FILM
Op 7 november 1979 vallen de stoottroepen van de Ayatollah Khomeini de Amerikaanse ambassade in Teheran binnen, en gijzelen het ambassadepersoneel. Hiermee hopen ze de Amerikanen op de knieën te kunnen dwingen en hopen ze dat de yanks de Sjah van Perzië uitleveren, die terminale kanker heeft en asiel heeft gekregen in de Verenigde Staten. Naast 54 gijzelaars waren er nog zes personeelsleden aanwezig, die op het laatste nippertje de benen hebben genomen, en zich hebben verschanst in het huis van de Canadese ambassadeur Ken Taylor (Victor Garber). Doordat de Amerikanen de onderhandelingen over het uitleveren van de Sjah af blijven wijzen, verziekt de situatie hand over hand, en de zes zitten compleet vast, zonder de mogelijkheid om het land uit te reizen. En wat meer is: als de Iranezen mochten ontdekken dat de Canadese ambassadeur onverwacht zes Amerikaanse gasten op bezoek heeft, worden ze geheid ter plekke onthoofd, (en de ambassadeur denkelijk erbij). Minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance (Bob Gunton) laat onderzoeken op welke manier de CIA alsnog de zes uit het land kan smokkelen. Enkele van de gekkere ideeën, zoals per mountainbike 300 km over de grens met Turkije afleggen, of het zestal laten doorgaan voor Canadese lesgevers aan de internationale school - alhoewel die al maanden dicht is - worden ernstig onderzocht, maar het is het gekste idee dat uiteindelijk het meest aanslaat. CIA-agent Tony Mendez (Ben Affleck), gespecialiseerd in exfiltraties, merkt hoe zijn zoontje compleet weg is van sciencefiction-soapopera's zoals Star Wars en Battlestar Galactica. Nadat hij zelf ook nog opmerkt dat er in een film uit de Planet Of The Apes-reeks nogal eens woestijnachtige decors worden gebruikt, neemt hij special effects-supervisor John Chambers (John Goodman) van de Apes-reeks en regisseur Lester Siegel (Alan Arkin) in de arm. Met behulp van Argo, een barslecht geweigerd script van een film die zich op een verafgelegen, woestijnachtige planeet afspeelt, zet het drietal de productie van een gelijknamige film op. Omdat het van levensbelang is dat de productie van de prent echt moet lijken, worden er zelfs storyboards, een script en acteurs gekozen, en wordt de nog te draaien film op allerlei persmomenten aan de wereld gepresenteerd, zodanig dat er nogal wat coverage verschijnt in gespecialiseerde tijdschriften. Alleen het voornoemde trio, enkele politici van de hoogste regionen en de naaste familie zijn op de hoogte dat de hele opzet van de film een farce is. De bedoeling is dat Mendez met een valse Canadese identiteit afreist naar Teheran, en met behulp van valse documenten de zes ondergedokenen zich voordoen als een ondersteunend team dat in Canada op location scouting is. Eén persoon die zijn mond niet kan houden is echter voldoende om de lont in het Iraanse kruitvat te steken en de dood van de zes onfortuinlijken op zijn geweten te hebben. Bovendien dreigt het hele project te mislukken omdat de Amerikaanse inlichtingendienst ter elfder ure koudwatervrees krijgt. Mendez negeert het bevel van zijn overste Jack O'Donnell (Bryan Cranston) en waagt het om als cavalier seul de operatie te laten doorgaan.




Het kan verkeren. Na het initiële succes van Good Will Hunting werd Ben Affleck enkele jaren geleden nog dé favoriete pispaal van Hollywood, die met bochtfilms als Gigli, samen met zijn toenmalige vriendin Jennifer Lopez geregeld de lijstjes van de Razzie-awards haalde, en omwille van zijn decadente levensstijl geregeld ook de kolommen van de tabloids. Hij leerde op de set van Daredevil zijn toekomstige vrouw Jennifer Garner kennen, en de tijd van tearjerkers zoals Armageddon en Pearl Harbor was op slag over. Affleck kroop achter de camera in plaats van ervoor, en leverde met films als Gone Baby Gone en The Town werkstukken af waar de internationale filmpers niet overheen kon kijken. Tijdens de laatste Oscaruitreiking was zijn Argo weliswaar genomineerd voor Beste Film, maar werd Affleck zelf over het hoofd gezien voor het beeldje voor Beste Regisseur, twee categorieën die normaal gezien hand in hand gaan. Wellicht werd Affleck door de goegemeente nog een beetje meewarig bekeken gezien zijn filmverleden, en sprak het ook al niet in zijn voordeel dat hij zelf de hoofdrol in zijn eigen film vertolkt. Onterecht, want zijn derde langspeelfilm was een schot in de roos. Argo won het felbegeerde beeldje, en niét Lincoln van Steven Spielberg of Les Misérables van Tom Hooper, Zero Dark Thirty van Kathryn Bigelow of Life Of Pi van Ang Lee, allemaal nochtans gewezen regisseurs van films die ooit het beeldje voor Beste Regisseur in ontvangst mochten nemen (voor respectievelijk Schindler's List, The King's Speech, The Hurt Locker en Brokeback Mountain). Affleck werd wegens niet genomineerd niet toegevoegd aan dit illustere lijstje, maar de troostprijs, namelijk Beste Film, is ook niet min.

Alhoewel het verhaal enigszins geromantiseerd is, is Argo gewoon een goede spannende film die niet verzandt in politieke techniciteiten, en nogal getrouw de gebeurtenissen van 1979 en 1980 helder probeert weer te geven: de acteurs Tate Donovan, Clea DuVall, Scoot McNairy, Rory Cochrane, Christopher Denham en Kerry Bishé zijn vooral geselecteerd op de fysieke gelijkenis met de zes gegijzelden, en er wordt in de film regelmatig tussen de beeldformaten 1.78:1 en 2.40:1 geswitcht wanneer archiefbeelden worden afgewisseld met gedramatiseerde beelden. Dat het niet de Canadezen waren die de zes hebben laten ontsnappen maar de Amerikanen, is al die jaren classified information geweest, die pas in 1997 door president Clinton openbaar werd gemaakt. De film heeft intussen al tot grote woede geleid in Iran, en afgedaan als pro-westers propagandamiddel, waaruit blijkt dat de politieke gemoederen nog steeds niet zijn bedaard. Ben Affleck neemt echter bijzonder weinig politieke standpunten in de film in, en laat vooral de menselijke kant op het voorplan komen: zes onschuldige ambtenaren die herenigd moeten worden met hun familie. Ook zijn eigen personage, Tony Mendez, de onbezongen held van de Hollywood Option, kampt in de film met persoonlijke problemen. Hij heeft een (voorlopige) echtscheiding te verwerken in een tijdperk waarin zulks nog alles behalve evident was. Het schetsen van Mendez' privésituatie is bovendien hetgene wat het voornaamste verschil uitmaakt tussen de theatrical cut en de extended cut, en geeft volgens mij de film een beetje meer evenwicht en doorleefdheid. De Sjah wordt overigens in de film ook niet bepaald afgeschilderd als een doetje, maar als een rijke spilzuchtige alleenheerser die het op een akkoordje heeft weten te gooien met de grote Britse en Amerikaanse oliemultinationals, zijn vrouw laat baden in melk en zelf zijn eten uit Parijs laat overvliegen met een Concorde, terwijl de bevolking crepeert van de honger. Wel is Affleck snoeihard voor het onmenselijke regime van de Ayatollah's, waarin onder meer schijnexecuties en verraderspraktijken werden toegepast die in Stasi-Oost Duitsland niet zouden hebben misstaan. Zo moet de huishoudster van de Canadese ambassadeur noodgedwongen politiek asiel aanvragen in Irak (van de regen in de drop gesproken...), nadat ze de revolutionairen heeft wijsgemaakt dat "de Canadezen" nog maar twee dagen in de woning van de ambassadeur verblijven, in plaats van de maanden die het in werkelijkheid waren.




BEELD EN GELUID
De film is geschoten in een mooie 2.40:1-presentatie, waarvan systematisch wordt afgeweken telkens er archiefbeelden worden getoond. Uiteraard zijn deze van beduidend mindere kwaliteit, maar het valt op hoe zeer Affleck heeft gepoogd om de sets, zoals de Amerikaanse ambassade, zo getrouw mogelijk weer te geven. Voor de rest wordt deze politieke thriller bewust sober gehouden en wordt gepoogd om de sfeer van de vroege jaren 80 zo getrouw mogelijk op te roepen. Wat onder meer betekent dat de personages in die tijd nog mochten paffen als Turken en bijzonder foute gezichtsbeharing mochten dragen, van de soort die je nu alleen nog maar bij veroordeelde pedofielen ziet. De huidtexturen zien er realistisch uit, de zwartniveaus zijn dien genoeg, en een lichte hint van grain helpt om de overgang tussen de beelden van toen en van nu vlotter in elkaar over te laten gaan. Affleck heeft in de opening credits zelfs het Warner-logo van de jaren 80 opgediept, compleet met telecine-wobble en printbeschadigingen. De DTS-HD MA 5.1-track is bijzonder actief voor een eerder dialooggedreven film. Vooral de sfeer van de opgezweepte massa die klaar staat om de Amerikaanse ambassade met de grond gelijk te slaan is enerverend, en telkens wanneer het verscholen zestal in de Canadese ambassade buiten geweervuur hoort, krimpen zij niet alleen in elkaar, maar doe je als kijker instinctief hetzelfde. De fijne subtiele score van Alexandre Desplat wordt afgewisseld met streepjes muziek uit het betreffende tijdperk, zoals Dire Straits. Eén minpuntje: de originele teksten met tijd-en plaatsaanduidingen zijn van de beeldband gehaald en vervangen door ondertitels.

EXTRA'S
Een film zoals deze vraagt om een beetje duiding, en die krijgen we ook. Enkel voor de theatrical cut zijn er twee simultane afspeelopties mogelijk: in de picture in picture-track "Eyewitness account" krijgen we een prachtige, uitgelezen uiteenzetting over de Iraanse gijzelingscrisis. Enkele van de sprekers zijn de echte Tony Mendez, vier van de zes gegijzelden Mark Lijek, Bob Anders, Cora Lijek en Kathy Stafford. Daarnaast komen ook twee van de gegijzelden die 444 dagen hebben vastgezeten aan het woord, landbouwattaché Lee Schatz en Al Golacinski, iemand van de veiligheidstroepen die de ambassade bewaakte. Top of the bill is de bijdrage van de voormalige Amerikaanse president Jimmy Carter, die zijn herverkiezing door zijn neus geboord zag door de gijzelingscrisis in Teheran. Het voornaamste wat je uit deze track kan besluiten is dat Ben Affleck zeer goed zijn best heeft gedaan om de gebeurtenissen historisch zo accuraat mogelijk weer te geven. Ben Affleck en scenarist Chris Terrio hebben daarnaast een audiocommentaartrack ingesproken die wat meer focust op de filmtechnische aspecten van Argo, alhoewel uiteraard het historisch kader altijd wel een beetje om de hoek komt piepen.




De rest van het bonusmateriaal bevat documentaires. In Rescued from Tehran: We were there (16:51) vertellen in het verlengde van de picture in picture-track president Carter, Lee Mendez en enkele van de gegijzelden hoe ze de crisis aan den lijve hebben ondervonden. In Behind the scenes: Argo, absolute authenticity (11:19) leren we hoe zeer Affleck zijn best heeft gedaan om de art direction en de producenten ertoe te bewegen om historisch zo accuraat mogelijk te werk te gaan. Argo: The CIA and Hollywood connection (6:05) leert ons wat meer over het bizarre huwelijk tussen de CIA en Hollywood. Het pièce de résistance is echter de documentaire Escape from Iran: The Hollywood option (46:34) uit 2005, nog lang vóór er sprake was van de film Argo, waar ter gelegenheid van de 25ste verjaardag van wat in de media bekend is geworden als de Canadian Caper wordt herdacht. Naast de zes houseguests komt onder meer ook de echte Ken Taylor aan het woord, die zijn succes niet op zijn persoonlijk conto schrijft maar op de Canadezen die hun zuiderburen ter hulp zijn gesneld. En oh ja, de disk opent natuurlijk met cross-promotionele trailers.

Omwille van de geschiedkundige relevantie van het bonusmateriaal ga ik er de maximale score aan toekennen.

CONCLUSIE
Argo is een van alle franjes ontdane prent over één van de meest merkwaardige stunts die de wereld van de diplomatie ooit heeft afgeleverd. Ben Affleck bewijst dat hij een grote regisseur is en dat zijn jeugdzonden hem allemaal vergeven zijn. De film krijgt een uitstekende transfer mee, al even uitstekend bonusmateriaal, en verdient mijn hoogste aanbeveling.