FILM 
Je mag zonder veel schroom zeggen dat Jaws een aardverschuiving was in de filmwereld. Door de Spielberg-classic uit 1975 had Hollywood met “blockbuster” niet alleen een nieuwe term op zak, maar plotseling dacht iedereen aan een wreed monster als men het over een haai had. Een sequel kon dan ook niet uitblijven, en in 1978 mocht Jeannot Szwarc een vervolg maken op de kaskraker. Spielberg wilde er niets mee te maken hebben, maar de Universal-producers hadden het bij het rechte eind want de tweede Jaws werd één van de meest succesvolle sequels ooit. Logischerwijze moest er ook een derde komen, ook al moest men er deze keer vijf jaar op wachten. Ondanks de keislechte kritieken werd de film een relatief groot succes, maar daar zat het 3D-effect voor veel tussen want Jaws 3-D was één van de eerste 3-D films en het publiek was toen best wel nieuwsgierig om te weten hoe het aanvoelde om anderhalf uur een kartonnen bril op je neus te hebben. De saga ging verder en in 1987 kwam er een vierde Jaws-film. Ook nu speelden de pennen van de critici de rol van vlijmscherpe zwaarden, want de film werd door zowat iedere filmcriticus met plezier de grond ingeboord.

De kritiek kwam niet alleen van filmkenners die alleen maar klaarkomen op oersaaie arthouse uit het Verre Oosten, maar iedereen die ook maar iets afweet van film heeft meteen door dat de vierde Jaws een flater van jewelste is. Dat bleek ook aan de kassa, en dat was een dikke streep in de rekening van de Universal-studio want de film moest het publiek terug de witte haai laten omarmen omdat men in het recreatiegedeelte van de studio de Jaws-ride had geïntroduceerd. Er zijn meerdere redenen waarom de film voor geen meter loopt. Je kan het op de belachelijke haartooi van Mario Van Peebles steken of op Michael Caine die niet meer moest dan met een vliegtuigje rondvliegen om zo zijn zakken te kunnen vullen, maar het grootste probleem was niet alleen het onnozele scenario, maar vooral de haai zelf. Het dier ziet er geen seconde angstaanjagend uit, maar lijkt gewoon op een rubberen ding. Voeg daar nog eens de onkunde bij van regisseur Joseph Sargent aan toe (die met The Taking Of Pelham One Two Three of de Burt Lancaster-classic From Here To Eternity nochtans weet wat goede regie inhoudt) en je weet dat je een slappe film hebt.

Het verhaal begint op Amity Island waar Jaws al eens lelijk huisgehouden heeft en waar politiechef Martin Brody (Roy Scheider) aan een hartaanval stierf. Martins weduwe, Ellen (Lorraine Gary), woont nog steeds met haar jongste zoon Sean (Mitchell Anderson) in Amity. Sean werkt net als zijn gestorven pa bij de politie en een paar dagen voor Kerstmis wordt hij de zee opgestuurd om een boomstam uit een boei te verwijderen. Plots verschijnt er een grote witte haai die zijn arm afscheurt. De jongen overleeft het niet en op de begrafenis vraagt  Ellens oudste zoon Michael (Lance Guest) om samen met zijn vrouw Carla (Karen Young ) en hun vijfjarige dochter Thea naar de Bahama’s  te trekken waar hij als zeebioloog werkt. Ellen stemt toe en je mag twee keer raden wie er ook weer opduikt.

Een interessant weetje is dat Joseph Sargent in 1973 al eens samenwerkte met Lorraine Gary in de televisiefilm The Marcus-Nelson Murders en het was door deze vertolking dat Steven Spielberg dacht om Lorraine te casten als Ellen Brody in de originele Jaws-film. Maar wellicht is dat niet meer dan toeval, want Lorraine Gary was ook de vrouw  van Sidney Sheinberg, de man die 40 jaar aan het hoofd van Universal stond. Na de twee eerste Jaws-films en 1941 (van alweer Spielberg) werd het palmares aangevuld met televisiefilms, en dat merk je want Lorraine Gary slaagt er niet in om een hele film te dragen. En een rol als wanhopige moeder helpt daar niet veel bij. Niet dat zij voor alle schuld moet opdraaien, want iedereen speelt slecht, zelfs Michael Caine die er duidelijk geen zin in heeft.

Sargent slaagt er ook niet in om suspense op te bouwen, en het was net dat element die de eerste Jaws zo uniek maakte. Op spannende momenten wordt de aandacht afgeleid naar flashbacks uit de twee eerste films (de derde heeft niets met de eerste twee te maken) en dat is nefast. Wie weet is de echte vijand van Jaws wel zijn eigen succes, want na de eerste van Spielberg werden we overspoeld door films met haaien en als dat niet kon dan maakte men er wel een orka van. En de ironie is dat de meeste copycats veel beter (of zo u wil minder slecht) zijn dan deze vierde.

BEELD EN GELUID
De laatste tijd verschijnen er op onze filmsite heel wat buitenlandse releases. Niet dat we snobs zijn, maar wel om heel andere redenen.De filmwereld is een ongelooflijk groot universum, maar daar merk je op de Belgische blu-raymarkt maar heel weinig van. Cinefielen van dit land moeten zich zoet houden met de grote blockbusters of films waarvan de auteursrechten zeer laag van liggen. Maar naar de rest van de releases kan de Belgische filmfan fluiten. Wie geen nood heeft aan Nederlandse ondertitels om een film te volgen kan gelukkig bij de vele postorderbedrijven terecht die deze titels (vaak) aan zachte prijsjes aanbieden. Deze disk vonden wij bijv. voor 4 pond op Zoom (het Britse postorderbedrijf van Universal en Sony). Of deze film vier pond waard is, laten we in het midden, maar om Heer Bommel te citeren: je begrijpt wel wat we bedoelen. Technisch bekeken zie je dat dit een gerestaureerde versie is, maar toch merk je vooral bij objecten die eenzijdig van kleur zijn (zoals bijv. de oceaan) dat er heel wat filmgrain opduikt. Ook de flashbacks vertonen een korrelig beeld maar dat was waarschijnlijk de bedoeling van de makers. Voor de rest zien we een meer dan aardige transfer en is de aanschaf op blu-ray, bij ons weten is de dvd-versie trouwens onvindbaar. Qua geluid moet je je aan niks spectaculairs verwachten, maar de DTS-HD MA 5.1-geluidsband is weliswaar degelijk. Er is een hele resem subtitels aanwezig, maar geen Nederlandse.

EXTRA'S
De enige extra die je hier vindt is een alternatief einde. En zonder de clue van het verhaal te vertellen, kunnen we alleen maar besluiten dat het één van de weinig verstandige beslissingen was die de makers van de vierde Jaws uitvoerden.

CONCLUSIE
We zouden geld geven om het gezicht van de producers te zien op het moment dat ze het eindresultaat van deze vierde Jaws zagen. Mits wat gezond verstand (en de juiste mensen) kon Jaws het handelsmerk zijn voor de betere haaienfilm, maar daar is in deze wraakfilm geen sprake van.