FILM
Peter Parker (Tobey Maguire) is de pispaal van de school, door zijn nerd-achtig voorkomen en schichtig gedrag niet helemaal ongerechtvaardigd. De enige die voor hem opkomt is zijn vriend Harry Osborn (James Franco). Peters ouders zijn al jaren dood, en hij woont bij zijn oom Ben (Cliff Robertson) en zijn tante May (Rosemary Harris). Ook is Peter al jaren verliefd op zijn buurmeisje, Mary Jane Watson (Kirsten Dunst), maar hij heeft haar dat nooit durven bekennen. Tijdens een schooluitstap naar Columbia University wordt hij gebeten door een genetisch gemanipuleerde spin. Op een mum van tijd ondergaat hij verschillende transformaties: hij heeft niet langer zijn overigens belachelijke bril nodig, kweekt een borstkas om U tegen te zeggen, en krijgt verschillende genetische eigenschappen van een spin over, zoals tegen verticale muren opklimmen, bliksemsnel kunnen reageren, gevaar aanvoelen en spinrag uit zijn polsen schieten. Zijn eerste reactie is om zijn nieuwe gaven uit te buiten in het catch-circuit, waar hij moeiteloos de vloer aanveegt met een testosteron spuitende moordmachine die naar de poëtische naam Bone Saw luistert. Peter hoopt met het prijzengeld een auto te kunnen kopen om Mary Jane mee te kunnen imponeren, maar hij wordt door de organisator in het zak gezet. Door niet in te grijpen wanneer deze even later overvallen wordt, heeft hij onrechtstreeks schuld aan het overlijden van zijn oom Ben. Zijn laatste boodschap is hem echter bijgebleven: een grote kracht brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee.



En die verantwoordelijkheid zal hij nodig hebben, want een gevaarlijke dreiging werpt zijn schaduw boven New York. Norman Osborn (Willem Dafoe), de vader van zijn vriend Harry, is wetenschapper in dienst van defensie. Zijn bedrijf, Oscorp, werkt aan een nieuw genetisch wapen om het potentieel van de menselijke vermogens te vermenigvuldigen. Omdat de militairen dreigen om de contracten voor Oscorp naar de concurrentie door te sluizen, heeft Norman geen andere keuze dan zijn uitvinding op zichzelf te testen. Het experiment draait wat anders uit dan verwacht, en Norman ondergaat een ware Jekyll en Hyde-transformatie. Het alter ego in zijn gespleten persoonlijkheid is de Green Goblin, een monster dat terreur en paniek zaait in New York, en tegelijkertijd iedereen om zeep helpt die Oscorp ook maar één duimbreed in de weg helpt. Peter probeert intussen zijn studies te bekostigen door foto's van Spiderman te verkopen aan de krant Daily Bugle. De hoofdredacteur, J. Jonah Jameson (J.K. Simmons) heeft het niet zo op de gemaskerde held begrepen, en scheert hem over één kam met de terreur van de Green Goblin. Desondanks probeert Peter als Spiderman zijn gaven aan te wenden om de misdaad te bestrijden, en in die hoedanigheid kruist zijn pad dat van de Green Goblin. Alhoewel Norman Osborn Peter altijd heeft gesteund als enige ware vriend van zijn zoon Harry, wordt de strijd tussen de Green Goblin en Spiderman verhevigd omdat Spiderman een bondgenootschap met de Goblin afwijst, en deze op zijn beurt beseft dat Spiderman de enige is die hem van de macht kan houden. De zaken worden er niet beter op wanneer vader Osborn de keuze van Mary Jane als vriendin van Harry openlijk afkeurt, en diezelfde Mary Jane ook nog eens voor de charmes van de haar onbekende Spiderman valt, nadat die haar twee keer kan redden uit een levensgevaarlijke situatie.



Strips in Amerika kan je onmogelijk vergelijken met de strips die hier in Europa worden geproduceerd. Het gaat in de States meestal om liefdeloos bandwerk, pulp in de ergste zin van het woord, en de Spiderman-strips zijn daar geen uitzondering op. Denk aan het slechtste Suske en Wiske-album, en deel dat dan nog eens door tien, dan kom je ongeveer in de buurt. Is het mogelijk om een dergelijke pulpstrip, die voornamelijk een fan-base schijnt te hebben in nerdachtige mannelijke types die op hun veertigste nog niet van de straat geraakt zijn, toegankelijk te maken voor een groot publiek? Sam Raimi ging alvast de uitdaging aan, en nu mogen wij hier, na het bekijken van zijn werkstuk, onze mening hierover geven. Zo werken die dingen.



Spiderman had al een reputatie nog vòòr het grootste deel van de film geschoten was. Op het internet was namelijk een teaser trailer verschenen waarin Spiderman een groep bankrovers in hun vlucht per helikopter belemmert te ontsnappen door tussen de twee torens van het World Trade Center een gigantisch spinneweb te spannen. Maar dat was allemaal buiten Osama Bin Laden gerekend, die op 11 september 2001 hetzelfde World Trade Center tot een hoop smeulend puin herleidde. Op nog geen dag tijd was de trailer verdwenen, wat de cultstatus ervan, en in het verlengde daarvan de verfilming van Spiderman, alleen nog maar wat opkrikte. Een deel van het scenario en het filmwerk moest hierdoor uiteraard aangepast worden. Het paradoxale is dat het onzekerheidsgevoel dat na deze infameuze datum is ontstaan, deels mogelijk het succes van Spiderman verklaart: mensen hebben terug nood om zich op te trekken aan een al dan niet surrealistische held. Op die manier heeft de marketing-machine al deze tegenslagen toch een beetje kunnen ombuigen in hun eigen voordeel.



Na X-Men is Spiderman al de tweede creatie van de peetvader van de superhelden, Stan Lee, die op korte tijd wordt vertaald als een kassucces in de bioscoop. Stan Lee heeft overigens een cameo in de film bij de aanval op Times Square. In weze zijn de meeste verhalen over superhelden terug te herleiden tot een paar eenvoudige basisgegevens: een held met één of andere bovennatuurlijke kracht, die verscholen gaat achter de meest onwaarschijnlijk denkbare identiteit; zijn tegenpool, de oer-schurk, meestal een bekende uit het werkelijke leven, en meestal ook begiftigd met één of andere duivelse kracht; en natuurlijk de love interest, die de held in het ware leven geen blik waardig gunt, maar valt voor zijn alter-ego. Dergelijke gegevens zijn de laatste jaren al vaak uitgewerkt, soms met een briljante donkere ondertoon, zoals X-Men van Bryan Singer, of op een zeer alternatieve wijze benaderd, zoals Unbreakable van M. Night Shyamalan. Niets nieuws onder de zon, dus.



Toch heeft regisseur Sam Raimi een meer dan behoorlijke popcornfilm afgeleverd, die schel contrasteert met zijn vorige, donkere thriller The Gift. De prent is overladen met de meest halsbrekende stunts en state-of-the-art speciale effecten, af en toe een streepje humor, zoals wanneer Parker potsierlijk voor het eerst probeert om zijn web uit zijn polsen te spinnen, en Raimi heeft vooral een goede cast uitgezocht. De laatste acteur waar je zou aan denken bij het woord "superheld" is ongetwijfeld Tobey Maguire, wiens rollen zich totnogtoe beperkte zielige sukkeltjes uit films als The Cider House Rules en Pleasantville. Maguire heeft voor deze film duidelijk aan body-building gedaan, en braaf zijn klasjes in martial arts gevolgd, en is verrassend goed als Peter Parker/Spiderman. De briljantste prestatie komt echter van de schizofrene Willem Dafoe; vooral de scènes waarin Norman Osborn geconfronteerd wordt met zijn eigen duistere alter ego die via een spiegel met hem praat, zijn schitterend, en zijn duivels lachje snijdt door merg en been. Dafoe kan als geen ander, al was het alleen al met de stand van zijn ogen, duidelijk twee rollen tegelijk spelen. Als kers op de taart worden we dan nog eens getrakteerd op de immer sexy Kirsten Dunst, die van ons na deze film volgend jaar ineens zonder preselectie naar de finale van de Miss Wet T-Shirt-verkiezing mag. Akkoord, deze film zal nooit een prijs winnen voor beste origineel script of diepgaandst acteerwerk, maar dat is vast en zeker ook de pretentie van de film niet.



Spiderman is een twee uur durende rollercoaster-ride; als we de randinformatie op de disc mogen geloven heeft het twintig jaar geduurd vooraleer een deftig scenario, een regisseur die zelf min of meer altijd fan is geweest van de stripreeks, en de rechten voor verfilming bij elkaar werden gebracht. Andere kandidaten in de running waren James Cameron en David Fincher, die uiteindelijk het project de rug hebben toegekeerd omdat Sam Raimi dit project zo graag onder de arm wilde nemen. Er is met veel liefde aan de film gewerkt, en dat blijf je merken, zelfs al staat de film zelf stijf van de clichés en enkele staaltjes van de slechtste dialogen in jaren, waar vooral J.K. Simmons de pak van weg schijnt te hebben. Gelukkig hebben we daarvoor in onze eindkwotering geen aparte rubriek voorzien. Zo zijn de karakters goed uitgebouwd, zelfs met als maatstaf bordkartonnen superhelden en superschurken met nog net genoeg menselijke trekjes om het geheel geloofwaardig te maken, rekening houdend met het feit dat het om een superheldenfilm gaat. Het is met een dergelijke film ook altijd balanceren tussen het genoeg overnemen van elementen uit de originele stripreeks om niet alle hardcore-Spidermanfans op je dak te krijgen, en toch een verhaal te maken dat toegankelijk is voor mensen die van zijn leven nog nooit geen Spiderman-strip hebben opengeslagen. Ik dus. Raimi neemt zijn tijd om de voorgeschiedenis van Parkers transformatie tot Spiderman uit de doeken te doen, en is daar ruim een halve film zoet mee. Samen met Peter Parker ontdekken we wat het is om een superheld te zijn, vernemen we en passant wat enkele saillante details over zijn (niet-bestaand-maar-hij-zou-zo-graag) liefdesleven. Samen met Norman Osborn ontdekken we wat het is om een ondergewaardeerd genie te zijn, en welke prijs dient betaald te worden voor erkenning. Het is dan pas in de tweede helft van de film, wanneer Spiderman wordt geconfronteerd met de Green Goblin, dat de hel losbreekt.



BEELD EN GELUID
We krijgen naar goede gewoonte van Columbia Tristar weer een puike transfer voorgeschoteld, met veel scherp detail - bijvoorbeeld in het kasteel van de Osbornes - bijna geen of uitsluitend lichte ruis, noch andere narigheid, maar wel behoorlijk wat interlacing in de snelle op elkaar volgende gevechtsscènes. Af en toe is er ook wat edge enhancement merkbaar, en sporadisch ook al eens een zeer klein artefact. Er spelen nogal wat scènes af op donkere lokaties, en ook daar is het zwartniveau en het contrast voorbeeldig. En wat de kleuren betreft: kijk maar eens naar de scènes in de school, de scènes op Times Square, of de menigte bij het catch-gevecht. Natuurlijk zijn de exuberante kostuums van Spiderman en de Green Goblin alleen al de moeite waard. En ook het geluid is bijna van referentiekwaliteit. De 5.1-geluidsmix is gewoon schitterend: in de actiescènes, wanneer bijvoorbeeld de Green Goblin Times Square in een puinhoop herschaapt, wordt de split-surround optimaal benut, en klinken zowel zijn speeder als zijn duivels gemekker door de kamer heen. En ook wanneer Spiderman door de stad slingert, slinger je als het ware mee. Tijdens de scènes waarin Norman Osborn voor het eerst geconfronteerd wordt met de duistere kant van zijn persoonlijkheid, springen de surround-effecten subtiel van de éne speaker naar de andere. Er wordt heel veel met dit links-rechts effect gespeeld, en het maakt de HT-ervaring er alleen maar beter mee. De redelijk bombastische maar geheel in overeenstemming met de rest van de film zijnde soundtrack van Danny Elfman komt zeer goed tot zijn recht. Ook op de rustige momenten ondersteunen de ambiënte geluiden in en om de scènes op Columbia University, het geheel goed. De subwoofer, tenslotte, laat de explosies nog wat harder knallen en de muilperen die Spidey en de Goblin elkaar verkopen nog wat méér benadrukken.



EXTRA'S
Met een dergelijke selectie aan extra's, bovendien nog gespreid over de twee discs, weet je niet goed waar je het best begint. De menu's dan maar: die zijn allemaal zonder uitzondering voorzien van stukjes animatie met filmfragmenten en muziek, maar er is ook de mogelijkheid om op de eerste disc door de centrale knop te kiezen een no-nonsense menu op te roepen dat je dadelijk brengt waar je wezen moet, zonder via al deze omslachtige menu's te moeten passeren. Prima zo.

DISC 1:
• Commentaartracks:
Verder vinden we op disc 1 nog enkele features die de film aantrekkelijker moeten maken. Eerst en vooral is er een audiocommentaartrack met regisseur Sam Raimi, producer Grant Curtis, afgewisseld met interventies van Kirsten Dunst en producer Laura Ziskin. Het commentaar is leuk en informatief, maar bereikt nergens diepgang. Op technisch gebied is de tweede commentaartrack, door een team van drie visuele effecten-medewerkers, interessanter om horen, maar er vallen hier en daar wat meer stiltes, in het bijzonder in bijvoorbeeld de liefdesscènes tussen Peter Parker en Mary Jane. Beide commentaartracks zijn Nederlands ondertiteld.



• Spider-sense
Via de optie "Spider-sense" kan je tijdens de film, wanneer er een spider-icoon verschijnt 6 korte documentaires over de film bekijken, zo'n beetje in de stijl van de White Rabbit-scenes uit The Matrix. De korte documentaires die je kan bekijken handelen over "The Spider Wrangler", "Bonesaw McGraw", "The Model Maker", "Creating The World of Spiderman" en "Designing the world of Spiderman" en "The Prop Maker".

• Weaving the web: Pop-up factoids
Via een andere optie, de Pop up-factoids, krijgen we om de 10 seconden een pancarte over de film met allerlei wetenswaardigheden waar U op had moeten letten. Zowel de pop-up factoids als de Spider-sense zijn niet compatibel met ondertitels.

• Promotioneel materiaal
Naast de trailer voor Spiderman, krijgen we ook nog trailers voor Mr. Deeds, Men In Black II en Stan Lee's Mutants, Monsters and Marvels, deze laatste blijkbaar een fragment uit de 4-discversie die in Australië verschijnt. Daarnaast worden we vergast op een tiental TV-spots, die de hype nog wat hebben aangezwengeld tot enkele dagen voor de première. De sectie "promomateriaal" wordt afgesloten met twee videoclips, "Hero" door Chad Kroeger van Nickelback en Josey Scott van Saliva, en het onuitstaanbare rapnummer "What We're All About" van de al even onuitstaanbare Beastie Boys-would be's Sum 41.

• Cast Profiles
Hier krijgen we filmografieën van Tobey Maguire, Willem Dafoe, Kirsten Dunst, J.K. Simmons, Rosemary Harris en Cliff Robertson. Met een eenvoudige druk op de knop krijgen we, parallel daarnaast, wat randinformatie over de karakters die ze spelen in de strips. Leuk gedaan.



DISC 2:
In het menu moet je de keuze maken tussen Spiderman of de Goblin. De eerste voert je naar een sectie over de strips, de tweede naar een sectie over de film. De knop in het midden laat je toe om ondertiteling te kiezen.

• The Web Of Spider-Man
Hierin vinden we voornamelijk de referenties naar de stripboeken terug:

- Featurette "Spider-Man The mythology of the 21st Century": een 25 minuten durende, extensieve documentaire over de ontstaansgeschiedenis van Spider-man, en wat de huidig generatie animatoren denkt over de verfilming.
- Rogue Gallery: een reeks schetsen van alle misdadigers die ooit Spidermans pad kruisten.
- The Loves Of Peter Parker: hetzelfde, maar nu met de vrouwen in zijn leven.
- Spider-Man Archives: een reeks reproducties van de covers van de voornaamste issues die in deze afgelopen 40 jaar zijn verschenen, met telkens een korte synopsis.



- Artists Gallery: In Peter Parker's Darkroom krijgen we een schier onuitputtelijke bron van conceptuele tekeningen, productietekeningen en schetsen, onderverdeeld in de categorieën Spiderman, The Green Goblin, Comic Book Artist Gallery en environments. Het geheel wordt gepresenteerd als de donkere kamer van een fotograaf (Parker), en men kan vlot door de hopen tekeningen bladeren. Elke stripfan zal hier van likkebaarden.

Er is ook nog een sectie "Activision Game: Hints and Tips" met wat oplossingen voor het gelijknamige videospel. Typisch voorbeeld van kruisbestuiving van producten.

• The Goblin's Lair
Hierin vinden we vooral documentaires over de film terug:



- Featurette "HBO Behind the Scenes: Spider-Man": dit is dezelfde documentaire die sommige mensen al gezien zullen hebben op het traditionele eindejaars-trailer-DVD'tje van Columbia. Eerder een aangedikte trailer, maar met zijn 25 minuten toch nog interessante informatie bevattend ook, zoals een blik achter de schermen bij enkele van de stuntsequenties.



- Featurette E! Entertainment 'Spider-Mania': een redelijk uitgebreide (40 minuten) blik achter de schermen, iets beter gesubstantieerd dan de meeste van dergelijke featurettes; niet louter een aangedikte trailer, dus.

- Director Profile Sam Raimi: gedurende 7 minuten mogen Tobey Maguire, Bruce Campbell, Willem Dafoe, Kirsten Dunst, en Rosemary Harris zeggen hoe goed ze Sam Raimi wel niet vinden.



- Composer Profile: Danny Elfman: op 7 en een halve minuut krijgen we de impact van het werk van deze componist op deze film te zien, gelardeerd met enkele interviewfragmenten van o.a. Tobey Maguire en Sam Raimi. Ook deze reportage is voornamelijk één grote bewierook-elkaar-sessie.

- Screen tests: een test van Tobey Maguire, één van J.K. Simmons, een demonstratie van een conputergegenereerde Spiderman die een muur beklimt, en een showcase van de verschillende kostuums, gaande van Tobey Maguire eerste niet 100 % gelukte Spider-kostuum tot de helm van de Green Goblin.

- Gag reel/outtakes: een 3 minuten durende presentatie aan bloopers van mediocre technische kwaliteit.

Bovendien hebben we nog 3 easter eggs gevonden.

CONCLUSIE
Spiderman is een meer dan behoorlijk gevulde DVD-schijf met hopen achtergrondinformatie over zowel film als strip. Op de technische kwaliteit van de film zelf valt weinig aan te merken; de film zelf moet je maar nemen zoals die is: een prent met een hoog spektakel-gehalte.