Regie: Lars von Trier
Met: Willem Dafoe, Charlotte Gainsbourg, Storm Acheche Sahlstrom
FILM
Wie choqueert schrijft geschiedenis, zo simpel is dat. Het is en blijft walgelijk als een kunstenaar onschuldige katjes omhoog werpt in naam van de kunst, toch heeft hij ook daarmee zijn doel bereikt: de aandacht. De Deen Lars von Trier is ook zo’n man. Tijdens het Filmfestival van Cannes schold hij Roman Polanski zonder schaamte uit voor dwerg, later maakte hij op datzelfde festival een paar misplaatste uitspraken over het naziregime en zelfs driftkikker Björk kreeg hij wanhopig. Ook voor zijn publiek kent Lars weinig of geen genade. Niet alleen maakt hij zijn films loodzwaar, ook provoceert hij de kijker met de glimlach, denk maar aan de befaamde pornoscènes uit The Idiots. Ondanks alles lijkt het er toch op alsof de cineast in Charlotte Gainsbourg zijn muze heeft gevonden. Een beslissing die ondergetekende meer dan goed kan begrijpen. Volledig jaar gaat Nymphomaniac in première en nu al is bekend dat de film een vijf uur durend pornospektakel zal worden. Charlotte is net als haar vader een provocateur, maar gelukkig is dat niet haar enige talent. De Française mag zich met trots tot één van de meest talentvolle actrices van de laatste jaren rekenen en ook in Antichrist zet ze opnieuw haar beste beentje voor.
Als recensent weet ik zelf niet goed wat ik kan toevoegen aan het verhaal dat door collega William op voortreffelijke wijze is neergepend. De reden waarom ik Antichrist nog eens in het daglicht wil stellen (behalve het feit dat het hier om een Blu-ray gaat) is wellicht mijn fascinatie voor zowel Lars als Charlotte. Net als landgenoot Nicolas Winding Refn is von Trier een cineast die de kijker met open mond achterlaat. Zijn films zijn een slag in het gezicht, een uppercut waar je nadien dagenlang niet goed van bent. En wat Charlotte Gainsbourg betreft, zij is meer dan zo maar een knappe verschijning, het is een actrice die tot het uiterste gaat. Dat is ook weer het geval in Antichrist.
Voor het gedetailleerd verhaal verwijs ik met plezier naar het schrijfsel van mijn collega. Von Trier vertelt het relaas van de grootste tragedie die een mens zich kan voorstellen: het verlies van een eigen kind. En dan nog het meest de prangende vraag of de oorzaak van de dood niet aan zichzelf te wijten is. De vrouw in het verhaal (we kennen haar naam niet) doet dat wel. Tijdens een vrijpartij met haar man (een imponerende Willem Dafoe) dondert haar peuter het raam uit. Had ze op dat moment niet moeten vrijen? Had ze toen niet met haar man in bed moeten stappen? Daardoor wordt ook automatisch het schuldgevoel naar de partner overgedragen. Von Trier maakt er echter geen gepolijst televisiedrama van. Hij zadelt zijn protagonisten op met moeilijke psychologische vragen. Niemand weet of de Deen het al dan niet over zichzelf heeft omdat hij zelf jaren lang cognitieve therapie onderging. De cineast schuwt ook geen seconde de confrontatie met de kijker. Na amper één minuut is de toeschouwer getuige van bikkelharde porno, ofschoon hij dat twee minuten later vergeten is als de jonge kleuter te pletter valt. Hij gebruikt marteltechnieken die je alleen maar in slasherfilms zou verwachten en krijgt Charlotte Gainsbourg zelfs zo ver om in een scène te spelen waarin ze haar clitoris doorknipt. Neen, beste lezer, Antichrist is een prent waarvan je achteraf niet goed bent.
Antichrist kan je het best vergelijken met een schilderij van Hiëronymus Bosch. Het is afschuwelijk, maar de aantrekkingskracht is zo groot dat je er uiteindelijk toch naar kijkt.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze film is verre van perfect, maar je moet de schuld niet op de distributiefirma steken. Wie vertrouwd is met het werk van de Deen weet dat hij zichzelf allerlei wetten oplegt (zijn zogezegde Dogma's). Een daarvan is het minimale gebruik van licht waardoor je natuurlijk heel wat onzuivere beelden krijgt. Bovendien houdt Von Trier van zenuwachtig camerawerk en ook dat zie je. De geluidsband is standaard, maar de cineast gebruikt net als Haneke in Funny Games indrukwekkende klassieke muziek om het drama extra te accentueren. In dit geval gaat het om een score van G.F.Haendel.
EXTRA'S
Er staan jammer genoeg geen extra's op deze disk.
CONCLUSIE
Er zijn wellicht een hele hoop mensen die Antichrist zullen mijden. Ergens is dat begrijpelijk. Deze film die is opgedragen aan Andrei Tarkovski zorgt namelijk voor geen greintje entertainment, wel voor een keiharde stomp in de maag. De Deen choqueert en zijn acteurs spelen het perverse (maar excellente) spelletje gretig mee. Von Trier bewijst dat hij een genie is en Charlotte Gainsbourg dat ze één van de heerlijkste vrouwen is die op deze planeet rondlopen. De bevestiging van iets wat we al lang wisten dus.