Deze dvd is onderdeel van de zes discs tellende Warner Bros. Gangsters Collection. De overige vijf films in de collectie zijn: Little Caesar, The Public Enemy, The Roaring Twenties, Angels with Dirty Faces en White Heat.

FILM
Dat je zelfs met een ogenschijnlijk erg nauw gedefinieerd genre als de gangsterfilm alle richtingen uitkan, bewijst The Petrified Forest. In de serie producties die Warner in de fabuleuze Gangsters Collection op het publiek loslaat, is deze film ongetwijfeld een buitenbeentje. Waar de misdaad doorgaans welig tiert in de nauwe straatjes en duistere speakeasies van de Amerikaanse grootstad, speelt The Petrified Forest zich immers af in een café-tankstation temidden de desolate Arizona-woestijn. De personages zijn nu eens geen oneliners spuiende harde jongens of glamoureuze blonde vampen, maar een gesofisticeerde Britse inwijkeling en een poëzie lezende serveerster met grootse dromen. Dat maakt dat je, op één uitzondering na, nooit het gevoel hebt naar een gangsterfilm te kijken. De uitzondering zijnde het eerste opvallende filmoptreden van Humphrey Bogart in de rol van een… gangster.

Schijnbaar doelloos slenterend door de woestijn, belandt de intelligente Engelsman Alan Squier in het Black Mesa café, waar hij meteen een connectie voelt met de plaatselijke serveerster, Gabby Maple. De tussenstop is echter maar kort van duur en dus krijgt het tweetal niet de kans hun gevoelens voor elkaar te uiten. Althans niet meteen, want een toevallige serie gebeurtenissen brengt hen terug bij elkaar. De notoire gangster Duke Mantee is namelijk op de vlucht richting Mexico, belandt in het Black Mesa café en gijzelt daar alle aanwezigen. Een plotse, hevige zandstorm heeft de omgeving ondertussen in haar greep. Terwijl de gegijzelden bang hun lot afwachten, ontspint er zich een kat- en muisspel tussen de erudiete Alan en de arrogante Duke.

The Petrified Forest is gebaseerd op een gevierd toneelstuk, en de filmversie doet zelfs geen moeite die origine te verbloemen. Negentig procent van alle actie speelt zich af in en rond het Black Mesa café, het aantal personages is uiterst beperkt, en de karakters doen niet veel meer dan praten in gestileerde theaterzinnen. De inclusie in de Warner Bros. Gangsters Collection is dus in mijn ogen vrij misplaatst. Het is niet omdat een van je personages een gangster is, dat je het een gangsterfilm kan noemen. Wie een keiharde misdaadfilm verwacht, komt dus van een kale reis thuis. Toch kan je The Petrified Forest niet zomaar aan de kant schuiven. De productie is namelijk een van de vroegste voorbeelden van de evolutie van gangsterfilm naar dat andere gevierde genre: de film noir. Het razendsnelle, ingenieuze dialooggebruik uit die laatste stroming is weliswaar nog nauwelijks te bekennen, en de personages bezitten nog te weinig filmische tragiek of duistere geheimen, maar de zwarte schaduw van het noodlot en nakend doem is al onmiskenbaar aanwezig.

Drijvende kracht achter de film, in nagenoeg elk opzicht, was acteur Leslie Howard. Hij speelde reeds de hoofdrol in de theaterversie van het stuk, kocht de filmrechten op en had een stevige lepel in de pap te brokken als het op casting aankwam. Zijn prestatie in de film is trouwens behoorlijk goed. Howard vermijdt doeltreffend het cliché van de upper-class Brit door de onderliggende tragiek van zijn karakter te verschuilen achter een diepmenselijk besef van eigen falen en fijnzinnige Engelse humor. Hij was het ook die aandrong op de casting van Humprey Bogart in de Duke Mantee rol. Bogart had het personage nog op de planken gespeeld en greep deze laatste kans op een Hollywoodcontract met beide handen. De intensiteit van die laatste kans dringt door in ieder frame van zijn vertolking. De acteur schetst hier reeds de ruwe lijnen van de standaardrol die hem tot een icoon van de wereldcinema zou maken. Na het filmen van The Petrified Forest kreeg hij een vast contract bij Warner. Bette Davis, in de vrouwelijke hoofdrol, is haar eigen charmante zelf, maar weet niet bepaald een stempel op de productie te drukken. Ze verdwaalt in het acteerduel tussen Howard en Bogart, en wordt zelfs van het scherm gespeeld door Charley Grapewin, de grootvader die iedereen die het wil horen vertelt over zijn ontmoeting met Billy the Kid.

De betrouwbaarheid van de acteurs is dan ook de voornaamste reden voor het overeind blijven van The Petrified Forest. De regie van Archie Mayo blinkt namelijk uit in vakkundige onopvallendheid en de scope van het project biedt ook weinig ruimte voor een vernieuwende fotografie. Indien de film niet de eerste, bescheiden doorbraak van Humprey Bogart had betekend, zou niemand nu nog over de productie spreken, aangezien Hollywood in 1936 ongetwijfeld nog tientallen andere films van een vergelijkbaar, degelijk niveau uitbracht. Alle voorspelbaar melodrama ten spijt, blijft de climax gelukkig wél trouw aan de duisterheid die we met gangsterfilms associëren. Waartoe The Petrified Forest, ondanks zijn aanwezigheid in deze boxset, eigenlijk niet behoort.

BEELD EN GELUID
Deze film nadert met rasse schreden zijn zeventigste verjaardag, maar op dvd oogt hij een heel stuk jonger. Sporadische vuiltjes en filmgrain zijn weliswaar onvermijdelijk, maar beide zijn tot een minimum beperkt. Zwartniveaus zijn aangenaam donker en de scherpte meer dan bevredigend, terwijl het contrast in vergelijking met andere titels uit de Gangsters Collection iets minder is, maar nog steeds niets om je zorgen over te maken. Opnieuw een bewijs van het vakmanschap van Warner met andere woorden. Qua audio merk je een duidelijke opwaartse trend in de releases uit deze set. Hoewel dynamiek nog ver te zoeken is op het mono geluidsspoor, is de hoeveelheid ruis al drastisch verminderd in vergelijking met bvb. Little Caesar, en zijn de dialogen perfect verstaanbaar.

BEELD EN GELUID
De bonussectie steekt weerom van wal met een verrukkelijke Warner Night at the Movies, die ditmaal een bioscoopervaring uit 1936 simuleert. De gebruikelijke Introductie door Leonard Maltin (3 min.) doorloopt op een drafje het programma. Eerste in lijn is de Trailer voor Bullets and Ballots (3 min.), waarin de twee misdaadiconen Humphrey Bogart en Edward G. Robinson het scherm delen. Vooral de typische sensationele montagestijl van Warner komt hierin prima uit de verf. Een Newsreel (3 min.) overloopt vervolgens in het kort twee belangrijke nieuwsfeiten uit 1936: de abdicatie van de Britse koning Edward VIII en de herverkiezing van de Amerikaanse president Franklin Roosevelt. De korte film Rhytmitis (20 min.) is een van de beste live action shorts die ik ooit zag in een Warner Night at the Movies: een aanstekelijke aaneenschakeling van zang- en dansnummers die een glimlach aan de grootste brompot kan ontlokken. Alvorens de hoofdfilm aan te snijden krijg je als kijker ook nog de bovenmaatse Merrie Melody Coo Coo Nut Grove (7 min.) voor de kiezen, waarin karikaturen van befaamde Hollywoodsterren als Stan Laurel, Katherine Hepburn en de Marx Brothers elkaar het leven zuur maken.

Ook een retrospectieve documentaire mocht natuurlijk niet ontbreken op deze disc. The Petrified Forest: Menace in the Desert (16 min.) gaat dieper in op o.a. de doorbraak van Humphrey Bogart, de vergelijking met bestaande gangsters als John Dillinger en de overgang van gangsterfilm naar film noir. In zijn Audiocommentaar toont filmhistoricus Eric Lax over een verbluffende kennis van de cinema te beschikken, maar de track vat nooit echt vuur, mede doordat Lax zich verliest in biografieën en filmografieën i.p.v. zich grotendeels te beperken tot weetjes over The Petrified Forest zelf. Afsluitend biedt de dvd een Trailer (4 min.) aan, die de hereniging van sterren Howard en Davis als centraal promotiemiddel gebruikt. Een zware, noodlottige voice-over stem maakt dit tot een erg vermakelijke trailer.

CONCLUSIE
The Petrified Forest misstaat enigszins in het rijtje films uit de Warner Bros. Gangsters Collection, vanwege een erg zwakke link met het misdaadmilieu. Op een stel degelijke vertolkingen na, bezit de film trouwens weinig memorabele troeven. De middelmatigheid van de productie wordt echter ruimschoots gecompenseerd door een goede beeld- en geluidtransfer, evenals een indrukwekkende kwantiteit én kwaliteit aan extra materiaal.