FILM
De 38-jarige vrijbuiter en kleine crimineel Randle Patrick McMurphy (Jack Nicholson) is een eigenwijs, non-conformistische en opstandige gevangene die krankzinnigheid veinst om aan de vier muren van de gevangenis te ontkomen. Hij wordt naar een psychiatrische instelling gestuurd in de hoop dat het leven hier eenvoudiger zal verlopen. Bij zijn aankomst maakt hij kennis met de andere (en gedrogeerde) patiënten: Chief Bromden (Will Sampson), een reus van een vent, maar wel doofstom; de pathetische, stotterende en paranoïde Billy Bibbit (Brad Dourif); de intellectueel Dale Harding (William Redfield); de neurotische Charlie Cheswick (Sydney Lassick); de onvolwassen Martini (Danny De Vito); en de cynische Taber (Christopher Lloyd). Al gauw botst hij met de gevestigde waarden en opgelegde regels die de dagdagelijkse routine en rust bij zowel het personeel als patiënten moet waarborgen. McMurphy's karakter botst constant met de autoritaire en onderkoelde hoofdverpleegster Ratched (Louise Fletcher), die alles nauwgezet in het oog houdt en de regels keihard toepast.


De luidruchtige McMurphy poogt met zijn gedrag enige reactie los te weken bij de patiënten, wat bij de dagelijkse hulpgroep, op dominante wijze geleid door Ratched, naar zijn mening niet lukt. Hij probeert de dagelijkse monotone routine te doorbreken door bv. een stemming te organiseren bij de patiënten in de hoop dat ze de kampioenschappen baseball op televisie te zien krijgen. Hij introduceert tevens kaartspelen met pornografische afbeeldingen en black jack waarbij om sigaretten gegokt wordt. Zijn ongehoorzaamheid en opstandige karakter vallen niet in de smaak bij Ratched en de directie, en McMurphy blijft zich voortdurend verzetten tegen het autoritaire karakter van de instelling waar regels op de regels in het leven geroepen worden om diegenen die deze niet klakkeloos naleven te bestraffen.


De film wordt uiteraard gedragen door een ijzersterke cast, met Jack Nicholson en Louise Fletcher op kop. Verder herkennen we de piepjonge Danny De Vito, Brad Dourif en de debuterende Christopher Lloyd. Het scenario werd door Lawrence Hauben en Bo Goldman herwerkt en was gebaseerd op het succesvolle boek van Ken Kesey uit 1962, dat begin 1963 kort werd opgevoerd op Broadway met Kirk Douglas in de hoofdrol. Jaren later besloot diens zoon Michael Douglas om samen met Saul Zaentz een filmversie te producen. En met succes. One Flew Over the Cuckoo's Nest behoort tot de lijst van beste Amerikaanse films ooit gemaakt. De film graaide maar liefst de vijf belangrijkste oscars weg: Beste Film (producers: Saul Zaentz en Michael Douglas), Acteur (Nicholson), Actrice (Fletcher), Regisseur (Milos Forman) en Scenario (Lawrence Hauben en Bo Goldman). Sommige filmcritici beschouwen deze film als één van de laatste grote Hollywood films, een onbetwiste filmklassieker. De jaren 80 en 90 leverden wel degelijke films, maar haalden volgens diezelfde filmcritici nooit meer het niveau van Hollywood’s ware glorieperiode.


BEELD EN GELUID
Zowel beeld als geluid werden recent onder handen genomen en geremastered. In vergelijking met de eerste dvd-release van deze film is er wel degelijk enige verbetering zicht- en hoorbaar. Het beeld is zeker niet te vergelijken met de nieuwere films, kan ook moeilijk, maar de kwaliteit is zeker bevredigend te noemen. Het detail en de scherpte liggen iets hoger dan voorheen, en het contrastniveau is er eveneens wat op vooruitgegaan. Jammer genoeg, maar haast onvermijdelijk, zijn er nog een aantal scènes met wat filmgrain en hier en daar klein stofje. Een heel miniem aantal compressiefoutjes doen zich eveneens voor. Storend is dit echter niet. De originele soundtrack werd naar een Dolby Digital 5.1-track (448 kbps) opgewaardeerd. Echt veel meerwaarde biedt dit niet, al moet gezegd dat het geluid hier toch al warmer en minder hard klinkt dan bij de vorige release.


EXTRA’S
Toen we enkele jaren geleden geconfronteerd werden met de eerste dvd-release van deze film, waren we danig teleurgesteld. Het schijfje bevatte geen extra’s, op wat tekstmateriaal en een boekje na. Een uitgebreide documentaire of audiocommentaar zou zo vele malen interessanter geweest zijn en effectief bijgedragen hebben tot een beter inzicht in de film. En ja hoor, onze gebeden worden blijkbaar gehoord. Warner bracht deze prachtfilm opnieuw op de markt in een special edition met een audiocommentaar, een documentaire en extra scènes. De hoeveelheid extra’s blijft aan de magere kant, maar daarom zijn ze niet minder interessant.


In de boeiende documentaire “The Making of One Flew Over The Cuckoo’s Nest“ (48 min.) komen tal van onderwerpen ruimschoots aan bod: een heleboel archiefopnames, behind the scenes beelden, interviews, verwijderde scènes, de keuze van de acteurs en de personages die ze vertolken, locaties en decors, een terugblik tijdens de Oscar ceremonie, en last but not least een woordje over de producenten en het briljant uitgewerkte script.


Regisseur Milos Forman en producenten Saul Zaentz en Michael Douglas praten een audiocommentaar vol. De heren gaan vlot en snel van start en verschaffen de kijker een karrevracht aan leuke weetjes en achtergrondinfo. De pauzes zijn tot een minimum herleid. En tot slot zijn er nog een aantal verwijderde scènes (13 min.) die we niet terugvinden in de film. De reden waarom deze niet gebruikt werden, wordt niet verduidelijkt. En tot slot krijgen we een bioscooptrailer en, totaal overbodig, twee lijstjes met een opsomming welke acteur welke rol speelt en de gewonnen awards.


CONCLUSIE
One Flew Over The Cuckoo’s Nest is een onvergetelijke klassieker die elke filmfan in de collectie moet toevoegen. Technisch voldoen zowel beeld- als geluidstransfer, rekening houdende met de ouderdom van het bronmateriaal. De extra’s geven het geheel toch een zekere meerwaarde en bieden een interessante achtergrond bij het totstandkomen van de film. Deze dvd-release geniet uiteraard de voorkeur op de reeds eerder verkrijgbare doch kale release. Een aanrader!