FILM
Nadat hij in zijn vorige films zowat elke CIA-operatie met sleeper cells aan het oppervlak heeft gebracht, amuseert (nu ja...) Bourne zich nu, ondergedoken, aan de kust van Griekenland, waar hij zijn kost verdient met tegen betaling in elkaar rammen van mensen tijdens one on one vuistgevechten. De vroegere CIA-operative Nicky Parsons (Julia Stiles) heeft haar carrière een nieuwe wendig gegeven: ze is hackster geworden en is net vanuit Reykjavik - blijkbaar de hoofdstad van de computerpiraterij - in de servers van de CIA ingebroken, en is daar op iets gestuit wat mogelijk verband houdt met de mysterieuze dood van Richard Webb (Gregg Henry), Jasons vader. Ze heeft echter door in te breken de CIA in verhoogde staat van paraatheid gebracht, en computerexperte Heather Lee (Alicia Vikander) heeft nog net op het nippertje een stuk malware in de data gestopt, zodat iedereen die de informatie tracht te lezen, zijn locatie aan de geheime dienst verraadt. De nieuwe directeur van de CIA, Robert Dewey (Tommy Lee Jones), die net van plan is om een nieuwe en ambitieuze undercover-operatie op poten te zetten, beveelt de onmiddellijke uitschakeling van Bourne én Parsons. Heather Lee pleit er echter voor om een laatste poging te ondernemen om Jason opnieuw te rekruteren. Nicky ontmoet Jason tijdens een woelige betoging in Athene tegen de Griekse regering, en tijdens een dolle achtervolging wordt Nicky doodgeschoten door een huurling (Vincent Cassel) die nog een persoonlijke rekening heeft uitstaan met Bourne: door het feit dat Jason uit de biecht heeft geklapt, was zijn dekmantel in Syrië opgeblazen, en heeft hij twee jaar in een Syrische gevangenis doorgebracht. Door de moord op Nicky is echter wat Jason betreft elke vorm van toenadering onmogelijk geworden, en zweert hij wraak. Het plan van directeur Dewey is om een nieuwe, populaire social media-app Deep Dream van de hand van computermogul Aaron Kalloor (Riz Ahmed) te voorzien van een mogelijkheid om alles en iedereen te volgen. Alhoewel Kalloor bij hoog en bij laag beweert dat zijn applicatie geen privacy-gevoelige data inzamelt, had hij wel eertijds zijn startkapitaal te danken aan de CIA, en die komen nu de rekening opeisen... En Heather Lee? Die weet nog altijd niet of ze zichzelf in de CIA met de ellebogen naar boven moet werken, of de knappe Bourne helpen...

The Bourne Legacy van regisseur Tony Gilroy uit 2012 werd aan de boxoffice een gigantische flop, omdat de studio had gezondigd tegen dé enige regel waar niet tegen mocht gezondigd worden: een Bourne-film draaien zónder Matt "Bourne" Damon zelf. Faut le faire! De erven Ludlum waren echter blijkbaar op geld uit, wat nooit de enige goeie motivatie zou mogen zijn om een film te maken. Daarom dat de studio besliste om voor deze 2016-sequel minstens Matt Damon, maar als het even kon ook nog Paul Greengrass, regisseur van delen 2 en 3, aan boord te hijsen. En kijk: waar Gilroy niet in slaagde, lukt nu wonderbaarlijk genoeg wél: de film ademt opnieuw de look and feel van een episode uit de altijd maar uitdijende Bourne-saga uit: krankzinnige achtervolgingen, totaal geschifte samenzweringstheorieën en schoon vrouwvolk. Je hoeft overigens geen groot genie te zijn om de parallellen te trekken tussen het personage Aaron Kalloor en Mark Zuckerberg, tussen Deep Dream en Facebook, en met Snowden en de oorlog in Syrië er bij te sleuren, kan je alleszins niet zeggen dat de producenten niet trachten in te spelen op de actualiteit. Waar het scenario onvermijdelijk vervalt in dezelfde clichés als de vorige delen uit de reeks, gaat het qua graad van vernielingen tijdens de achtervolgingsscènes, die om van te snoepen zijn, nog steeds in stijgende lijn - normaal gezien zou geen enkele verzekeringsmaatschappij er nog maar aan denken om met Jason Bourne een polis af te sluiten. Oorspronkelijk zou de film The Bourne Betrayal gaan heten, maar dat zou het nog nét iets duidelijker zijn dat de films eigenlijk niet zo heel veel van elkaar verschillen.

Toch enkele randbemerkingen: met nogal vroeg in de film Nicky Parsons definitief naar de uitgang te begeleiden, hebben de makers een klein beetje in eigen vlees gesneden, want het meest sympathieke personage had het gerust nog een paar films langer mogen uitzingen. En ook daar komt het gebrek aan originaliteit een beetje om de hoek piepen, want als de nagenoeg identieke exit van Franka Potente uit het tweede deel ons iéts geleerd heeft, dan is het dat het voor vrouwen redelijk gevaarlijk is om in gezelschap van Jason Bourne te vertoeven. En ik doe hier en nu al de voorspelling dat tegen 2019 in de speculatieve, nog te verschijnen en volledig uit mijn duim gezogen film The Bourne Revenge Alicia Vikanders personage best een levensverzekering afsluit, gesteld dat ze bij de aanvraag genoeg kan liegen op de vraag of ze zich ophoudt met ex-spionnen. Ook worden de scenario's voor films van de Bourne-saga hoe langer hoe meer geschreven in functie van welke steden het meest hebben betaald voor city marketing. In dit geval zijn dat: Reykjavik, Tenerife, Rome, Berlijn en Las Vegas. Saillant detail is dat Tenerife in dit geval dienst doet als ersatz-Athene, waarschijnlijk omdat de producenten van de film hun city marketing niet willen betaald zien in voedselbonnen van de overheid. Ik zou me als Griek beledigd voelen. Hoe dan ook, een dergelijke versnippering in het scenario maakt de film wat nodeloos hectisch, en vijf minuten niet opletten kan grote gevolgen hebben...

BEELD EN GELUID
Als u niet van de shaky cam-stijl houdt die Paul Greengrass in twee van de vorige delen van de franchise zowat heeft gepatenteerd, óf u wordt snel wagenziek, dan houdt u best een teiltje gereed. Desondanks is dit een zeer goede transfer waarin de details in de jachtige cameravoering perfect overeind blijven. Kijk onder meer maar eens naar de details in de gelaatsuitdrukking van het hoofdpersonage nadat  die in het begin van de film een portie knuckle sandwich (met een dubieus soort ketchup) heeft ontvangen. Er wordt zeer weinig gebruik gemaakt van bijlichting, en ook het hoofdkwartier van de CIA en het piratenhol in IJsland zien eruit alsof de zon er nooit schijnt. De zwartniveau's zijn rijk geschakeerd en de grain sluit aan bij het ruige karakter van de film. Terwijl Warner de audioblunders op blijft stapelen (alhoewel ze beloofd hebben dat ze vanaf de release van Suicide Squad er komaf mee gaan maken), kiest Universal ondubbelzinnig voor een volle en rijke DTS:X-track die zelfs op minder recente geluidssystemen overtuigt door kracht én balans. Dat ongeveer drie kwart van de film bestaat uit achtervolgingsscènes, op zowat al waar wielen onder staan (openbaar vervoer, motorfiets, auto, SWAT-tank... u noemt het maar) maakt het des te verwonderlijker dat de geluidstechnici orde in deze chaos hebben weten te bewaren.

EXTRA'S
De bonussectie is nochtans een mager beestje, maar je kan je afvragen wat je nog voor nieuws kan zeggen over een film die een zoveelste doordrukje is van zijn voorgangers. Uiteraard wordt er gestart met een documentaire Bringing Back Bourne (8:15) waarin we vernemen hoe regisseur en hoofdacteur geld nodig hadden Bourne een eigentijdse update wilden geven. Wat ze in elk geval min of meer juist inschatten, is dat de fans een nieuwe film verlangden, iets waar ik na het vorige deel alle begrip van de wereld voor kan opbrengen. De drie bijdragen Bourne to Fight tonen hoe Matt Damon fysiek werd klaargestoomd om opnieuw zijn tegenstanders verrot te slaan: Bare-Knuckle Boxing (7:55), Close Quarters (4:27) en Underground Rumble (5:59). Wat we hieruit eigenlijk vooral leren, is dat Damon, die zeker niet vies is van meer experimentele cinema, ook voor een commerciële rol als Bourne voluit gaat, en niet bang is van wat inspanning. The Athens Escape (5:37) neemt ons mee op de set van de achtervolging op Tenerife in Athene op pakweg één derde van de film, en de twee laatste stukjes, Convention Chaos (6:36) en Shutting Down the Strip (8:24), samengebundeld onder de noemer Las Vegas Showdown, zien we misschien wel de meest spectaculaire actiesequentie uit heel de Bourne­-franchise vorm krijgen. De disk bevat nog een cross-promotionele trailer voor Damon's volgende portie strapatsen, The Great Wall. Al maar goed dat ze in het oude China geen raceauto's hadden!

CONCLUSIE
Het is met Jason Bourne zo een beetje als met James Bond: feitelijk is elke film min of meer hetzelfde, alleen de lijst met steden, slachtoffers en de boze CIA-baas roteren. Na The Bourne Legacy zit de franchise echter weer op het juiste spoor, tenminste zo lang Matt Damon het nog ziet zitten.

Gelieve nù één minuut lang zwijgend naar het scherm te staren ter nagedachtenis van die arme Nicky, terwijl we naar de 2016-remix van Extreme Ways van Moby luisteren.