FILM
Goed, ik ga dus een poging doen om de korte inhoud van deze compleet van de pot gerukte film neer te pennen.

Charles Ingvar Jönsson (Henrik Dorsin) - Sickan voor de vrienden - heeft een bijzondere modus operandi om samen met zijn maten Ragnar (Anders Johansson), Harry (David Sundin) en Doris (Hedda Stiernstedt) overvallen te plegen. Hij laat Ragnars moeder (Marie Göranzon) inbellen naar een middernachtelijk verzoekplatenprogramma, en op de maat van de muziek is tot op de seconde ingestudeerd hoe een kraak moet worden gezet. De laatste kraak is hem echter slecht bekomen: doordat de plaat ettelijke keren is onderbroken door verkeersinformatie is hij alleen in het gebouw achtergebleven, en zijn zijn drie maten er met de buit vandoor. Niet alleen heeft het hem honderd dagen gevangenis opgeleverd, de buit is bovendien een lachertje: ze hebben in een verlaten pretpark een stapel Zweedse kronen achterover gedrukt die, zo blijkt, verouderd zijn en uit circulatie genomen. Een monster zonder waarde, dus, wat mogelijk de lichte gevangenisstraf verklaart.




Na honderd dagen komt Sickan vrij, met alweer een briljant (nu ja...) plannetje voor een volgende overval. Zijn maten zijn echter de opeenvolgende mislukkingen beu. Ragnar wil graag in de compleet verouderde televisie-en radiowinkel van zijn vader gaan werken, en Harry en Doris willen verhuizen. Ze wonen namelijk met zijn allen en nog een hoop minderjarige kinderen in een soort commune in een verlaten typmachinefabriek, en het grootste probleem daar is een gebrek aan geld. In wat ongetwijfeld het grootste eww-moment van de film is, serveert Doris de kinderen bijvoorbeeld spaghetti met kattenvoer en laat hen geloven dat het een heerlijke spaghetti bolognese is.




Sickan is in de gevangenisbibliotheek op het spoor gekomen van de kroon van de laatste koning van Finland, die in onbruik is geraakt omdat Finland in 1917 als enige Scandinavische staat heeft geopteerd voor een president en een republiek. De rijke industrieel Knut Enberg (Henric Holmberg) heeft echter andere plannen met de kroon: omdat hij de drie vorstenhuizen van Denemarkten, Zweden en Noorwegen in zijn zak heeft zitten, heeft hij het plan opgevat om de laatste overlevende telg van het Finse vorstenhuis, Henrik Adlerstierna (Pekka Strang), weer op de troon te zetten, omdat hij die makkelijker kan manipuleren. Nadat hij het Finse publiek warm maakt via een groots opgezette mediacampagne om de republiek in te ruilen voor een monarchie, ontbreekt nog net letterlijk de kroon op het werk. Alleen ontbreekt in de kroon een legendarische steen, en Knut stuurt er zijn dochter Regina Wall (MyAnna Buring) op uit om de steen te recupereren. Via-via krijgt uitgerekend Sickan de opdracht om de brandkast te kraken waar de steen zich in bevindt, en Sickan ruikt een zaakje. Alleen heeft hij zijn oude vrienden nodig om de kraak tot een goed einde te brengen.




Se Upp För Jönssonligan (letterlijk: Pas Op Voor De Jönsson-bende) krijgt in onze streken de beter bekkende titel The Jonsson Gang mee, wat uiteraard verkeerd gespeld is, want het is Jönsson en niet Jonsson. Soit. De film leest als een surrealistisch stripverhaal waarin de draak wordt gestoken met de rivaliteit tussen de Zweden en de Finnen, en waarin feitelijk kindvriendelijk als de film is, geen doden vallen. Wanneer één van de personages de getuigen uit de weg wil ruimen door enkele vaten aceton te laten ontploffen, overleeft Sickan bijvoorbeeld door in een gigantische pot met Poolse mayonaise te duiken (ik verzin dit niet hoor, eerlijk waar). Kijkers van Scandinavische reeksen herkennen in één van de hoofdrollen onder meer Hedda Stiernstedt uit Vår Tid Är Nu, en ook cultactrice MyAnna Buring, die onder meer ook in het vierde seizoen van Downton Abbey te zien is, en Lena Olin uit onder meer Chocolat, zijn in een bijrol te zien. De personages stralen één voor één een soort van marginaliteit uit, en zelfs de kandidaat-troonopvolger ziet er geen graten in om zijn populariteit op te vijzelen middels een tapdansnummer live op TV. Scandinavische humor is een zeer onderkoelde en gortdroge soort, en je moet werkelijk dit soort van grappen en grollen gewoon zijn, of de kans is groot dat je aan de hele film niks gaat vinden.




Kennelijk is deze film een herinterpretatie van een reeks van acht films uit de jaren '80 en '90, waarvan het centrale personage van de stuntelende inbreker nog niet in alle films voorkomt. Oorspronkelijk is de franchise Deens, en men heeft in 2015 de reeks al eens trachten te rebooten, en dit is de tweede reboot, die met de eerste dan weer niks te maken heeft. De meeste Zweden waren echter over deze laatste film niet te spreken, omdat de personages danig schijnen af te wijken van de geliefde karakters uit de klassieke reeks films. Vermits deze in onze contreien niet verkrijgbaar zijn, kan in de vergelijking niet maken, maar op zichzelf staand is dit een best leuke comedy met weliswaar een hoop niet ter zake doende nevenplots, maar de kinderlijke naïviteit heeft zo ook zijn charme. De regisseur weet bovendien mooie plaatjes van Stockholm en Helsinki in zijn film te weven, en voor liefhebbers van Scandinavië is dat alleen al de prijs van de schijf waard.

BEELD EN GELUID
The Searchers brengt zoals gewoonlijk een kale maar propere release uit. De beelden van Scandinavië komen zo uit een toeristische gids, en de nachtelijke scènes waarin de bende van Jönsson haar acties uitvoert, bevatten genoeg detail om te overtuigen. Of de dialogen accuraat vertaald zijn, kan ik niet beoordelen, want zowel mijn Zweeds als mijn Fins zijn roestig (om niet te zeggen, onbestaand). Er rammelt al wel eens wat in de surroundkanalen wanneer de bende van Sickan weer voor één of ander van de pot gerukt plannetje de wijk moet nemen door een koker van buizen.




EXTRA'S
The Searchers zweert echter bij single layer-releases, en dat het beeld ondanks dat nog aanvaardbaar is, heeft veel, zo niet alles, te maken met het compleet gebrek aan bonusmateriaal.

CONCLUSIE
Ik ga voorzichtig zijn en Se Upp För Jönssonligan aanprijzen met de caveat dat je toch echt wel liefhebber van de Scandinavische cinema moet zijn om de film naar waarde te schatten. Toch heb ik er me goed mee geamuseerd, en als u er zich voor open stelt, zal u dat ongetwijfeld ook doen. De kwaliteit van de schijf is niet schokkend maar zeker niet slecht.