FILM
Joni Mitchell is één van de meest emblematische artiesten van de voorbije 25 jaar. Onbekend en onderschat, geldt ze nog steeds als één van de meest gekoesterde parels uit de popgeschiedenis. Haar naam wordt in één adem genoemd met die van Bob Dylan, Crosby, Stills, Nash & Young en, James Taylor en haar muziek situeert men gemakkelijkshalve in de folkrockhoek. Dat ze na twee folky langspeelplaten in het begin van de jaren zeventig naar rock en later naar wereldmuziek en jazz evolueerde om uiteindelijk als singer-songwriter een uniek carrière uit te bouwen los van commerciële of artistieke druk, is aan de meeste muziekliefhebbers voorbijgegaan. In een wereld van snelle hypes, snelle poen en snelle meiden is er nog nauwelijks plaats voor artiesten die contentieus elke keer opnieuw het ruwe materiaal van noten, toonladders en notenbalken ter hand nemen en via hun muzikale scheppingen misbruiken aanklagen, fenomenen blootleggen en aanklachten lanceren zoals dat honderden jaren geleden door troubadours en trouvères werd gedaan.


Regisseuse Susan Lacy kreeg Joni Mitchell vorig jaar zover dat ze haar beruchte isolement opgaf voor een uitgebreid interview vanuit haar huis in Beverly Hills, waar ze teruggetrokken leeft met haar piano, gitaar, poezen en schilderijen en sinds kort haar kleinkind. Voor het eerst in lange tijd praat Joni Mitchell vrijuit over haar carrière en over pijnpunten uit haar privéleven die tot voor kort angstvallig voor de openbaarheid verborgen werden gehouden.

Joni Mitchell: Woman Of Heart And Mind is een assemblage van het leven en de carrière van de artieste over een periode van meer dan 4 decennia aan de hand van uniek filmmateriaal, video- en filmclips uit publieke en privécollecties. Op een soundtrack van haar 35 bekendste songs vertelt deze documentaire hoe de Canadese tiener, aan één been gedeeltelijk gebrekkig door kinderverlamming en dus langdurig bedlegerig, uitgroeit tot een opmerkelijke verschijning in de bars van Greenwich Village waar ze zowel covers als eigen werk ten gehore brengt. We volgen Joni Mitchell vervolgens bij haar eerste platencontract (ze had een kleine 40 songs klaar voor haar eerste LP) en haar snelle opgang via Carnegie Hall en het Woodstock Festival, waar ze niét zelf aanwezig was omdat ze de dag nadien in de Ed Sullivan-show zou optreden, maar van op haar hotelkamer uit verveling zo maar voor Crosby, Stills, Nash & Young het nummer schreef waarmee het festival zou worden vereeuwigd: Woodstock.


Een eerste grote nummer 1 in de USA en Europa scoort Joni Mitchell in 1971 met het zeer persoonlijke en artistiek ingetogen Blue dat volgens kenners voor altijd in de top-5 van allerbeste albums staat. Met Court & Spark zou ze die artistieke top opnieuw bereiken halfweg de jaren zeventig en de deur naar de folk en de folkrock definitief achter zich dicht laten vallen op weg naar elektrische rock, wereldmuziek (een decennia vóór Paul Simon en zijn album Graceland) en jazz. Op Mingus bewijst ze het materiaal dat de grote jazzmusicus speciaal voor haar schreef, op authentieke manier tot leven te kunnen brengen en daarmee het respect af te dwingen van haar sceptici.


Joni Mitchell schrijft zeer persoonlijk. Een groot gedeelte van haar werk gaat over liefde en leed, zonder melig of belegen te zijn. De mannen die belangrijk waren in haar leven komen in deze documentaire uitgebreid aan het woord en vertellen hoe ze het uiteindelijk de één na de ander hebben moeten afleggen tegen haar grootste en obsessiefste passie: de muziek. De dochter die ze bij het begin van haar carrière als ongehuwde moeder ter wereld bracht en door vreemden liet adopteren omdat ze haar carrière in de weg stond, komt tegen het einde van de eeuw terug in beeld. Voor de geïsoleerde en in zichzelf gekeerde zangeres, die een nieuwe kosmos heeft opgebouwd met haar schilderijen (die sinds het begin van de jaren negentig haar hoezen sieren), betekent de verzoening of beter: de kennismaking met de verloren dochter en het kleinkind een keerpunt en een moment van volwassenwording. Of hoe je ook op je zestigste nog de zaken kan bijsturen.

Joni Mitchell: Woman of Heart en Mind is een bij momenten indringend en intimistisch, maar vooral een informatief portret over één van de iconen van de Amerikaanse hedendaagse muziekscène. Voor de fans is er uniek en nooit gezien beeldmateriaal bij elkaar gebracht dat ook nieuwsgierigen een interessante handleiding biedt voor een verkenning van haar eigenzinnig en gesofisticeerd oeuvre.

BEELD EN GELUID
Gezien het om een documentaire gaat over leven en werk van Joni Mitchell, heeft de regisseuse geen kwalitatieve keuze gemaakt uit de beschikbare footage, maar geselecteerd wat haar het meest bruikbaar leek voor het project. Deze dvd bevat dus materiaal uit diverse bronnen en op diverse dragers van ongelijke kwaliteit. Het geluid is ongeveer hetzelfde verhaal, zij het dat de muziek die off screen is gemonteerd uiteraard cd-kwaliteit heeft. De liveframenten zijn wisselvallig van geluidskwaliteit.

EXTRA'S
Deze dvd bevat nog een aantal interviewuitreksels die niet opgenomen zijn in de documentaire over haar werk en privéleven. Van een privéconcert in Warners Lot Los Angeles staan er 4 bonussongs op deze dvd. Het complete concert is ondertussen op dvd verschenen.

CONCLUSIE
Joni Mitchell: Woman In Heart And Mind biedt alles wat men van een documentaire kan verwachten, nl. informatie en beeldmateriaal dat het fenomeen omschrijft en verduidelijkt. Regisseuse Susan Lacy, zelf een grote fan, benadert het onderwerp met liefde en gedrevenheid en slaagt waar anderen voor haar mislukt zijn. Als eerste heeft ze de van oorsprong Canadese kunnen overhalen om een interview toe te staan en uitgebreid te praten over haar werk als singer-songwriter en schilderes en over privéaangelegenheden die tot nog toe stil werden gehouden. Met een outtake uit 35 grote songs en een bonus van nog eens 5 bekende livenummers krijgen kenners en nieuwsgierigen een zeer volledig overzicht van een carrière die vier decennia overspant.