Benjamin Martin (Mel Gibson), weduwnaar en vader van zeven kinderen, heeft zijn portie oorlog wel gehad, en besluit de rest van zijn leven te slijten op een plantage in South Caro­lina, waar ook zijn echtgenote begraven ligt. In 1776 woedt er echter een oorlog tussen de Conti­nen­ta­len (die streven naar een onafhan­ke­lijk Amerika) en de Engelsen. Aangetrok­ken door het heroisme dat met het soldaat-zijn gepaard gaat, ook wel voor het vrouwelijk schoon dat valt op mannen in uniform, maar vooral omdat hij iets tegen zijn vader te bewijzen heeft, laat zijn oudste zoon Gabriel (Heath Ledger) zich ondanks zijn te jonge leeftijd in­schrij­ven als soldaat. Zijn vader kan zijn wijsneus uiteraard niet tegenhouden, on­danks het feit dat hij radi­caal tegen elk conflict met de Engelsen is, en dat hij door een even­tuele oorlog zijn onvervulde liefde voor zijn schoon­zus Charlotte (Joely Richard­son) wel altijd onbeant­woord zal blijven zien.

De eerste treffens van het Continentale leger met de Engelse resulteren in een bloedbad voor de Continentalen, en een zwaargewonde Gabriel, die boodschapper is en belangrijke strategi­sche infor­matie bij zich draagt, gaat zich thuis verbergen. De wrede kolonel Willi­am Tavington (Jason Isaacs) is hem op het spoor, en wil Gabriel arresteren en het gezin Martin straffen voor hun collaboratie. Tijdens een schermutseling schiet kolonel Tavington Tho­mas, Martins tweede oudste zoon, koudweg dood. Benjamin Martins stoppen slaan dan pas goed door, en met twee van zijn jongere kinderen volgt hij de troepen die zijn zoon Gabriel afvoeren, slacht deze op uiterst wreedaardige wijze af, en bevrijdt hierdoor Ga­briel. De enige overleven­de van het slachtfestijn verklaart tegenover Tavington dat het het werk van slechts een man was, die in de toekomst de bijnaam 'het spook' zal krijgen.

Na dit indicent moet Martin uiteraard op de vlucht. Hij verbergt zijn kinderen bij zijn schoonzus, en wanneer Gabriel, gedreven door zijn plichtsgevoel, terugkeert naar het front, volgt Martin hem. Benjamin Martin wordt eens te meer in zijn leven geconfronteerd met zinloze veldslagen die enkel weduwen bij de vleet maakt. Een strategische overwinning voor de onafhankelijkheidsstrijders zou eventueel kunnen in de hand gewerkt worden wan­neer er Franse hulptroepen zouden aankomen. Om tot dan zo veel mogelijk tijd te win­nen, en om de schade van de eigen troepen tegen de overmacht zo beperkt mogelijk te houden, schakelt Martin over op onvervalste guerilla-tactieken. Hij laat mensen onder het gewone volk recruteren en die zoveel mogelijk Engelse soldaten afmaken door middel van allerlei valstrikken. Tegen alle klassieke regels van de oorlogsvoering in schieten de troepen van Martin eerst de officie­ren neer (in plaats van de onschuldige burgers - wat een vooruit­gang!), en verne­dert voort­durend de aanvoerder, generaal Cornwallis (Tom Wilkinson) door diens persoon­lijke schatten te roven en voor zijn ogen tijdens een feestje zijn muni­tieschip naar de haaien te laten gaan.

Wanneer Cornwallis enkele manschappen van Martin gevangen neemt, stelt hij hem voor om deze te ruilen tegen zijn persoonlijke spullen. Martin gaat op de ruil in, en tijdens zijn aanwezigheid in Cornwallis' fort ontmoet hij kolonel Tavington, die nog wat zout strooit in de wonde die de dood van Thomas heeft nagelaten door te zeggen wat voor een watjes Martins zonen wel waren. Tavington daagt hem uit om hun geschil daar ter plekke voor eens en voor altijd te beslechten, maar Martin kan zich inhouden, en door de con­fronta­tie ontwikkelt Tavington een blinde haat, die hij afreageert op al wat Martin lief is. Hij laat het huis van zijn schoonzus in brand steken, die nog ternauwernood met Martins kinde­ren kan vluchten naar de woningen van de voormalige zwarte plantagebedienden. Wan­neer in een relatieve periode van rust Gabriel trouwt met zijn jeugdliefde, kan Ben­jamin zichzelf er eindelijk toe bewegen om zijn gevoe­lens voor zijn ­schoon­zus onder woorden te bren­gen. De rust is maar van korte duur; Tavington zet zijn haatcampag­ne voort, en brandt de kerk plat met alle inwo­ners van het dorp van Gabriels verloofde er nog in, inclusief zijzelf. Wanneer Gabriel de achtervolging op Tavington inzet, loopt hij in een val, en Tavington doodt Gabriel. Deze laatste slag is er voor Martin te veel aan, en tijdens de finale veldslag zoekt hij Tavington op voor een laatste confron­tatie.

Na Godzilla en Independence Day wou regisseur Roland Emmerich het over een andere boeg gooien, maar levert met deze historische spektakelfilm alleszins geen historisch accuraat document af. Net zoals in U-571 de rol van de Amerikanen bij het ontcijferen van de Enigma-coderingsmachine van de Nazi's danig werd opgesmukt (in werkelijkheid waren het de Engelsen en niet de Amerikanen die de machine buit maakten), lijdt deze film enorm onder polarisatie: alle Amerikanen zijn goed, alle Engelsen zijn slecht, en alle Fransen zijn stom maar vechten aan de zijde van de Amerikanen, en zijn dus ook goed.

Zulke simplifieringen halen het (of toch alleszins het historische ) niveau van de film omlaag, maar het spektakel en de indrukwekkende oorlogsscenes houden deze dan weer over­eind. Mel Gibson is natuurlijk een onbetwist schitterende acteur die categoriek geen enkele rol wenst te spelen waarin hij niet voluit kan gaan en zijn nummertje opvoeren, maar zijn rollen­scala schijnt toch beperkt tot die personages waarin hij een transfor­ma­tie moet onder­gaan van de ideale brave huisva­der tot een bloederige wraakengel, een indruk­wek­kend moord­lustig monster met het gezicht van een vertegenwoordiger in levensverze­kerin­gen, wanneer hem of de zijnen on­recht aange­daan wordt. (Voor de liefhebbers van dit genre kan ik ook Ran­som, Brave­he­art, tja, het over­grote merendeel van Gib­sons palmares aanraden.) Daarte­gen­over staat dan weer dat hij deze rol met brio speelt, en dat elk centje pijn op zijn gezicht staat af te lezen. Maar elke keer als een kind van Gibson gedood of verwondt wordt, heb je zo iets van 'en dan gaat papa nu weer boos worden' en weet je al op voor­hand dat er in de volgende scene een paar mensen gaan worden afgemaakt met de subtili­teit van een ko­nijntje dat onder een oogstmachine terechtkomt.

EXTRA'S
Weer een Columbia-disc, dus smullen geblazen. Het begint al bij de geanimeerde menu's, voorzien van streepjes muziek uit de film. Uiteraard mag er geen regiecom­men­taartrack ontbreken; op deze film van de hand van Dean Devlin en Roland Em­merich. Dan zijn er een drietal documentaires van elk 9 minuten, "The true patriots", "The Art Of War" en een over de speciale effecten, die inzicht geeft hoe onder meer de massale veldslagen werden in scene gezet. Verder zijn er nog een 13-tal minuten aan verwijder­de sce­nes te vinden, een hele reeks conceptuele storyboards, een teaser trailer en een theatrical trailer, en een zeer uitgebreide fotogallerij, informatie over de cast en crew. Waarom van alle ondertite­lingstalen uitgerekend het Nederlands werd uitgekozen om al dit lekkers in te ondertitelen weet ik niet, maar we kunnen er maar ons voordeel mee doen. Het gekke is dat ook bijvoorbeeld de UK-release in weze dezelfde disc is, en dezelfde extra's bevat, ook uit­sluitend met Nederlandse ondertiteling. Het aantal extra's, gezien de lengte van de film en de hoge bitrate, maken dit tot een van de meest gevulde discs van de laatste tijd (films zoals Gladiator met nog meer extra's werden over 2 discs gesmeerd), wat bewijst dat de lengte van een film geen beletsel mag vormen voor het toevoegen van extra's.

 

Ook beeld en geluid hebben niet moeten lijden onder de grote hoeveelheid informatie op de disc. Met 448 Kbps heeft de disc een meer dan aanvaardbare compressie, zijn de beelden echt nergens onscherp, maar soms treedt er wel wat vervorming aan de randen op (zie bijvoorbeeld de eindscene, waarin het geweer dat Mel Gibson vasthoudt soms wel een kromme loop schijnt te hebben). Wat me wel is opgevallen is dat de kleuren overal vrij hevig zijn - alleszins heviger dan ik me kan herinneren van de bioscoopvoorstelling. De geluidsmix is dan weer perfect in evenwicht, en laat de veelvuldig aanwezige effecten, van ontploffende schepen tot suizende kanonskogels, uiterst realistisch overkomen.

CONCLUSIE

Zeker verplichte kost voor Mel Gibson-fans, een aanrader voor de doorsnee filmliefhebber (liefst met een niet te volle maag gaan kijken), af te raden voor historici en muggenzifters.