SERIE
Het vijfde seizoen van Mad Men arriveerde wegens de moeizame contractbesprekingen tussen zender AMC en bedenker Matthew Weiner negen maanden later dan gepland, maar de kwaliteit van de reeks heeft daardoor niets ingeboet. Nochtans zou een daling van het niveau niet meer dan normaal zijn na het terecht met prijzen overladen vierde seizoen, nog steeds een van de meest verbluffende series die ooit op het kleine scherm te zien was. Seizoen vijf doet daar echter niet veel voor onder en is op diverse vlakken zelfs een verbetering ten opzichte van zijn voorganger: de episodes bevatten meer tempo en snellere plotontwikkelingen zonder daarbij karakterevolutie of sfeer op te offeren. Wie dacht dat na meer dan vijftig afleveringen over Don Draper en co. het vet zo'n beetje van de soep was, vergist zich dus schromelijk, temeer omdat de trend om de focus te verleggen naar het ensemble - ingezet in seizoen vier - heel wat dramatisch dividend uitbetaalt in seizoen vijf.

De laatste maal dat we Don Draper zagen had hij zich halsoverkop in een nieuw huwelijk gestort met secretaresse Megan. De vrees dat dit huwelijk geen lang leven beschoren is, wordt al snel de kop ingedrukt, want niet alleen zijn de twee smoorverliefd op elkaar, Megan staat ook meer dan haar mannetje tegenover Don, die voor haar zelfs zijn kenmerkende gewoont van ontrouw voorgoed vaarwel lijkt te zeggen. Niet alles is koek en ei, uiteraard, want een clash van persoonlijke ambities en de onverzoenbaarheid van relatie en werkomgeving zorgen meer dan eens voor spetterende momenten. Megan, met bravoure vertolkt door Jessica Paré, blijkt een personage dat de geest van Betty Draper verrassend snel weet te verjagen. In die mate zelfs dat de weinige momenten dat een (stevige uitgedijde) Betty een rol van betekenis heeft in dit vijfde seizoen, je veel liever naar de beslommeringen van Megan kijkt dan naar de hare. En dan hebben we het nog niet gehad over Megans fenomenale Zou-Bi-Zou-moment, nu al een mijlpaal uit de recente tv-geschiedenis.

Hoewel de relatie tussen Don Draper en zijn nieuwe bruid zonder meer een rode draad is in deze serie van Mad Men, zijn het vooral de nevenpersonages die beklijven. De wezelige Pete Campbell (een immer betere Vincent Kartheiser) wekt zowaar sympathie op voor zijn gekonkelfoes in de reclamebusiness omdat zijn eenzaamheid in zijn gezinssituatie treffend wordt uitgespeeld. Peggy Olson krijgt te maken met een nieuwe rivaal in het copywritersteam waardoor zij niet langer het meisje met de Midas-touch is en er zelfs over denkt om Sterling-Cooper-Draper-Pryce de rug toe te keren. En Dons dochter Sally zet haar schuchtere stapjes op weg naar volwassenheid voort met als hoogtepunt een aflevering waarin erg mooi gerefereerd wordt naar J.D. Salingers Catcher in the Rye, een roman die qua sfeer en thematiek sowieso dicht aanleunt bij Mad Men (Holden Caulfield zou alle reclamemensen zonder twijfel 'phonies' noemen).

Maar de twee personages die in dit vijfde seizoen zonder meer boven alle andere uitsteken, zijn Lane Pryce en Joan Harris. Omdat SCDP financieel nog altijd amper het hoofd boven water kan houden, heeft Lane het moeilijk zijn levensstijl te behouden, maar als Brit kan hij gezichtsverlies niet aan en dus houdt hij de schijn op. Ook al moet hij daarvoor tegen zijn eigen ethiek ingaan en geld 'lenen' van het bedrijf. Zoals vertolkt door Jared Harris (die er een Emmy-nominatie aan overhield) is Lane geen zielepoot, maar een geknakte mens waarin we al te gemakkelijk onszelf herkennen. Zijn ultieme lot in deze serie laat dan ook een verpletterende indruk achter. Christina Hendricks heeft het als Joan evenmin gemakkelijk in dit vijfde seizoen. Als de facto alleenstaande moeder (haar man zit in Vietnam) is het niet eenvoudig om een evenwicht te vinden tussen werk en privéleven. Maar nog dramatischer is een beslissing die ze neemt in een van de laatste afleveringen: eentje die haar professioneel geen windeieren legt, maar die hartverscheurend is. Als Don Draper de ziel is van Mad Men, dan bewijst een ronduit voortreffelijke Hendricks eens te meer dat Joan het hart van de serie is.

Zowel Lane als Joan zijn emblematisch voor het thema van (onvervulde) ambitie dat als de rode draad door dit vijfde seizoen loopt en dat ook de andere hoofdpersonages treft. Allen moeten door een soort van overgangsrite die hen slechts in twee richtingen kan leiden: een poging tot terugkeer naar de gloriedagen van het eerste seizoen of een stap in de 'brave new world' die er dankzij belangwekkende maatschappelijke veranderingen zit aan te komen. Want meer dan ooit beukt de buitenwereld in op de geïsoleerde bubbel die de reclamejongens rond zichzelf hebben gecreëerd. Zo neemt Don een zwarte secretaresse aan, is mysogynie niet meer vanzelfsprekend en staat rockmuziek symbool voor het doorgeven van de fakkel aan een volgende generatie. Of Don Draper en co. daar klaar voor zijn, is een vraag die dit seizoen nog niet beantwoord wordt. Maar dat we erbij willen zijn om te zien welke beslissingen de personages nemen in seizoen 6 en 7 staat buiten kijf na 13 afleveringen die bewijzen dat Mad Men nog steeds niet zijn evenknie heeft op televisueel gebied.

AFLEVERINGEN
53. A Little Kiss - part I
Megan geeft een feestje voor Dons veertigste verjaardag. Peggy slaagt er niet in om een goede campagne voor Heinz te bedenken. Pete tracht een vliegtuigmaatschappij binnen te halen.

54. A Little Kiss - part II
Lane wil het aanleggen met een jonge vrouw wier foto hij in een portefeuille vindt. Joan vreest voor haar job. Megan is geraakt door vunzige commentaren over haar verjaardagsdansje. Een advertentie die SCDP als 'equal opportunity'-werkgever aanprijst, leidt tot een massa Afro-Amerikaanse sollicitanten.

55. Tea Leaves
Betty vreest dat haar gewichtstoename te maken heeft met een kwaadaardige tumor. Don en Harry willen de Rolling Stones strikken voor een commercial. Peggy huurt een getalenteerde maar egocentrische nieuwe copywriter in. Roger en Pete vechten om een cliënt.

56. Mystery Date
Een ex-minnares probeert een doodzieke Don weer voor zich te winnen. De gruwelijke moord op 8 verpleegsters in Chicago houdt iedereen in de ban. Peggy vreest dat ze de nieuwe zwarte secretaresse heeft beledigd. Joans echtgenoot keert terug uit Vietnam maar wil meteen bijtekenen voor een jaar.

57. Signal 30
Pete houdt een dinertje voor Don, maar dit zet zijn onvolmaaktheid als huisvader in de verf. Lane probeert op eigen kracht Jaguar als klant binnen te rijven. Roger vraagt aan Ken om te stoppen met zijn hobby: sciencefictionverhalen schrijven.

58. Far Away Places
Nadat hij lsd heeft genomen ziet Roger zijn leven in een heel ander perspectief. Don heeft een verhitte discussie met Megan en laat haar achter bij een wegrestaurant. Peggy heeft twijfels over de richting die haar relatie uitgaat.

59. At The Codfish Ball
Op een prijsuitreiking voor Don loopt Sally verloren in een volwassen wereld. Peggy denkt dat haar vriend haar ten huwelijk gaat vragen. Megan redt de meubelen voor SCDP wanneer ze met een fantastisch idee op de proppen komt voor de Heinz-account.

60. Lady Lazarus
Megan geeft toe dat ze liever haar acteercarrière wil voortzetten dan bij SCDP werken. Pete raakt geobsedeerd door de vrouw van een treinpendelaar na een wilde pot seks met haar.

61. Dark Shadows
Betty zet Sally op tegen Megan door haar over Dons eerste echtgenote te vertellen. Roger schakelt zijn ex in om een joodse klant binnen te halen. Don is geprikkeld door het succes van de nieuwe copywriter en wil een eigen idee pitchen.

62. Christmas Waltz
Ex-reclameman Paul Kinsey vraagt aan Harry om hem te helpen met de verkoop van zijn Star Trek-script. Don en Joan verbroederen wanneer zij echtscheidingspapieren geserveerd krijgt. Lane pleegt valsheid in geschrifte om een rekening met de BTW-dienst te vereffenen.

63. The Other Woman
Joan brengt een persoonlijk offer opdat SCDP Jaguar kan binnenhalen. Peggy overloopt de opties die ze heeft om haar loopbaan een nieuwe wending te geven. Don beseft plots wat de acteercarrière van zijn vrouw praktisch inhoudt.

64. Commission And Fees
Don achterhaalt dat Lane geld van de firma steelt en vraagt om zijn ontslag. Lane gaat echter nog een stapje verder. Sally spreekt af met haar vriendje uit haar kindertijd. Een opnieuw ambitieuze Don gaat proactief achter een nieuwe klant aan.

65. The Phantom
Tandpijn rakelt pijnlijke herinneringen op aan Dons overleden broer. Roger hernieuwt zijn affaire met Megans moeder. Megan vraagt Don om haar te casten een een commercial van SCDP. Pete heeft een laatste rendez-vous met de vrouw van de pendelaar.

BEELD EN GELUID
De kwaliteit van beeld en geluid heeft bij Mad Men steeds gelijke tred gehouden met het niveau van de reeks zelf en dit vijfde seizoen vormt hierop geen uitzondering. Het beeld oogt haarscherp, geeft het rijke kleurenpalet prachtig weer en ondervindt geen problemen met contrast of zwartlevels in zowel daglicht- als nachtscènes. De soundtrack komt in de vorm van een 5.1-spoor dat subtiel de achterste kanalen aan het werk zet om een memorabel soundscape te creëren, dat niet moet onderdoen voor dat van een bigbudgetfilm.

EXTRA'S
De audiocommentaren voor elke aflevering die in andere landen wel op de Blu-ray staan, ontbreken hier volledig en dat is een zeer jammere zaak. Wel aanwezig zijn een half dozijn featurettes die elk inzoomen op een ander aspect van de reeks. Mad Men Say the Darnest Things (17 min.) geeft de gevatte dialogen de kans om te schijnen, terwijl What Is There Not To Love If Not The Enigma (17 min.) leven en werk van Giorgio De Chirico onder de loep neemt, de artiest die onder meer het postdesign van dit seizoen uit zijn hoed toverde. The Party of the Century (23 min.) gunt ons een blik op de feestjes die Truman Capote hield in de jaren zestig en Scoring Mad Men: Inside A Session (21 min.) toont hoe de soundtrack van een aflevering tot stand komt. Een soortgelijke featurette is Scoring Mad Men: Themes of Season Five (28 min.). The Uniform Time Act of 1966 (6 min.) staat ten slotte stil bij de invoering van zomertijd in de Verenigde Staten.

CONCLUSIE
Het vijfde seizoen van Mad Men biedt dezelfde kwaliteit als de voorgaande seizoenen: een verslavende mix van fascinerende personages, herkenbare plots en een intoxicerende sixtiessfeer. Ook al is dit de eerste reeks die géén Emmy won als beste drama, dit blijft Amerikaans entertainment van de bovenste plank. Beeld en geluid scheren eveneens erg hoge toppen. In de bonussectie missen we de audiocommentaren die andere regio's en landen wel kregen, maar de featurettes zijn bijzonder inzichtelijk.