Regie: Julian Roman Pölsler
Met: Martina Gedeck, Wolfgang M. Bauer, Ulrike Beimpold, Julia Gschnitzer, Karlheinze Hackl, Hans-Michael Rehberg
De jonge vrouw weet zich geen raad. Ze duwt, ze bonkt, ze gaat na of het fenomeen over de hele breedte van de weg hetzelfde is, ze gaat even zitten op een steen in de berm, ze probeert het opnieuw en ze realiseert zich dat ze via deze route het dorp niet kan bereiken. Ze herinnert zich een kleine boerderij langs een zandpad op de terugweg en loopt die richting uit, waar een oude man z’n handen staat te wassen in de voortuin en z’n vrouw in een stoel zit te zonnen op het terras. Maar ook daar staat de wand. Ze roept om hulp, maakt heftige bewegingen met haar armen, ze schopt tegen wat ze niet kan zien en wat er ook niet zou mogen zijn. Ze horen haar niet. Erger, ze staan als versteend voor zich uit te staren en een paar uur later staan ze daar nog precies in dezelfde houding. Ze zijn dood, komt het bij haar op. Misschien is iedereen in het dorp wel dood en is zij de enige overlevende? Ze raakt in paniek, loopt weg en sluit zich op in het jachthuis. Ze is veilig.
Ze beseft dat ze niet bij de pakken kan blijven zitten. Dus gaat ze op pad en probeert via een hoger gelegen alp de andere kant van de berg en het volgende dorp te bereiken. Maar ook daar stuit ze op de onzichtbare barrière. De dag nadien vindt ze een poesje achter het jachthuis en niet veel later verschijnt er een bruine koe die dringend moet worden gemolken. We zijn nu met z’n vieren, denkt ze en dat schrijft ze ook in haar dagboek, waarvoor ze elk stukje papier in het jachthuis bijeen zoekt. Ze beseft dat ze alles op overleven moet zetten, want in de Alpen zijn de zomers kort en de winters lang en koud. Ze snijdt aardappels doormidden en plant ze in de tuin, ze inspecteert de jachtgeweren en trekt er met de hond op uit. Er is geen alternatief: ze moet zich bij de feiten neerleggen en hopen dat men haar ooit vindt.
Een onzichtbare wand die een mens van de rest van de wereld scheidt. In Hollywood zou men er wel een mouw aan passen en Steven Spielberg contacteerde wellicht meteen de allerbeste CGI-studio voor een vloot ufo’s en E.T.-achtige buitenaardse wezens voor de zoveelste ultieme confrontatie met het Amerikaanse leger. Of misschien mikt u eerder op Roland Emmerich voor een alles verwoestende rampenfilm waarin van de Oostenrijkse Alpen geen steen of geen bergweide de eindtitels haalt. We moeten u ontgoochelen want Die Wand, gebaseerd op de gelijknamige roman van de Oostenrijkse schrijfster Marlen Haushofer uit 1963, wordt in de handen van regisseur Julian Roman Pölsler een film over de harde overlevingsstrijd van een vrouw die beseft dat ze de rest van haar leven tot een totaal isolement veroordeeld is. Destijds was Haushofers roman zeer populair bij feministen en Vredesbewegingactivisten. De enen zagen er het gevecht in van een jonge vrouw die in een door mannen gedomineerde wereld haar eigen weg gaat; de anderen interpreteerden de opzet van de roman als het resultaat van een postnucleaire Apocalyps. Het zal de fans van toen dan ook verbazen dat regisseur Pölsler precies die ideeën uit z’n scenario heeft geweerd, want hij vertelt bijv. niet dat de jonge vrouw weduwe is en haar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en de na-oorlogse maatschappij zijn tijdens het schrijven van het script gesneuveld. Wat overblijft is een mens die overweldigd wordt door de kracht van de natuur en die zich als gevolg van z’n totale isolement existentiële vragen stelt over de zin van het leven en de zin van het zijn.
Die Wand werd vijftig jaar lang voor niet verfilmbaar gehouden wegens de totale afwezigheid van dialogen en actie, maar dat is precies wat Julian Roman Pölsler, opgegroeid op een Bauernhof in Steiermark, aantrok in de roman. En het weinig wat er was heeft hij toch nog uitgedund om alleen de jonge vrouw, haar huisdieren en de natuur over te houden. En toch… toch is Die Wand spannend van begin tot einde. Misschien omdat je als kijker verwacht dat de marsmannetjes toch nog om de hoek zullen komen kijken of omdat je voor dit soort fenomeen een redelijke uitleg verwacht, maar wat de regisseur uit z’n hoge hoed tovert is veel minder sensationeel, aardser en rationeler en nee, met Spielberg en Emmerich heeft het uiteindelijk weinig van doen. Wat de jonge vrouw meemaakt over een periode van twee jaar krijgt de kijker te zien als één lange flashback met haar voice-over als leiddraad, een titanenstrijd die ze nooit eerder in haar leven gevoerd heeft en waarop ze dus niet voorbereid was, maar in bijzondere omstandigheden is een mens in staat tot bijzondere prestaties en dat is wat Haushofer en Pölsler in Die Wand willen aantonen.
Veel geluid is er niet in Die Wand, maar de fragmenten uit de Sonaten en Partiten voor soloviool van J. S. Bach (BWV 1001-1006) geven het beeldmateriaal zonder twijfel meerwaarde.