FILM 
Gek hoe de koning van de parodie, Mel Brooks, tegenwoordig nauwelijks nog vermeld wordt. Van zijn dertien films vind je er maar een paar op regiovrije blu-ray (Blazing Saddles, The Producers, Young Frankenstein en Spaceballs) en dus vonden wij het leuk om nog eens een oude film van ome Mel uit de kast te halen. To Be Or Not To Be is zeker niet de film waar iedereen even lovend over was, al was het maar dat cinefielen vinden dat je ten aller tijde van Ernst Lubitsch moet blijven, toch heeft de film heel wat grappige momenten waardoor we hier op de redactie van DVD-Info meteen maar met de deur in huis vallen: dit is een klassieker die je moet zien.

We schrijven 1983. Het leven was toen een pak eenvoudiger en een man als Mel Brooks bezat over genoeg macht om de bioscopen te doen vollopen. Brooks wist verdomd goed hoe zijn films te verkopen en in 1983 gebruikte hij daar de videoclip voor. Het razend populaire MTV (toen nog een muziekzender) was twee jaar oud en Mel Brooks maakte een discorap song met To Be Or Not To Be, een nummer dat niet eens in de film zat. Maar het doel was bereikt, door de clip had de film de perfecte commercial gekregen. 

Brooks, zelf een jood, slaagde er altijd in om de draak te steken met Hitler door het soort van humor te gebruiken dat er net nog door kon. In 1968 (amper twintig jaar na de val van Duitsland) maakte hij een, film (The Producers) over een Hitler-musical (Springtime For Hitler) en ook To Be Or Not To Be was de ideale bron voor grapjes over de Führer. De scènes waarin Brooks als Hitler als repliek op de Hitlergroet “Heil myself” klaar heeft zijn dan ook hilarisch goed. Het begin van de jaren 80 waren goed voor Brooks. Zelf had hij een hit op zak met de sketchfilm History Of The World, Part I en een jaar eerde kreeg hij de nodige credits om als producer voor The Elephant Man van David Lynch te fungeren. Hoewel dat laatste incognito was. Brooks wilde niet dat het publiek het verhaal van John Merrick als een komedie zou zien en daarom stelde hij vroom toe om zijn naam niet op de posters of de credits te tonen. Voor To Be Or Not To Be gaf hij de regiefakkel door aan Alan Johnson door die op dat moment nog nooit eerder een film had geregisseerd, wel was hij een bekende choreograaf en waar Mel Brooks voor het eerst mee samengewerkt had in History Of The World, Part I. Kwatongen beweren wel eens dat dit de zwakte van de film is, en dat is, want als je deze komedie één ding kan verwijten dan is het wel het feit dat deze film net iets te veel weg heeft van een toneelstuk inclusief de nogal goedkope decors. De film is dus een remake van de gelijknamige oorlogskomedie van Ernst Lubitsch (ook een jood) uit 1942 met Carole Lombard. Op een paar details en het burleske van Brooks na, is de remake trouw aan het origineel met dien verstande dat er maar één Ernst Lubitsch is. En toch, hoe vaak men ook op het dunne touw loopt verveelt de film geen seconde en is hij ongelooflijk plezant en dat is absoluut aan de acteurs te danken. Het is kolder, Charles Durning kreeg er met zijn Leslie Nielsen-achtige vertolking van Colonel Erhardt zelfs een Oscarnominatie voor, maar het werkt.

Het verhaal is te zot voor woorden en waarschijnlijk ook het struikelblok voor zuurpruimen die hun neus ophalen voor 100 minuten entertainment. Kies zelf uw kamp. Polen staat aan de vooravond van de Duitse invasie, maar dat weerhoudt  Frederick Bronski (Mel Brooks) er niet van om alleen maar aan zijn theater te denken. There’s no business like show business. Zijn vrouw Anna (Anne Bancroft) begrijpt deze bekrompen, egocentrische houding niet. Sinds kort heeft die een nieuw lichtpunt in haar leven. Door de dreigende nazi-inval moet Bronski zijn sketch Naughty Nazis skippen en in de plaats daarvan komt The Highlights Of Hamlet op het programma te staan. Bij iedere voorstelling bij de historische woorden “To be or not to be” ziet Frederick een Poolse officier naar de kleedkamer glippen om er Anna het hof te maken. Veel tijd voor geflikflooi is er niet, want de kanonnen bulderen. De Poolse charmeur wordt in Engeland bij de RAF ingelijfd en hoort daar hoe de Poolse professor Siletski (José Ferrer) op weg is naar de Führer om hem een boekje te overhandigen met daarin de adressen van de Poolse underground. Je raadt het al, de theaterbaas moet (willen of niet) hier een stokje voor steken.

Stuk per stuk zijn de personages iconisch en tussen de grappen door zijn er een heleboel scènes waarin Mel Brooks met een weemoedig knipoog teruggrijpt naar zijn grote liefde: de musical. Misschien is het anno allemaal wat te houterig, wij vinden het fun van de bovenste plank. 

BEELD EN GELUID
Soms bibberen en beven we (in a manner of speaking) wanneer we een stokoude dvd uit onze collectie halen, maar deze transfer is meer dan geslaagd. 20th Century Fox (tegenwoordig Disney) was zo’n maatschappij die een dvd een meerwaarde trachtte te geven, in plaats van wat zo velen destijds deden: een video-opname in een dvd-hoesje verpakken. Dit is een ontzettend goede transfer met kraakheldere kleuren, goede contrasten in de duistere stukken en een vitale geluidsband. 

EXTRA'S
Hier staan geen extra’s op. 

CONCLUSIE
In tijden van verzuring en dolgedraaide CGI die voor migraine zorgt is er ook nog zoiets als onschuldig, kolderiek Hollywoodentertainment. Mel Brooks bijvoorbeeld. To Be Or Not To Be is zeker niet zijn beste, wel een zeer geestige.