FILM
Deze film maakt deel uit van de Rainer Werner Fassbinder Vol. 1-box waartoe ook Liebe Ist Kälter Als Der Tod, Warnung Vor Einer Heiligen Nutte, Händler Der Vier Jahreszeiten, Die Bitteren Tränen Der Petra Von Kant, Martha en Angst Essen Seele Auf toe behoren.

"Women think in Douglas Sirk’s films. Something which has never struck me with other directors. None of them." (Rainer Werner Fassbinder)

Na het bijna compleet verguisde Liebe Ist Kälter Als Der Tod wachtte Rainer Werner Fassbinder niet al te lang om zijn volgende film op de Duitsers af te vuren. Hoewel nog steeds low-budget, hij werd gemaakt voor 80.000 Duitse Mark, had Katzelmacher meer bijval van de critici. Dit was geen blind eerbetoon aan een genre zoals zijn debuut dat wel was, maar een film die racisme hekelt en waarin je ook al de kenmerken van Fassbinders stijl kan terugvinden. Alles draait om de nieuwsgierigheid en de jaloezie die we bij een groepje mensen zien als een vreemdeling, een Griekse gastarbeider gespeeld door Fassbinder, komt opdagen. Vergeet niet dat dit een film is van een natie die nog geen 25 jaar daarvoor racisme gebruikte om de vlag van het vaderland met trots te laten wapperen.

De iewat rare titel Katzelmacher was een woord dat in de jaren zestig in Oostenrijk, maar ook in Zwitserland en Beieren, gebruikt werd om gastarbeiders aan te duiden. Niet alleen het thema maakte deze film belangrijk, ook werd Fassbinder door Katzelmacher op de kaart gezet als cineast en betekende het zijn doorbraak in de alternatieve filmwereld. Niet dat je de film als kant-en-klaar filmvoer kan beschouwen want ook hier gaat het weer om een zwart-wit film met duidelijke invloeden van de Franse Nouvelle Vague, wordt bijna alles gedraaid met statische camera en heb je een experimenteel gevoel, maar toch is Katzelmacher in de eerste plaats een film met een zeer persoonlijke regisseursstempel en gaat een deel van het verhaal over de homo-erotische liefde wat voor toen ook een gewaagde zet was. Op wat pianofragmentjes van Peer Raben na die gebaseerd zijn op Sehnsuchtswalzer van Franz Schubert, wordt er bijna geen muziek gebruikt. Ook de manier van acteren is bijzonder. Theatraal, maar tegelijkertijd zeer realistisch en direct. De film wordt dan ook voor velen als de start gezien van de tweede generatie van de nieuwe Duitse film en waar ook Werner Herzog, Wim Wenders, Ulli Lommel en Volker Schlöndorff toebehoren. Allemaal één voor één filmmakers die zich keerden tegen de traditionele Duitse heimatfilms.

Katzelmacher speelt zich af in München. We volgen een groep jonge mannen en vrouwen. Van werken is geen sprake, wel zuipen ze van 's morgens tot 's avonds. Ook trouwheid in de relatie komt niet in hun woordenboek voor, want de één kruipt met de ander in bed. Geregeld krijgt de vrouw wat meppen rond de oren, gaan de gesprekken over het grote niets tot plotseling Fassbinder als een Griekse gastarbeider op het toneel verschijnt en hij daardoor compleet het leven van deze mensen omver gooit. Ze vinden hem een indringer, en ze zullen hem dat ook wel laten merken. Katzelmacher is simpel, maar rauw en hard. Dat Fassbinder een grootmeester is in het vastleggen van racistische thema’s zouden we een paar jaar later met Angst Essen Seele Auf nog maar eens zien.

BEELD EN GELUID
Net zoals Liebe Ist Kälter Als Der Tod is ook Katzelmacher opgenomen met een minimaal budget, en dat merk je wel. Men heeft wel met man en macht geprobeerd om op deze Blu-ray de best mogelijke restauratie te verkrijgen, maar het groezelig beeld is eigen aan de film en is door heel de runtime van de film te zien. Het is een film die net als Fassbinders debuut in zwart-wit is gedraaid. De geluidsband is ook hier een Duitse 2.0 met Franse ondertiteling. Wie geen vloeiend Duits kan, en ook weinig weet heeft van de Franse taal, zal toch de volumeknop een stevig duwtje moet geven (of met koptelefoon) wil hij deze film volledig kunnen volgen.

EXTRA'S
Deze Blu-ray maakt deel uit van de Rainer Werner Fassbinder Vol. 1-box. Op de Blu-ray staan er geen extra’s, maar in de box vind je een dvd met daarop de extra’s Michael Ballhaus À propos De Martha, een interview met Fassbinder uit 1977 en de 90 minuten durende documentaire Life, Love & Celluloid van Juliane Lorenz uit 1998 die we bespreken in het artikel van de Blu-ray box zelf.

CONCLUSIE
Katzelmacher toont nog niet de grote Fassbinder, maar deze film die in de alternatieve cinemawereld voor een lichte aardverschuiving zorgde toont aan dat hier een cineast aan zet was die de Duitse film grondig zou doen veranderen.