FILM
Een boek met wereldfaam verfilmen is een risicovolle onderneming. De kans is namelijk groot dat het aloude gezegde dat het boek beter is dan de film de kop opsteekt. Dat gaat zelfs zover dat de enige voorbeelden die ik me voor de geest kan halen die deze stelling op zijn kop zetten All Quiet On The Western Front, To Kill A Mockingbird en The Fellowship of the Ring zijn. Misschien heeft het daarom zo lang geduurd eer On The Road, Jack Kerouacs briljante ode aan de jeugdigheid in het naoorlogse Amerika, de overstap maakte van papier naar bioscoopscherm. Francis Ford Coppola beet er decennialang zijn tanden op stuk omdat hij Kerouacs werk vooral geen oneer wilde aandoen: het moest geen suffe retro-bedoening worden, maar een film die ook nog relevant is voor de jeugd van vandaag. Met Walter Salles in de regiestoel, de man die eerder al succes oogstte met een roadmovie over de jonge jaren van Ché Guevara, kwam in 2012 alsnog een verfilming van On The Road in de bioscoopzalen (Coppola bleef verbonden als producent). Maar hoewel de prent een meer dan verdienstelijke poging is om de brug te slaan tussen de late jaren veertig en de 21ste eeuw, slagen de makers er te weinig in om de aanstekelijke, naïeve levensvreugde van Kerouacs karakters vorm te geven.

Alle personages zijn gebaseerd op mensen die Kerouac zelf ontmoette en die hij tot zijn vrienden mocht rekenen tijdens de roadtrips die hij in de periode 1947-1951 ondernam en die de basis vormden van zijn invloedrijke beatroman. Kerouac zelf is de inspiratie voor het personage Sal Paradise, de protagonist van het verhaal: een aspirant-schrijver die met zijn New Yorkse vrienden andere horizonten opzoekt om de levenservaring op te doen die essentieel is om goede verhalen te schrijven. De late jaren veertig zijn voor de jeugd een tijd van roken, drinken, drugs en neuken: een schril contrast met de stijvere generatie van hun ouders. Die sfeer tussen het oude en het (ver)nieuwe(nde) waart voortdurend door On The Road, in een reeks anekdotische vertellingen, van een trip met een wagen zonder verwarming in een ijskoude winter, tot een reisje naar Mexico, gekenmerkt door vuistdikke joints en copieuze bezoeken aan hoertjes.

Of Walter Salles, die zelf tegen de zestig aanhikt, een goede keuze was als regisseur, is een discutabele kwestie. Enerzijds brengt hij de anekdotische sfeer van de roadmovie treffend tot leven: je krijgt nooit het gevoel naar een eentonige aaneenschakeling van verhalen te kijken, maar je beleeft de avonturen van personages die je in de loop van ruim twee uur leert kennen en appreciëren. Op dat vlak is On The Road zonder meer geslaagd. Minder goed komt het jeugdige enthousiasme van de protagonisten uit de verf. Salles kiest immers voor een veilige, klassieke look, die vooral qua kleurengebruik doet denken aan vergeelde foto's van een lang verleden tijd. Dat wringt met de jazzy, freewheelende spirit van de personages en maakt On The Road te weinig relevant voor een modern publiek. Dit is zonder meer een film die oude beatniks eerder zal aanspreken dan de iPod-generatie. Dat is een gemiste kans, want het boek bezit nog steeds de rauwe kracht om jongeren te laten dromen over een leven vol plezier en vermaak.

Wat de film qua stijl ontbeert aan relevante jeugdigheid - op de uitstekende jazzy muziek na - wordt gelukkig ruimschoots goedgemaakt door ronduit voortreffelijke vertolkingen van de jonge cast. Sam Riley bezit heel wat charme als Sal Paradise, maar komt vooral over als een gewone jongen die door omstandigheden in een schier eindeloze reis door het Amerikaanse continent belandt en hij is daardoor een ideaal emotioneel ankerpunt voor de kijker. De 'grote naam' op de affiche is die van Kristen Stewart. Ook ik was huiverachtig toen ik hoorde dat zij de rol van Marylou zou vertolken, maar die angst blijkt ongegrond. Stewart levert met voorsprong de beste, minst houterige performance van haar leven en oogt zowaar zelfs sexy in enkele scènes. Maar de derde poot van het centrale karaktertrio, de enigmatische Dean Moriarty, steelt de show in On The Road. Zoals vertolkt door Garrett Hedlund is hij de man die iedere man wil zijn en die iedere vrouw wil krijgen. Hedlund speelt hem niet als een macho, maar als een levensgenieter en komt zo het dichtst bij de sfeer van de originele roman. In nevenrollen leveren klasbakken als Viggo Mortensen en Amy Adams prima werk in veredelde cameo's, terwijl ook Kirstin Dunst overtuigt als Dean Moriartys echtgenote.

Een oordeel vellen over On The Road is niet eenvoudig. Is het dé definitieve verfilming van Jack Kerouacs meesterwerk? Nee: daarvoor is de prent te weinig 'in the moment' en teveel een terugblik op de wonderjaren van een jonge New Yorkse schrijver in spe. Iets in mij hoopt nog altijd dat er een tweede poging wordt ondernomen om de roman naar het witte doek te vertalen, die minder slaafs de fiftiessfeer benadrukt en meer de kaart van de onbezonnen jeugdigheid trekt. Maar On The Road is ook een mooie ode aan de vrijheid, aan het negeren van conventies en - het meest van allemaal - aan de creativiteit van de menselijke geest, zoals verpersoonlijkt door de wilde ideeën van Sal en Dean. Daarenboven bevat de prent een van de beste ensemblecasts van het jaar. Perfect is deze verfilming kortom niet, maar On The Road bevat meer memorabele scènes en fascinerende karakters dan je zou verwachten van een project dat vele decennia in de pijplijn heeft gezeten.

BEELD EN GELUID
De beeldtransfer geeft zowel de broeirige geel-rode kleuren van het zuiden van de Verenigde Staten als de blauwe kilte van de oostkustwinter uitstekend weer. Ook met contrasten heeft de transfer weinig problemen, zoals de nachtelijke scènes duidelijk bewijzen. Het beeld oogt bovendien constant scherp en heeft nauwelijks te kampen met grain of decompressiefoutjes. Een indrukwekkende beeldtransfer kortom. Ook de soundtrack laat een ferme indruk achter. Het 5.1-spoor schippert probleemloos tussen intieme dialoogscènes en opzwepende muzikale sequenties.

EXTRA'S
De bonussectie stelt helaas teleur. Buiten een kort Interview met Walter Salles (16 min.) en enkele Trailers bevat de schijf geen extra's. Voor een film met zo"n bewogen voorgeschiedenis is dat ontzettend jammer. Het beste bonusmateriaal is misschien nog de infofiche aan de binnenzijde van de dvd-hoes die je kan openvouwen tot een roadmap van Kerouacs reizen, aangevuld met informatie over de inspiratiebronnen van de personages.

CONCLUSIE
On The Road is niet dé definitieve roadmovie over Jack Kerouacs beroemde roman (daarvoor speelt de film te vaak op veilig), maar schetst wel een treffend beeld van de jeugdcultuur anno 1950 en kan pochen op enkele uitstekende acteerprestaties. Beeld en geluid halen een erg hoog niveau, maar de bonussectie is wel erg karig.