FILM
"I didn't want to be ground up in the Hollywood hash machine." (Edgar G. Ulmer)

Niet alle Hollywood-verhaaltjes bulken van de glamour. Dat van regisseur Edgar G. Ulmer is zelfs eerder triest. Een zeer gefrustreerde man die wilde meespelen met de grote jongens uit Tinseltown, maar steeds verbannen werd naar de duistere wereld van de B-film waar maar weinig roem te rapen was. Toen hij stierf was de Tsjech zo van de kaart dat hij op zijn sterfbed aan zijn dochter vertelde dat hij zich zorgen maakte dat zijn films zouden verdwijnen en dat hij compleet vergeten zou worden. Hoe kon hij weten dat hij jaren na zijn dood toch nog die erkenning zou krijgen en dat Detour door een hele resem mensen waaronder Martin Scorsese beschouwd zou worden als één van de beste film noir-titels aller tijden. Maar laten we misschien eerst eens kijken wie deze vreemde filmmaker was.

Edgar G. Ulmer kwam op jonge leeftijd in Wenen terecht waar hij onmiddellijk aan de slag ging als toneelacteur en decorontwerper. Wenen was toen de stad bij uitstek waar het jong talent zich verzamelde, en zo trok de jonge Ulmer op met namen die later groot zou worden in Hollywood: Max Reinhardt, F. W. Murnau, Robert Siodmak, Billy Wilder en Fred Zinnemann. Toen Murnau naar Hollywood werd geïnviteerd, twijfelde Ulmer er geen seconde aan om zijn vriend te volgen, en mocht hij die assisteren voor het maken van Sunrise. Ulmer wilde echter meer dan de hulp zijn van iemand en droomde van een eigen carrière als filmmaker. Daar had hij wel ervaring mee want voor hij de oversteek naar Amerika maakte, regisseerde hij samen met Robert Siodmak de stille film Menschen Am Sonntag naar een scenario van Billy Wilder, die een groep inwoners van Berlijn op een zomerse dag tijdens het interbellum volgt.

Met zijn tweede film The Black Cat kreeg hij hier meteen de kans toe want hij mocht voor Universal Pictures een titel draaien met Béla Lugosi en Boris Karloff, en dat waren toen echte sterren. Zijn broodje leek gebakken, maar zijn liefde voor Shirley Beatrice Kassler besliste daar anders over. Zij was de vrouw van de invloedrijke producer Max Alexander en als straf werd Ulmer verbannen uit de grote Hollywood-studio's en moest hij het zien te rooien met B-films. Vandaag wordt hij wel geprezen als één van de koningen van de B-films, maar dat genre was voor de man een vloek. Er waren toen geen nerds die zich bezighielden met wat er in de donkere kronkels van Hollywood afspeelde. Een B-film was toen niet meer dan de film die diende om ervoor te zorgen dat de mensen waar voor hun geld kregen, en dus dat ze vier uur in de cinema zaten. Ulmer kreeg een regisseursbaantje bij de PRC (Producers Releasing Corporation), en dat was net als Republic een studio waar de films aan de lopende band werden gemaakt en de regisseurs vaak maar een week de tijd kregen om een film af te leveren. In zijn lijstje staan titels als The Strange Woman met Hedy Lamarr, Ruthless, The Man From Planet X, The Daughter Of Dr. Jekyll, Naked Venus, The Amazing Transparent Man, zijn laatste film The Cavern die werd opgenomen in Italië en natuurlijk Detour.

Detour is een low-budgetfilm die net als alle andere films van hem in minder dan zes dagen werd opgenomen, maar je ziet duidelijk dat de regisseur er veel liefde in stak en in deze titel uit 1945 zie je duidelijk de link naar Double Indemnity uit 1944 van Billy Wilder. Wat Billy kan, moet ik ook kunnen, dacht Ulmer, en ergens was dat ook wel zo. Er bestaan ellenlange essays over het feit of Detour nu wel of niet een film noir is, maar het is ontegensprekelijk een verdienstelijke poging van Ulmer om in de voetsporen van de groten te treden, en dat lukt de man hier meer dan aardig. De film duurt amper zeventig minuten en vertelt ons in flashback-stijl het trieste lot van de werkloze pianist Al Roberts (Tom Neal) die al liftend van New York naar Los Angeles wil reizen zodat hij zijn geliefde Sue Harvey (Claudia Drake) kan zien. Het is echter een trip waarin hij steeds maar de foute beslissingen neemt of foute mensen ontmoet zoals de harteloze Vera (Ann Savage) waardoor zijn leven om zeep is.

Detour is zeker geen perfecte film. Het script is soms net iets te eenvoudig geschreven en qua decor moet je het zien te redden met een lantaarnpaal, straatmarkeringen, rookpotten die de mist moeten creëren of gewoon shots van de Mojave-woestijn. Maar dat vergeet je omdat je hier een regisseur aan het werk ziet die met de minste middelen iets goeds probeert te maken en daarin ook slaagt. Van Ulmer wordt nu trouwens gezegd dat hoe minder geld hij had, des te beter zijn films waren. Detour is zeker niet de spraakmakende film noir-titel als pakweg The Maltese Falcon, Laura of The Postman Always Ring Twice maar dat hij in je wish list moet, staat buiten kijf.

BEELD EN GELUID
Criterion levert altijd topkwaliteit, maar toch moet je er rekening mee houden dat de oorspronkelijke print compleet beschadigd was, en dat men met middel van nog bestaande prints uit de cinematheken van Brussel en Parijs deze film alsnog heeft kunnen restaureren. Perfect wordt het nooit, maar dit is de best mogelijke manier om de film te zien en zo wat alle mankementen zijn weggewerkt. De film is zwart-wit en is behouden in zijn originele 1.37:1-aspect ratio en heeft Engelse ondertitels. De soundtrack is LPCM Mono 1.0 en naast de score van Leo Erdody die in soundtrackmiddens geliefd is, maar veel effecten moet je hier niet verwachten.

EXTRA'S
Een Criterion-release koop je nooit voor de film alleen. De meeste van hun releases zijn echte naslagwerken waarin alles over de film verteld wordt wat je als filmfan dient te weten. Het begint al bij het mooie boekje dat geschreven werd door Robert Polito en waarin de auteur je probeert uit te leggen waarom Detour een belangrijke titel is in de filmgeschiedenis. Bij Criterion vind je ook geen dwaze extra's van drie of vijf minuten, maar echte documentaires zoals Edgar G. Ulmer: The Man Off-Screen die langer duurt dan de film zelf! Mensen zoals Roger Corman, Joe Dante, Wim Wenders, Peter Bogdanovich, John Landis of John Saxon zitten in een limousine die een ritje maakt doorheen Hollywood en op een zeer intelligente wijze overloopt men de carrière van Edgar G. Ulmer. Naast een trailer is er ook een interview met Noah Isenberg die het boek Edgar G. Ulmer: A Filmmaker at the Margins schreef. Tenslotte is er ook nog New Program About The Restoration over de restauratie van de film waar zelfs onze eigen Cinematek een aandeel in had.

CONCLUSIE
Detour duurt amper 70 minuten en is gedraaid met een budget waar je in Hollywood nog geen receptie mee kan bekostigen, maar Ulmer heeft er wel een verdomd knappe film noir mee uit zijn mouw geschuwd die nu door velen beschouwd wordt als een klassieker in het genre.