FILM
In 1953, vlak na de tweede wereldoorlog, overheerste in de media een sterke beeldvorming van het archetype model-huisvrouw waar feministen vandaag hun haren ten berge zouden rijzen. Neem nu Wellesley College; de school is een lam excuus om meisjes ook een opleiding te geven, terwijl van hen niet meer of minder verwacht wordt (maar vooral niet méér) dan dat ze slagen in huishoudkunde en blijven glimlachen. Voorstanders zouden zeggen dat het een vooruitgang is tegenover het tijdperk waarin meisjes helemaal géén opleiding kregen, maar face it, Wellesley is gewoon een kweekvijver waar de échte studenten (de jongens dus) hun bruid maar voor het uitkiezen hebben, zelfs al gaat het om laatstejaars, en van de meisjes wordt verwacht dat ze netjes in de pas lopen, en vooral hun man steunen in hun carrière. En, ongelofelijk maar waar, het zit er vol met strebers van de ergste soort. Wat de school bezielde om een "radicaal" als Katherine Watson (Julia Roberts) aan te nemen als de nieuwe lerares kunst, zullen we nooit weten, maar juffrouw Watson is niet getrouwd (schande!), al dertig (nog grotere schande!!!), en dat zou de brave meisjes wel eens op slechte ideeën kunnen brengen. Bijvoorbeeld dat een vrouw perfect gelukkig kan zijn zónder te trouwen. Maar wat is geluk? Voor Elizabeth Warren (Kirsten Dunst), de dochter van de directrice (Donna Mitchell) draagt het geluk de naam Spencer Jones (Jordan Bridges), en als dochter van de directrice moet zij toch wel als eerste trouwen. Elizabeth is echter een kreng van een wijf, die niets liever doet dan leraars verklikken omdat ze de leerlingen voorbehoedsmiddelen geven, huwelijken arrangeren voor haar klasgenoten, en vooral juffrouw Watson tegen de haren in strijken. En al ziende is ze blind voor het feit dat haar kersverse echtgenoot haar horens zet als van een redelijk volwassen eland. Elizabeths beste vriendin, Joan (Julia Stiles), lijkt een stille hoop te koesteren om ooit rechten te kunnen gaan studeren, en Katherine Watson heeft de nodige connecties om haar aan een aanvraagformulier voor Yale te helpen. Voor haar aanstaande echtgenoot, Tommy (Topher Grace), is de realiteitsgraad van een dergelijke wens praktisch nul, want hoe kan zijn aanstaande een studie in de rechten nu combineren met alle dagen om vijf uur het eten op tafel te hebben? Giselle (Maggie Gyllenhaal) neukt er dan weer op los dat het een lieve lust is, met een bijzondere voorliefde voor oudere mannen, vooral als ze leerkracht Italiaans zijn zoals Bill Dunbar (Dominic West). Katherine heeft echter aan Bill te kennen gegeven dat ze wel wat met hem wil beginnen, op één voorwaarde: hij moet in de toekomst van de studentes afblijven. En Connie (Ginnifer Goodwin) wacht maar tevergeefs op haar prins op het witte paard, en laat zich door Elizabeth in het hoofd praten dat haar geliefde al met iemand anders verloofd is. Al ziet die prins in dit geval er eerder uit als een dork, en zou hij ongetwijfeld kwalificeren voor computernerd, ware het niet dat er in 1953 geen computers op de scholen waren. De tradities van Wellesley College staan echter haaks op het vrijdenken van Katherine Watson, en het ziet er hoe langer hoe meer uit dat er geen verlenging van haar mandaat meer inzit. Maar is dat wat Katherine echt wil?

Aah, college-films. Robin Williams deed het met poëzie (Dead Poets Society), Richard Dreyfuss met muziek (Mr. Holland's Opus), Edward James Olmos met wiskunde (Stand And Deliver), Kevin Spacey met Latijn en Grieks (The Emperor's Club) en Michelle Pfeiffer met vuile praat te verkopen (Dangerous Minds). En nu is het dus de beurt aan de combinatie Julia Roberts/kunstgeschiedenis. Fan van mevrouw Roberts zullen we echter nooit worden, maar regisseur Mike Newell doet wel de moeite om, door het geheel te kaderen in de opkomst van de emancipatiebeweging van de jaren '50, een aparte invalshoek aan zijn film mee te geven. Na Four Weddings And A Funeral weten we al dat Newell goed is in het maken van ensemblefilms, en het siert hem dat hij de screen time evenredig verdeelt tussen Julia Roberts, Kirsten Dunst, Julia Stiles, de voortreffelijke Maggie Gyllenhall en nog enkele anderen. We zijn overigens eens benieuwd wat hij volgend jaar van Harry Potter And The Goblet Of Fire gaat bakken. Doch dit terzijde. Het plaatje van de inspirerende leerkracht die de leerlingen zichzelf laat overstijgen begint intussen wel een paar barsten te vertonen, en af en toe worden er in de film alleen maar een paar goedkope boutades afgekakeld over hoe neig het toch wel is om voor jezelf na te denken en voor jezelf beslissingen te nemen. Du-uh! De film beschikt wel over de nodige setting en het typische sfeertje dat bij dit genre films meestal de balans in de positieve richting doet overslaan: een strenge directrice waar niet mee te praten valt, een paar moeilijke ouders die denken dat de school hun persoonlijke eigendom is en alle fouten in hun eigen manier van opvoeden denken af te kunnen schuiven op de goedbedoelende leerkracht, natuurlijk ook ergens een onbereikbare love interest voor het hoofdpersonage, die moet kiezen tussen haar hart voor haar geliefde en dat voor haar leerlingen... Wat een film als pakweg Dead Poets Society wél heeft en deze film niet, zijn de existentiële trauma's van de kinderen die de verwachtingen van hun ouders niet inlossen; die zijn voor de gelegenheid verkapt tot een light-versie, en dat heeft de emptionele impact en het inlevingsvermogen dat je als kijker voor de hoofdpersonages zou moeten voelen, geen goed gedaan. Mona Lisa Smile is zeker geen topper in zijn genre, maar alleszins een zeer bekijkbaar geheel, dat misschien net iets te lang duurt om helemaal te blijven boeien, maar toch met een zekere oprechtheid gebracht wordt. Vergeleken met goedkope prut als America's Sweethearts, My Best Friend's Wedding of andere Runaway Brides, komt la Roberts bovendien uit een zeer diep dal gekropen, wat als een compliment bedoeld is, maar de weg naar de top is nog zeer lang.

BEELD EN GELUID
De Dolby Digital 5.1-track is zonder meer netjes, zonder noemenswaardige gebreken, en laat vooral de mooie muziekscore van Rachel Portman (voor een oscar genomineerd voor Chocolat en The Cider House Rules en één op zak voor Emma) - tot nader orde nog altijd één van mijn favoriete filmcomponisten - tot haar recht komen. De dialogen zijn goed verstaanbaar, duidelijk en synchroon, maar de subwoofer en de surroundkanalen worden amper gebruikt, wat, gezien de aard van deze film, niet echt vreemd is. Het beeld is een toonbeeld van scherpte en helderheid, met, zoals op veel releases van Columbia, een klein beetje edge enhancement, maar niets wat niet door de beugel kan. Wat ons vooral verheugt is dat we nog eens een film hebben mogen aanschouwen die vrijwel geheel gevrijwaard is van artefacts. Ruis is er wel, maar slechts zeer licht. De kleuren laten de architectuur van het college goed tot hun recht komen, maar zijn sporadisch misschien nét een beetje in te weinig licht geschoten. De buitenopnamen zijn daarentegen verbluffend wat betreft helderheid en compositie. De ondertiteling is zeer netjes gedaan, en de layer change hebben we zelfs niet gemerkt. Zeer goede transfer!

EXTRA'S
Afgaande op de hoes zou je een redelijke hoeveelheid bonusmateriaal verwachten, maar dat valt in de praktijk een beetje tegen, alhoewel de eerlijkheid ons gebiedt te stellen dat al het materiaal netjes Nederlands ondertiteld is, en qua beeld- en geluidskwaliteit is er niets op aan te merken. Naast de geanimeerde menu's krijgen we drie korte documentaires. In de eerste, "Art Forum" mogen enkele van de hoofdrolspelers eens hun mening spuien over kunst in het algemeen en die in de film in het bijzonder. Ons oordeel: zeven minuten tijdverlies. Als ik wil weten van welke schilderijen Kirsten Dunst het meest houdt, koop ik de Dag Allemaal wel. De tweede documentaire "College Then and Now" is eerder een aangedikt making of-document waarbij de makers van de film, mogelijk onder de invloed van hallucinogenen, mogen komen zeggen hoe geweldig het toch wel is dat vrouwen tegenwoordig meer mogelijkheden hebben om te studeren dan in de jaren '50. Dat is mooi om te weten, maar een kwartier daarvoor uittrekken is overkill. En de derde documentaire "What Women Wanted: 1953" gaat nog eens elf minuten op hetzelfde toontje door, alhoewel er ook een paar interessante opmerkingen vallen over hoe de producenten hun best hebben gedaan om de sfeer van de jaren '50 zo accuraat mogelijk te behandelen. En dan hebben we het interessantste wel gehad. We krijgen nog een videoclip van Elton "waar is mijn bril?" John, die hoopt middels deze film enkele exemplaren van zijn nieuwe single The Heart Of Every Girl te slijten, uw dagelijkse portie cast en crew-informatie, een trailer en 6 cross-promotonele trailers, voor de films Big Fish, Gothika, The Missing, My Best Friend's Wedding, Spiderman 2 en Stepmom; een mixed bag dus, een paar Roberts-flicks aangevuld met hetgeen de komende maanden móet verkopen. Ons oordeel: we missen zeer een commentaartrack van de regisseur voor deze film, en wat substantiëlere achergrondinformatie. Een voldoende kunnen we net niet uitreiken.

CONCLUSIE
Alhoewel deze film op de hoes (verkeerd?) gelabeld staat als romantische komedie, zal U niet één keer lachen, maar we dachten niet dat dat de bedoeling was. Mona Lisa Smile is een solide psychologisch drama, beter dan het gemiddelde, maar ook weer niet zó goed. De technische afwerking van deze disc is, zoals bij alle recente Columbia-prenten, tot in de puntjes verzorgd. Een huurtip voor de lange zomer?