FILM
In de helft van de 18e eeuw zijn in Zuid-Amerika de missieposten van de jezuïeten de enige vrijplaats waar de Indianen niet door de Spanjaarden of de Portugezen worden opgejaagd voor de slavenhandel. Broeder Gabriël (Jeremy Irons) heeft na lang zwoegen een missiepost opgebouwd, ergens bij het drielandenpunt van Argentinië, Brazilië en Paraguay, en geniet het vertrouwen van de Guarani-indianen. Op één van de tochten buiten de missie wordt hij geconfronteerd met de slavenhandelaar Rodrigo Mendoza (Robert De Niro), die al maanden aan zelfkwelling doet omdat hij zijn broer in een duel heeft gedood. Gabriël daagt hem uit om als penitentie de missiepost te komen versterken, en na een tijdje maakt het eenvoudige maar hartelijke leven een ander mens van Mendoza, die zich ook tot jezuïet laat wijden. De missieposten staan echter sombere tijden te wachten, want het Spaanse grondgebied waartoe deze behoren wordt eerlang overgedragen aan Portugal, en de rijke plantages van de zelfstandige Indiaanse landbouwers zijn de heersers al lang een doorn in het oog. Ook de geestelijkheid keert zich van de missieposten af, met het argument dat het creëren van een paradijs op aarde godslastering is; de meer profane reden is dat de groeiende invloed van de jezuïeten al langer een doorn in het oog van het Vaticaan is, en het kerkelijk gezag eindelijk een manier schijnt gevonden te hebben om de "progressieve" krachten tot de orde te roepen. Met de zegen van de paus proberen de wereldlijke leiders de controle over de missies te herwinnen, zogezegd om de "immorele levenswijzen" van de Indianen te roeien, en intussen lekker door te kunnen gaan met hun lucratieve slavenhandel. De paus stuurt een gezant naar de streek, die zich van de reële toestand moet vergewissen. En alhoewel broeder Gabriël en de zijnen hun uiterste best doen om de gezant de rijkdom van de zelfstandige Indiaanse gemeenschappen te tonen, is de beslissing eigenlijk al gevallen: de missies moeten verdwijnen, en de Indianen moeten terug het oerwoud worden ingejaagd. Broeder Gabriël pleit voor geweldloos verzet, maar de voormalige soldaat Mendoza zal zich niet gewonnen geven zonder een wanhopige,laatste strijd.

The Mission blijft nog steeds een aangrijpend drama, zeer stijlvol in beeld gebracht in Roland Joffé's welbekende stijl, en één van de dingen die opvalt is dat de dialogen in sommige stukken van de film bijzonder schaars zijn, zonder dat dit evenwel de duidelijkheid van het scenario aantast. Joffé is als geen ander een meester in het vertellen van een verhaal met beelden, iets waar hij in het tweede deel van die ándere heruitgebrachte film, The Killing Fields, ook gretig gebruik van maakt. Deze duidelijke beeldtaal laat hem toe om op andere gebieden geen toegevingen te doen: zo bijvoorbeeld anders dan in andere films over inheemse culturen spreken de Indianen onderling nog steeds hun eigen taal, en worden ze door de brave paterkes uiteindelijk niet gedwongen om één of ander verbasterd namaak-Engels te spreken, wat de authenticiteit ten goede komt. The Mission is echter helemaal geen vrolijke film, en het scenario is één opeenstapeling van schuld en boete. Zoals gewoonlijk acteert De Niro weer boven elke mogelijke kritiek verheven, en ook Jeremy Irons levert verdienstelijk werk; hun conflict draait rond het feit of ze de Indiaanse bevolking al dan niet moeten beschermen met behulp van militair geweld, zoals Rodrigo (De Niro) suggereert, of dat ze lijdzaam hun lot moeten ondergaan, de visie van vader Gabriël (Irons). Desondanks is hun sluimerende conflict paradoxaal genoeg ook de basis voor het respect dat ze voor elkaar betonen. De macabere slotconclusie is dat elk pad uiteindelijk tot de vernietiging leidt, maar - om het zo mooi met een boutade te stellen - hun revolutionaire visie hierdoor onsterfelijk wordt, prompt gevolgd door een lichtjes over the top zijnde - maar daarom niet minder waar - moraliserend lesje over hoe de verdrukking van de Indianen in Zuid-Amerika tot op vandaag zijn sporen heeft nagelaten. Joffé profileert zich duidelijk als een geëngageerd filmmaker die een lans wil breken voor de culturele rechten van dergelijke minderheden, en de mistoestanden in het heden aan de kaak wil stellen door de wreedheden uit het verleden nog eens extra in de verf te zetten. Het einde geeft dus enerzijds een hoopvolle visie, maar laat anderzijds duidelijk een knoop in je maag achter. De rest van de cast fungeert, zonder afbreuk te willen doen aan hun prestaties, maar als onderdeel van het decor, want dit is nu echt eens een film waar de beelden voor zichzelf behoren te spreken. Joffé heeft ook de Indiaanse cultuur met enorm veel respect benaderd, en eerder dan ze te schetsen als de stereotiepe maar goedbedoelende wilden, worden de veelal naamloze Indiaanse hoofdrolspelers ook zeer menselijk neergezet, met hun fouten maar ook met hun deugden. De eindscènes van de film zijn wel bijzonder gruwelijk, niet zozeer omwille van de grafische uitbeelding, dan wel omwille van de zinloze slachtpartijen, hetgeen het +16-certificaat volgens mij meer dan rechtvaardigt. De jury van Cannes bedacht deze prent in 1986 terecht met de gouden palm. Naast de mooie fotografie blijft van de film ook de verdienstelijke soundtrack van Ennio Morricone bij, misschien wel één van de beste die hij ooit geschreven heeft.

BEELD EN GELUID
In juli 2001 - zo lang is het al geleden - bespraken we voor U reeds de oude versie van de film, waarbij de voornaamste tegenwerping het pan en scan-beeldformaat was. In de UK was er reeds langer een anamorfische breedbeeldversie met het juiste 2.35:1-formaat beschikbaar. Indies had reeds lang een verbeterde versie in het vooruitzicht gesteld, maar deze werd om een ons onbekende reden telkens weer op de lange baan geschoven. Het wachten wordt nu eindelijk beloond met deze transfer. We hebben nochtans nog steeds enkele bedenkingen hierbij. Zo bevat de beeldband redelijk wat printbeschadigingen, bijvoorbeeld in de begingeneriek, en in de scène waarin de pauselijke gezant zit te onderhandelen met de indianen zitten er zelfs nog twee splice marks te zien. Af en toe is er een milde vorm van telecine-wobble te bespeuren, en het beeld oogt redelijk donker, waardoor het af en toe aan detail ontbreekt. Ruis en interlacing zijn dan weer tot een minimum beperkt; tegenover de oude release is dit een flinke pas voorwaarts. Naast de reeds voorhanden zijnde Dolby Digital 5.1-track en Dolby Surround 2.0-track is deze release nog voorzien van een bijkomende DTS-track. Net zoals de vorige releases hebben zowel de 5.1-track als de DTS-track af en toe op audiogebied te kampen met tunneling effects; het geluid van de waterval in de openingsscène klinkt daardoor erg hol. De ambiënte jungle-geluiden zijn echter wel redelijk mooi gespreid, en de subwoofer klinkt bij momenten erg diep door, niet in het minst bij de finale confrontatie. De verschillen tussen deze twee tracks zijn overigens uiterst miniem. In beide tracks zit er bovendien ergens een foutje waardoor het geluid een keer of twee in de film een fractie van een seconde wegvalt. Afgezien daarvan klinkt de muziek redelijk zuiver, wat zeker voor deze film een pluspunt is, maar die wordt ergens op brutale wijze in tweeën gehakt door de layer change. Het klinkt allemaal niet slecht, maar op de één of andere manier hadden we voor een dergelijke film toch nog ietsje meer verwacht. Nog een punt van aandacht is dat men blijkbaar vergeten is een geluids-en ondertitelingsmenu op de disc te zetten; om het gewenste audio-en ondertitelingsspoor te kiezen moet U deze tijdens de film zelf on the fly selecteren.

EXTRA'S
De oorspronkelijke release bevatte naast de film nog een fotogallerij met enkele stills uit de film, en biografische informatie over de voornaamste hoofdrolspelers, Irons en De Niro, en Joffé. Voor deze special edition werd nog een tweede (single layer) disc toegevoegd met daarop de 57 minuten durende Omnibus Documentary "Making of a Mission". In deze documentaire van BBC-makelij krijgen we vooral een blik op de leefwereld van de Waunana-indianen die in de film gestalte geven aan de Guarani-stam. Klemtoon ligt hierbij op de manier waarop de regisseur de stam met het nodige respect heeft benaderd, hetgeen in de film zelf goed te merken is. Als achtergrondreportage is deze documentaire een waardevolle aanvulling. Ten opzichte van de andere R2-releases, waar de rechten bij Warner liggen, moeten we het echter zonder de naar verluidt bijzonder inzichtvolle commentaartrack van regisseur Roland Joffé stellen, en ook de kortere featurette "On Location In Argentina And Columbia" en de trailer zijn op deze release helaas niet te bespeuren. Het geheel zit overigens in een mooie en stijlvolle slipcase.

CONCLUSIE
Indies heeft met deze special edition van The Mission de film eindelijk de behandeling gegeven waar deze recht op heeft; de technische afwerking is nog verre van perfect, maar in vergelijking met de pan en scan-versie verschilt deze release als nacht tegen dag.