Hun troef is Marie Ketteler, een boerendochter die schijnbaar uit het niets te voorschijn wordt getoverd, maar die wel degelijk over de nodige capaciteiten beschikt, want tijdens een geheime test gaat ze tot driemaal toe probleemloos over 1m55. Ketteler arriveert op de Willemshöhe en wordt aan het hoogspringteam toegevoegd, maar omdat trainer Hans om professionele redenen op Bergmann inzet, wordt hij ontslagen en vervangen door een partijgetrouwe kerel die Marie Ketteler moet klaarstomen voor de Olympische kamp. Hij verzint redenen om Gretel Bergmann op non-actief te zetten, verplicht haar om haar maaltijden apart te nemen en gebruikt elke aanleiding om haar training te boycotten. Maar hij kan niet voorkomen dat Gretel en Marie elkaar vinden op basis van wat ze gemeen hebben, nl. het feit dat ze gedwongen worden om aan de Olympische Spelen deel te nemen: Gretel als joods schaamdoekje om de Amerikanen te sussen, Marie omdat een ariër het goud zou winnen. Bovendien ontdekt Gretel Bergmann dat de nazi’s gesjoemeld hebben met Maries identiteit. Stilaan rijpt bij de meisjes het plan om de ambities van de nazi’s te doorkruisen.

Berlin 36 is geen sportheldenfilm zoals Chariots of Fire (1981) en soortgelijke producties waarin de hoofdfiguur uiteindelijk zegeviert ondanks tegenwerking of al dan niet geplande tegenslagen, want Berlin 36-hoofdpersonage Gretel Bergmann zou uiteindelijk niet aan de start op de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn verschijnen. Volgens de nazi’s waren haar prestaties ondermaats – terwijl ze op de Württembergische Meisterschaft (1935) het Duitse record op 1m60 had gebracht - een uitleg die de Amerikanen schijnbaar probleemloos slikten. Wat u wel ziet is hoe de joodse Gretel Bergmann gedwongen wordt om naar Duitsland terug te keren, waar alles in het werk wordt gesteld om haar training te boycotten en hoe men er tegelijk alles aan doet om een niet-joodse aan het eregoud te helpen, wat mislukt omdat de gedoodverfde kandidate, Marie Ketteler, besluit om de nazi’s dat pleziertje niet te gunnen. U ziet de meisjes vaak trainen en Bergmann de kamp in Württemberg winnen, maar voor de rest gaat de aandacht naar de onderlinge verhouding tussen Gretel Bergmann en Marie Ketteler en hun confrontatie met de buitenwereld, want allebei zitten ze in een weinig benijdenswaardige positie.

Op de hoes van Berlin 36 staat niet dat de film gebaseerd is op waargebeurde feiten uit die tijd, want over de feiten bestaat heel veel twijfel. Dat Marie Ketteler (ware naam Dora Ratjen) het geheime wapen was van de nazi’s op de Olympische Spelen in 1936 gaat terug op de verklaringen van ene Hermann Ratjen in een interview (1957) dat Time Magazine in 1966 publiceerde en waarin wordt beweerd dat de betrokkene door de nazi’s tot deelname aan de Olympische Spelen werd gedwongen. Maar Ratjen noemde zich niet Hermann maar Heinrich en bovendien blijkt nergens dat Time Magazine ooit met Ratjen zelf gesproken heeft. Time trok het desbetreffende artikel in maart 2011 terug. In werkelijkheid was Dora Ratjen lid van de Hitlerjugend en kampioene bij de junioren. Uit niets blijkt dat de nazi’s op de hoogte waren van de feiten die uitgroeiden tot een schandaal. De bewering dat de betrokkene door de nazi’s tot deelname aan de spelen werd gedwongen, is er eentje van Gretel Bergmann die niet door bewijzen wordt ondersteund. In tegenstelling tot wat de film suggereert was trouwens niemand vóór de Olympische Spelen op de hoogte over de identiteit van Dora Ratjen, want die kwam eerder toevallig op het einde van 1938 aan het licht tijdens een controle op de trein na een klacht van een reiziger over Ratjen tegen een conducteur. Ze bracht het op de Olympische Spelen trouwens niet verder dan een vierde plaats en alleen de Hongaarse Ibolya Csák geraakte er over 1m62. Twee pittige details: 1. Bergmann was tijdens de selectieproeven als enige over 1m64 geraakt; 2. de Hongaarse Csák was óók van joodse afkomst!

Is Berlin 36 een slechte film omdat met de werkelijkheid een loopje wordt genomen? Nee, want er is sprake van een geloofwaardig scenario, een van begin tot einde volgehouden spanning en een uitstekend production design. Anderzijds is het niet echt bevorderlijke of gezond voor de historische context om misdadigers meer criminele (en andere) feiten in de schoenen te schuiven dan nodig. In het geval van de nazi’s is de lijst meer dan lang genoeg en bovendien is het belangrijk dat het misdadig karakter van hun wandaden onverminderd z’n ware proporties behoudt als afschrikking en waarschuwing voor de toekomst. Maar op het einde van de film zit een stukje interview met Gretel Bergmann die sinds 1939 in de VS woont waarin ze opnieuw beweert dat de deelname van Ratjen doorstoken kaart was en haar verhaal is uiteraard evenveel of even weinig waard als alle andere…