FILM
Op zijn vijfjarige missie met de USS Enterprise begint kapitein Kirk (Chris Pine) te twijfelen of het nomadenbestaan wel iets voor hem is. Bij een tussenlanding in het ruimtestation Yorktown overweegt hij zijn kandidatuur te stellen voor het vice-admiraalschap van de basis, een bestuursjob waar geen ruimtereizen aan te pas komen. Zijn eerste luitenant Spock (Zachary Quinto) overweegt intussen om ambassadeur voor Vulcan te worden nadat de Spock-uit-het-parallelle-universum (Leonard Nimoy) die we in het vorige deel van de franchise hebben gezien, is overleden - niet dat dit iets bijdraagt tot het verhaal, maar de makers van deze film vonden dat de film niet zonder eerbetoon aan het overleden Star Trek-icoon kon. Op Yorktown krijgt de crew van de Enterprise de opdracht om hulp te bieden aan een zekere Kalara (Lydia Wilson), die met haar crew schipbreuk heeft geleden aan de andere kant van een asteroïdengordel. De Enterprise en haar kundige bemanning zijn dan ook de meest aangewezen kandidaten om de schipbreukelingen te hulp te schieten, zij het met de randbemerking dat er achter de asteroïdengordel geen radiocontact met Yorktown mogelijk is.
 

Uiteraard is het voor iedereen duidelijk (behalve voor de zéér ervaren kapitein Kirk) dat dit een valstrik is: een onbekende levensvorm die zich gedraagt als een zwerm insecten en geleid wordt door een wezen dat Krall (Idris Elba) heet, schiet de Enterprise aan gort, en het legendarische schip crasht op de planeet Altamid. Het doel blijkt niet toevallig gekozen, want Krall is uit op een banale relikwie die de Abronath wordt genoemd, en die door twee rivaliserende buitenaardse rassen als het symbool van hun vete wordt aanzien, iets wat kapitein Kirk aan den lijve heeft mogen ondervinden. De Abronath is echter een krachtig biologisch wapen waarmee Krall de Federatie ten gronde wil richten. Kirk en enkele van zijn vaste getrouwen zijn echter uit de klauwen van Krall kunnen blijven, en ze moeten op de onherbergzame planeet zien te overleven. Ze krijgen daarbij echter de hulp van een inheemse krijgster, Jaylah (Sofia Boutella), die schijnt te wonen in het wrak van het reeds 100 jaar verloren gewaande ruimteschip USS Franklin van de legendarische kapitein Balthazar Edison. Kirk probeert samen met Chekov (Anton Yelchin) het schip weer aan de praat te krijgen om Yorktown te kunnen verwittigen voor de nakende aanval. Spock is echter zwaargewond geraakt, Uhura (Zoe Saldana) en Sulu (John Cho) zijn gevangen door Krall, en zelfs als het Kirk lukt om met zijn gammele schuit Krall in te halen vooraleer hij Yorktown bereikt, heeft hij nog geen enkel wapen waarmee hij de zwerm kan bedwingen. Behalve dan... een vleugje van wat in de 23ste eeuw als 'klassieke muziek' wordt beschouwd.

Na de twee rebootfilms Star Trek en het Star Trek: Into Darkness heeft regisseur J.J. Abrams, die zijn handen vol heeft met die andere grote franchise, Star Wars, het regisseurszitje opgegeven ten voordele van Justin Lin, vooral bekend van de franchise-zonder-einde The Fast & The Furious (welk deel? Ze lijken allemaal op elkaar). Critici vreesden dan ook dat het dertiende bioscoopavontuur van de vrolijke scheepsbelhamels van de Enterprise zou verworden tot iets wat je nog het best kan omschrijven als Fast And Furious... in space. En kijk, de critici hebben over de hele lijn gelijk gekregen. Alhoewel dit derde Star Trek-avontuur met de nieuwe ploeg - met nog altijd Zachary Quinto die verbazend veel op de oude Spock lijkt - een blitsend visueel spektakel is, is van een spiritueel kantje of diepere filosofische overpeinzingen over het zelfbeschikkingsrecht van uitheemse volkeren die geen heil zien in de annexatie door de Federation, geen sprake. Star Trek: Beyond valt nog het beste te omschrijven als een flink uit de kluiten gewassen episode van de oorspronkelijke televisiereeks, maar dan met een miljoenenbudget. Ik kan me dan ook niet van de indruk ontdoen dat Lin feitelijk in zijn leven nog geen enkele Star Trek-film heeft gezien, en hoogstens een halfuurtje op IMDB heeft rondgebladerd om zijn basiskennis van het Roddenberryverse op peil te krijgen. In tegenstelling tot zowat elke andere Trek-incarnatie krijgen we hier duidelijk slechteriken die slecht zijn, helden die heldhaftig zijn, en in de grote Galaxie der Nuance daar tussenin gaapt een groot zwart gat waar je zelfs met Warp 5 niet uit kan ontsnappen. En de soundtrackkeuze van Lin is op zijn zachtst gezegd ongelukkig te noemen. (Rihanna? Beastie Boys? What the f--- was he smoking?)

Star Trek XIII ontstond onder een zeer ongunstig gesternte. Met het overlijden van Leonard Nimoy kon Lin uiteraard niet buiten het feit om dit acteericoon het eerbetoon te geven dat hij verdiend heeft. Maar de film was nog niet goed klaar, of de iets minder met een gezegende leeftijd behepte Anton Yelchin werd overreden door zijn eigen wagen die hij bovenop een heuvel had geparkeerd zonder de rem op te zetten. Dat alleen al is natuurlijk een filmscenario waard! Het zwakke scenario en dit freak accident dat moeiteloos naast dat van Phil Hartman of Brandon Lee past, maken dat deze film de cinemageschiedenis zal ingaan voor de verkeerde redenen. Met Chris Pine en Zachary Quinto op de loonlijst hebben de bezielers van de Star Trek-reboot nochtans goud in handen, maar het talent van de cast wordt volledig geslachtofferd op het altaar van Lin, die krampachtig hip willen zijn tot kunst heeft verheven. Waar J.J. Abrams in de vorige twee films de moeite deed om zijn protagonisten te introduceren bij een nieuwe generatie, en de personages - en vooral dan Kirk - wonderlijk complex waren, kunnen we bij Lin niet zeggen dat het met de karakterontwikkeling de verkeerde kant opgaat, want er ís gewoon geen karakterontwikkeling. Lin weet als geen ander spectaculaire actiescènes te regisseren, en de vernietiging van de Enterprise is kunstig in beeld gebracht - alhoewel de eerlijkheid ons gebiedt te zeggen dat zijn Yorktown een schaamteloze kopie van Neill Blomkamps Elysium is -  maar een film die op niets anders steunt dat de éne pompeuze actiescène na de andere, geeft al snel een opgeblazen gevoel. En als de enige positieve bijdrage van Lin blijkt te zijn dat we van Abrams' lens flares verlost zijn, dan is de rekening snel gemaakt. Het scenario laten schrijven door de overgewaardeerde Simon Pegg is nog zo'n vergissing, want het balanceert al op het randje van het aanvaardbare dat hij al miscast is als Scotty. Een script schrijven voor een legendarische franchise als Star Trek is niet hetzelfde als zijn doorgaans op bierkaartjes neergepende caféhumor genre Shaun Of The Dead, en dat wreekt zich.
 
 

Voor deel veertien moet de crew sowieso op zoek naar een andere Chekov. Laten we hopen dat Scotty tegen dan per ongeluk zichzelf én regisseur Lin wegbeamt, zodat er nog twee vacatures vrij zijn op de Enterprise.

BEELD EN GELUID
De beeldband van Star Trek Beyond is helder en goed gedefinieerd, maar hier en daar wat te glad en te proper. Het ontbreken van textuur hier en daar is een spijtige zaak. Yorktown is echter visueel prachtig gedaan, en de vlucht over de stad waar blijkbaar iets complexere wetten der zwaartekracht gelden, is zeer kunstig gedaan. De actie die zich op de planeet Altamid afspeelt, stelt de prioriteiten gelukkig weer wat bij: nadat de Enterprise is neergestort en Kirk en de zijnen moeten zien te overleven, lijkt de natuurlijke korzeligheid zich weer wat te herstellen. Met de kleuren zit het snor: de huidtinten ogen natuurlijk, zonder te neigen naar het overdrevene. De Dolby Atmos-track is rijk en biedt een immersieve ervaring, wat mooi meegenomen is in een film waarin de Enterprise wordt overvallen door een zwerm ruimteschepen, vervolgens links en rechts gedeeltelijk ontploft en tot slot neerstort. Het evenwicht tussen muziek en dialoog is evenwel soms een beetje uit balans in het voordeel van de eerste en het nadeel van de laatste.
 
 

EXTRA'S
De bonussectie van Star Trek: Into Darkness was over de hele lijn een teleurstelling, omdat het meeste materiaal ofwel te downloaden was, ofwel op een exclusieve bonusdisk stond die maar zeer beperkt te verkrijgen was. Deze keer is het bonusmateriaal netjes verdeeld met ruwweg de helft op de standaardversie van Star Trek Beyond en de andere helft op een tweede disk die in een vrij ruim verkrijgbare steelbook zit. Zij het dat u voor de audiocommentaartrack weer ofwel bij een niet nader genoemde online muziekwinkel, ofwel bij een Amerikaanse exclusieve retailer nog eens wat extra geld mag neervorken. Al wie Star Trek Beyond overigens in Amerika in pre-order had staan, kreeg pas achteraf te horen dat de exclusieve bonusdisk bij slechts één retailer zat. Way to piss off the fans!

Na 2 verwijderde scènes (1:02) arriveert het eerste konvooi met documentaires. In Beyond the Darkness (10:08) houdt Justin Lin een algemene uiteenzetting over zijn bijdrage aan de franchise. Enterprise Takedown (4:31) bevat een bijdrage over Lydia Wilsons personage en de vernietiging van het legendarische ruimteschip. In Divided and Conquered (8:17) wordt de groepsdynamiek van de Enterprise-crew tegen het licht gehouden, omdat die in deze film in kleine groepjes wordt versplinterd, groepjes wiens voornaamste streven in deze film is om weer bij elkaar te komen. A Warped Sense of Revenge (5:15) toont ons Idris Elba die de slechterik in de film speelt, waar ik niet meer over kan zeggen zonder een belangrijke plot twist weg te geven. In Trekking in the Desert (3:06) vervoegen we cast en crew op locatie in Dubai, en in Exploring Strange New Worlds (6:02) en New Life, New Civilizations (8:04) krijgen we een overzicht van het design van de nieuwe werelden en nieuwe aliens die in dit dertiende deel hun opwachting maken. To Live Long and Prosper (7:51) is een overzicht van fragmenten uit zowat alle vorige Star Trek-films, waarbij er wordt stilgestaan welke levenslessen we kunnen trekken uit de pacifistische filosofie van de Federation. For Leonard and Anton (5:04) is tenslotte een eerbetoon aan de twee acteurs die vlak voor de release van deze film zijn overleden, de éne al wat onverwachter dan de andere, en als grappen en grollen uw ding zijn, dan is de gag reel (5:13) ongetwijfeld iets voor u.

De bonusdisk bevat nog zeven extra documentaires. In Small World (8:08) vertellen de makers, met Lin en Pegg op kop, hoe ze het uitgangspunt in het scenario hebben geweven, namelijk dat Kirk zijn lange verblijf in een beperkte ruimte beu wordt en dat er amoureuze problemen zijn tussen Spock en Uhura. The Battle of Yorktown (5:14) verslaat de mooi uitgevoerde finale waarin Krall probeert Yorktown te vernietigen. In Properly Outfitted (3:33) laatrekwisietenbeheerder Andy Siegel in zijn kast kijken, en in Set Phasers to Stuning (5:00) vertelt kostuumontwerpster Sanja Hays over haar bijdrage in de film. Afgaande op de titels van de featurettes lijken deze twee omgewisseld. In Spliced (6:06) vertelt Lin nog wat meer over de dynamiek tussen de personages die al meer dan 50 jaar bestaan. en in Beats and Shouting (9:17) wordt componist Michael Giacchino geïnterviewd door zijn eigen zoon over zijn derde bijdrage aan de Star Trek-franchise. Visually Effective (8:09) gaat over het schieten voor greenscreen van voornamelijk vechtscènes, en liefhebbers van nepmuziek mogen zich verheugen op de aanwezigheid van Rihanna in een videoclip voor het nummer Sledgehammer (3:58); uiteraard bespaart het de afdeling grime wat geld omdat Rihanna er zó al als een alien uitziet. Ten slotte krijgt u drie trailers (6:00), die u zal weten te appreciëren al naargelang u fan bent van respectievelijk de Beastie Boys, Michael Giacchino of Rihanna.

CONCLUSIE
Zeggen dat Star Trey Beyond een Star Trek-film in name only is, is wellicht een overstatement, maar Justin Lin doet geen goede daad door de franchise te verprutsen waar J.J. Abrams ze weer op de sporen had gezet.