speelt maar een minuscule rol in de film, maar zit wel in de visueel treffende openingsscène waarin enkele Afrikaanse bootvluchtelingen aanspoelen op een naaktstrand. Het is een sterke sequentie die je reikhalzend doet uitkijken naar de rest van de prent. Misschien is het daarom dat alles wat volgt zo'n deceptie is. De eerste langspeler van experimenteel filmer Nicolas Provost is heel wat coherenter dan zijn korte films, maar de 'dwangbuis' van de narratieve film interpreteert de cineast vooral als een opeenstapeling van clichés met weinig oog voor geloofwaardige plotontwikkeling of logische acties van de centrale karakters. Zijn oog voor knappe visuals redt de film in meer dan één scène, maar blijkt bij de eindafrekening onvoldoende om The Invader als een geslaagde film te benoemen.

Na de scène op het zuiderse naaktstrand verplaatst het verhaal zich naar het kille Brussel, waar de bootvluchteling Amadou illegaal in de bouw werkt. HIj heeft, samen met tientallen lotgenoten, onderdak gevonden in een vervallen gebouw, waar de barre levensomstandigheden een van zijn vrienden het leven kost. Het resulterende conflict met de mensenhandelaar en eigenaar van het gebouw laat Amadou op straat belanden. Na een ontmoeting met de knappe zakenvrouw Agnes trekt de Afrikaan echter zijn stoute schoenen aan: hij praat haar in bed en doet zich voor als iemand die actief is in 'import en export'. Het is een leugen die al snel doorzichtig wordt en Agnes wil alle contact met hem verbreken. Voor Amadou, die tot zijn diepste punt is gezakt, is dat echter geen optie. Hij blijft haar stalken, hopend dat Agnes hem alsnog een beter leven zal bezorgen.

Dat de plot zo voorspelbaar blijft (in welke film over Afrikaanse gelukzoekers moet de protagonist niet ontsnappen aan de klauwen van mensenhandelaars met behulp van een reddende engel?) is eigenlijk niet het belangtrijkste probleem van The Invader. Het komt de herkenbaarheid immers ten goede en maakt het gemakkelijk om mee te stappen in het verhaal. Het is problematischer dat Provost een gulden middenweg zoekt tussen deze klassieke aanpak en een eerder Lynchiaanse sensibiliteit. Een middenweg die er niet blijkt te zijn en daardoor de kijker op beide fronten teleurstelt. Amadou is geen aangenaam hoofdpersonage: hij is voyeur, stalkt, moordt zelfs en gaat erg ver om zijn zin te krijgen. Als basis is dat een stuk origineler dan de uitgebuite asielzoeker. Maar Provost wil beide elementen hebben en ondergraaft daarmee de kracht van zijn vertelling.

Een uitgesproken keuze voor de beangstigende kantjes van Amarou had zonder meer een betere film opgeleverd. Alleen al omdat het de filmmaker had bevrijd van een realistische narratieve logica. Nu beoogt The Invader wel degelijk een zeker realisme, maar het scenario geeft geen bevredigende antwoord op pertinente vragen, zoals een verklaring voor de wijze waarop Amarou nagenoeg moeiteloos in elk hotel, restaurant of privéwoning kan binnendringen zonder dat iemand daar vragen over stelt. Laat het realisme los en je krijgt een mooie - zij het angstaanjagende - metafoor over waartoe een in het nauw gedreven man in staat is. Doe dat niet en je blijft zitten met een film die zoveel plotgaten bevat dat het moeilijk wordt om die boodschap te slikken.

Gelukkig is er nog een visueel aantrekkelijke filmstijl die de aandacht vasthoudt tijdens de meest problematische sequenties. Provost kiest voor een kille belichting waardoor er een afstand ontstaat tussen kijker en scherm, maar dat draagt bij tot de dreigende sfeer die de prent tijdens haar beste momenten uitstraalt. Bovendien zijn de camerabewegingen goed gekozen en zit de montage strak. Als acteursregisseur excelleert Provost dan weer niet: hij is meer geïnteresseerd in de uitvergrote exploratie van lichaamstaal dan in beklijvende performances.

Als puntje bij paaltje komt is The Invader niet een film die zijn geld niet waard is: de prent intrigeert voldoende om je nooit te vervelen. Maar onbenutte mogelijkheden om er een atypische, dreigende thriller van te maken, blijven niet in je koude kleren zitten. Bijkomend probleem voor mijzelf was bovendien dat de Brusselse locaties niet goed gekozen zijn. Voor iemand die al jaren in Brussel woont, is het meteen duidelijk dat de prent heel wat vrijheden neemt betreffende de logische opeenvolging van locaties. Een zoveelste kritiekpunt dat het realisme van The Invader ondergraaft...

BEELD EN GELUID
De grootste kracht van de prent is het visuele aspect en gelukkig stelt de transfer op dat vlak niet teleur. Scherpte en contrast halen continu een hoog niveau en ook op de kleurenweergave valt weinig aan te merken, ook al blijft het palet beperkt. Het is wel jammer dat de zwartlevels niet datzelfde niveau halen. De soundtrack focust voornamelijk op de dialogen, waardoor de achterste boxen zelden echt aan het werk gezet worden.

EXTRA'S
Naast een stel Trailers bevat deze schijf twee kortfilms van Nicolas Provost. Zowel Exoticore (27 min.) als Induction (10 min.) zijn niet de meest toegankelijke films wegens een gebrek aan plot en een overdaad aan montagefantasietjes. Ze vertonen wel een thematisch en visueel verband met The Invader, terwijl we in de cast ook acteur Issaka Sawadogo herkennen.

CONCLUSIE
The Invader is geen onaardige debuutfilm, maar Nicolas Provost rijdt zich al te gemakkelijk vast in een gestileerde vertelling die coherentie en geloofwaardigheid mist. Niettemin is de cineast iemand om in de gaten te houden. Beeld en geluid halen een oerdegelijk niveau op deze dvd; in de bonussectie tref je de eerdere kortfilms van Provost aan.