FILM
De filmzomer van 2013 was behoorlijk wisselvallig - zeker wat de kwaliteit van het afgeleverde product betrof - maar hij zorgde in ieder geval in Noord-Amerika voor een recordwinst. De grootste dollarbijdrage kwam van de eerste blockbuster van het seizoen, Iron Man 3, die wereldwijd zo maar eventjes 1,2 miljard dollar in het laatje bracht. Een verrassing is dat niet. De prent is namelijk niet alleen de opvolger van twee eerdere, succesvolle solo-avonturen van de charmismatische Tony Stark, maar komt ook nauwelijks een jaar nadat The Avengers de derde grootste kaskraker aller tijden werd. Als de eerste film in de tweede fase van het filmische Marvel-universum was het dan ook vooral uitkijken of de prent op artistiek vlak hetzelfde hoge popcornniveau zou halen van zijn voorgangers. Het antwoord is ja... en neen.

De prent pikt de draad op enkele maanden na de gebeurtenissen in The Avengers. Stark is nu obsessiever dan ooit bezig met het ontwikkelen van betere Iron Man-pakken - hij zit al aan versie 42 - maar hij heeft geregeld last van ongecontroleerde angstaanvallen. En dat net op het moment dat een geheimzinnige, Bin Laden-achtige terrorist als 'The Mandarin' wereldwijd aanslagen pleegt. Stark tracht zich in eerste instantie niet te mengen in de zaak, maar als zijn bodyguard Happy bijna fataal gewond raakt tijdens een Mandarin-explosie, zweert hij weerwraak. De vijand slaat echter eerst toe door Starks Malibu-villa aan gruzelementen te schieten en de biljonair voor dood achter te laten. Stark overleeft echter en werkt in het geheim, en met de hulp van een ongewone bondgenoot, aan het ontsluieren van de geheimen van The Mandarin. Het spoor leidt hem naar een topsecretprogramma dat mensen met fysieke beperkingen in gloeiende moordmachines verandert.

Het goede nieuws is dat Iron Man 3 een gigantische verbetering is ten opzichte van het afgrijselijke Iron Man 2. Toegegeven, de slechteriken zijn even ongeloofwaardig en worden er door een overdaad aan CGI nog cartoonesker op - met name in een over the top laatste halfuur - maar het hart zit in deze film zonder meer op de juiste plaats. Ditmaal ligt de focus namelijk niet zozeer op Tony Stark als machine maar als mens. In de hele film draagt de biljonair misschien een kwartier lang het pak, de rest van de tijd kleven we op de huid van Robert Downey jr. Dat geeft cineast-schrijver Shane Black ampele ruimte om de zieleroerselen van de man achter Iron te onderzoeken. Het is een pad dat vaak langs geijkte Hollywoodclichés van schuld en inkeer leidt, maar ook de deur openzet voor meer humor. Iron Man 3 grijpt zelfs geregeld terug naar een toon en een stijl die meer doet denken aan de lofi-actiefilms van de jaren tachtig dan aan de ADHD die Hollywood vandaag bezigt. In die optiek was de keuze voor Shane Black - de man achter de Lethal Weapon-films - geïnspireerd. Vooral in het middenstuk van de film, als Stark met een tienerjongen strandt in een winters stadje, oogt de prent fris en origineel als gevolg van de eighties-nostalgie.

Maar ook Black ontkomt natuurlijk niet aan een aantal geplogenheden van de moderne blockbuster en hoewel hij de actie redelijk coherent in beeld brengt - een tien minuten durende sequentie met een crashende Air Force One is bijvoorbeeld een blijver - verschilt Iron Man 3 amper van een superheldenfilm van dertien in een dozijn. Idem dito voor de slechterik in het verhaal, die tegenwoordig altijd wel megalomane economische en technologische plannen lijkt te hebben. Een luide geeuw valt tegen dan al lang niet meer te onderdrukken. Anderzijds heeft Shane Black wel het lef om The Mandarin een invulling te geven die je niet verwacht, maar dat leverde hem al de hoon en woede van menig comicliefhebber op. Niet onterecht overigens, want de twist - hoewel compléét onverwacht - is zo bizar dat hij je helemaal uit de film haalt.

Gelukkig zijn er nog de acteurs om je weer in het verhaal te sleuren. Zeg wat je wil over Marvels visie op z'n filmische universum, qua casting heeft de maatschappij de voorbije jaren de ene homerun na de andere geslagen. Robert Downey jr. is nog steeds perfect voor de rol van de excentrieke egomaniak, maar hij voegt er in aflevering drie nog wat geloofwaardige pathos en kwetsbaarheid aan toe. Als zijn vertrouwelinge en geliefde Pepper Potts is Gwyneth Paltrow zonder meer het geheime wapen van de filmreeks: dodelijk efficiënt en ongelooflijk charmant. Don Cheadle geeft wat karakter aan het gemakkelijk tot één dimensie te herleiden personage Iron Patriot. Guy Pierce heeft de gewoonte om zijn slechteriken iets te dik aan te zetten en doet dat ook hier, terwijl ik graag iets meer scènes had gezien met het fascinerende personage uit Starks verleden dat Rebecca Hall vertolkt. Ben Kingsley is gedurende grote delen van de film erg dreigend als The Mandarin, maar wordt pas echt op het moment dat de geest van het personage uit de fles is, of je het nu eens bent met die wending of niet.

Op technisch vlak scoort Iron Man 3 uiteraard nagenoeg maximaal. De fotografie van veteraan John Sayles vindt het midden tussen patriottische comickleuren en realisme, het production design van met name Starks villla is om duim en vingers bij af te likken en de muziek van Brian Tyler is heerlijk bombastisch. Een speciale vermelding ook voor de eindgeneriek, die nog eens extra in de verf zet dat Iron Man niet meer of minder is dan een samensmelting van James Bond en Q.

BEELD EN GELUID
Feitelijk is een bespreking van de beeld- en geluidskwaliteit van dergelijk blockbusters overbodig tegenwoordig. Filmstudio's zijn immers slim genoeg om geld te gooien tegen een zo verbluffend mogelijk ogend totaalpakket. Iron Man 3 is daarop geen uitzondering. Zowel beeld als geluid zijn wat de dvd betreft nagenoeg van referentiekwaliteit. Alleen Blu-ray zal de kijkervaring nog extra cachet geven. Oh ja, en wie eens goed wil lachen, kan ook altijd de Vlaamse audiodub beluisteren!

EXTRA'S
Over Blu-ray gesproken, daar zal je sowieso naartoe moeten vluchten als je degelijke extra's wil aantreffen. De dvd-versie doet het immers met een featurette over de speciale effecten in Deconstructing The Scene: Attack on Air Force One (8 min.) en een érg korte Behind the Scenes Look at Thor: The Dark World.

CONCLUSIE
Iron Man 3 is een stevige verbetering ten opzichte van het vorige Tony Stark-avontuur en zonder meer de meest grappige film uit de reeks met enkele leuke scènes en nieuwe personages. Maar de plot is wel erg voorspelbaar en de twist omtrent aartsvijand The Mandarin zal velen slecht bekomen. Beeld en geluid zijn top op deze dvd, maar de bonussectie is erg karig gevuld.