REEKS
In 2004 vierde Popeye zijn 75ste verjaardag. Voor een tekenfilmfiguur van Amerikaanse origine is dat een belangrijke mijlpaal, al was het alleen omdat de rechten op het figuurtje dan normaal gezien komen te vervallen. De aardigheid is bovendien dat niet alleen de 75 jaar oude filmpjes auteursrechtelijk een poot onder het lijf worden uitgeslagen, maar ook alle filmpjes die sindsdien met dezelfde figuurtjes werden gemaakt. Een truc die men in een dergelijk geval al eens toepast is het regelmatig introduceren van nieuwe karakters, zoals Charlez M. Schulz in Peanuts regelmatig deed. Disney zag al eerder Mickey Mouse en Donald Duck dezelfde gezegdende leeftijd bereiken, en om te vermijden dat elke jan-lul zonder kostenvergoeding de muis of de eend op de etalage van zijn venster zou mogen schilderen zonder een vergoeding te mogen dokken aan The Walt Disney Company kwam er heel wat juridische spitstechnologie te kijk. Laten we het erop houden dat Disney goede advocaten schijnt te hebben. We vermoeden dat het kleinere King Features Syndicate geen gebruik gemaakt heeft van dergelijke juridische spitsvondigheden, want vorig jaar - in 2004 - werd de markt toch verhoudingsgewijs overspoeld met Popeye-dvd's en marketing. Er kwam onder meer een nieuwe, CGI-animatiefilm tot stand die - gelukkig - niet te veel potten heeft gebroken, en in diverse low-cost reformwinkels (bl****r, kr******t) werd een aardig stapeltje dvd's met daarop oude filmpjes te koop aangeboden.



Maar laat ons beginnen bij het begin. Popeye is van origine een stripfiguur en geen tekenfilmfiguur; zijn eerste verschijning, in een onbeduidende antagonisten-nevenrol, geschiedde op 17 januari 1929, in de strip "Thimble Theatre" van de hand van Elzie Segar, die dan al 10 jaar liep. De strip concentreerde zich rond de belevenissen van de familie van het meest onwaarschijnlijke sexsymbool van de jaren '20, de graatmagere en spuuglelijke Olive Oyl, een panlat met een augurkvormige neus. Naarmate Popeye meer op de voorgrond trad, werden ook enkele andere nieuwe karakters ingevoerd die tot vandaag de Popeye-cartoons bevolken, zoals de wereldwijze baby Swee'Pea en de kleinburgerlijke en op hamburgers verslingerede J. Wellington Wimpy, die inmiddels zelfs uithangbord is geworden van een Amerikaanse fast-foodketen. Naarmate Popeye meer en meer op de voorgrond trad, werd het ook duidelijk dat de man een vaste tegenspeler moest krijgen, en het meest in het oog springende nieuwe personage, de dommekracht Bluto, was geboren.



Popeye zal echter altijd worden geassocieerd met zijn handelsmerk: spinazie. Geheel conform de tijdsgeest wilde Segar de "verderfelijke" strips acceptabel maken voor een groot publiek, en hoe kon dat beter dan door één van de grootste problemen helpen aan te pakken waar jonge ouders mee geconfronteerd worden: hun kroost een bord met groenten laten leegeten? Al snel ontstond bij het jonge volkje de mythe dat je van spinazie reuzesterk wordt - wat niet méér of minder waar is dan voor andere groenten - en diverse coöperaties van landbouwproducten sloten de nieuwbakken superheld in hun hart. Het truucje is natuurlijk zo oud als de straat; zelfs nu nog worden scenariogewijze misbaksels als Kinderen Van Dewindt enkel en alleen de wereld in gestuurd om het imago van de ondernemer op te krikken. Een breed forum vond Popeye pas in 1933 wanneer Dave Fleischer de eerste cartoon, Popeye The Sailor, op de wereld losliet. De cartoon was eigenlijk een aflevering uit de reeks met dat andere King Features-icoon, Betty Boop, maar de lelijke humeurige zeeman trok al snel de schijnwerpers. Intussen zijn we 750 tekenfilms verder, één bijzonder slecht geslaagde poging tot een live-actionverfilming (in 1980, met Robin Williams en Shelley Duval als Popeye en Olive). De cast van de tekenfilm werd ook nog eens regelmatig aangevuld met nieuwe personages: de Sea-Hag, een rare hond die zichzelf onzichtbaar kan maken en naar de naam Eugene the Jeep luistert - misschien wilden de makers ook nog een bepaald automerk paaien? who knows. Om ook de familiewaarden een beetje aan te zwengelen in een cartoon die essentieel draait om twee hitsige zeemannen die hetzelfde meisje willen veroveren, volgden ook nog Popeye's vader, tot ieders verbazing luisterend naar de naam Poopdeck Pappy, en de vier neefjes Pip-eye, Pup-eye, Poop-eye en Peep-eye - alhoewel die laatste naam eerder zou passen voor een voyeur of zo - die er alle vier als perfecte klonen van Popeye uitzien. De rechten over de spinazievretende zeeman bleven tot halverwege de jaren '40 in handen van Fleischer's tekenfilmstudio, een dochter van Paramount, alwaar een dikke 100 cartoons werden gemaakt, waarvan vele in zwart-wit. Begin jaren '60 werden een dikke 200-tal tekenfilms geproduceerd bij King Features Syndicate. Daarna zou Popeye een tijdje op drift slaan, totdat de zeeman weer aan zou leggen bij de legendarische Hanna-Barbera-studio's.



Deze 75th Anniversary-box bevat 4 discs van elk 2,5 uur, met in totaal 28 afleveringen van The All New Popeye Hour, een - in tegenstelling wat de naam doet vermoeden - goeie twintig minuten durende compilatie waarin ofwel drie Popeye-tekenfilmpjes worden getoond, ofwel één gewoon Popeye-tekenfilmpje gevolgd door een aflevering van Popeye's Treasure Hunt (PTH). De tekenfilms werden tussen 1978 en 1981 vervaardigd in de Hanna-Barbera-studio's, en geregisseerd door het duo Carl Urbano en Ray Patterson, wiens stijl bijvoorbeeld erg herkenbaar is in onder meer de tekenfilms van De Smurfen. Een scenario? Ach, elk van de tekenfilmpjes draait ongeveer rond hetzelfde. We bevinden ons steeds in een andere setting - Popeye is naast zeeman in hoofdberoep ook nog klusjesman, schilder, verkoper en nog veel meer in bijberoep. Telkens weer wordt zijn pad gekruist door de brutale Bluto, die toevallig een analoge zaak heeft als Popeye, en de zeeman tracht te overtreffen bij de één of andere opdracht, vaak uitgevaardigd door Olive. Popeye moet daarbij altijd de duimen leggen en is het kneusje van dienst, tot het ogenblik waarop hij een blik spinazie - occasioneel eens een verse, onbespoten plant - tot zich kan nemen en het lelijk onderdeurtje zichzelf transformeert tot een onstuitbare machine, en dat laatste mag je vaak letterlijk nemen. De PTH-afleveringen draaien rond Popeye en Olive die een zaakje uitbaten waarbij ze tegen betaling op zoek gaan naar oude familieschatten, terwijl Bluto, die de deur ernaast net hetzelfde soort van business heeft, probeert de schat te ontfutselen en in eigen zak te steken. Simplisme en voorspelbaarheid zijn in beide soorten afleveringen troef, de scenario's zitten propvol gestouwd met - lees: bestaan vaak uit niet veel anders dan - Engelse woordspelingen waarin alle malheur die de figuurtjes overkomt wordt geillustreerd met een gepast spreekwoord of gezegde. Voorbeeldje? Bluto wordt de grond ingeslagen op de plek waar even voordien nog een boom stond. Commentaar van Popeye: "Did I stump ya?" Toch werkt de humor soms net aanstekelijk doordat het allemaal zodanig overdreven is. Af en toe wordt er eens gerefereerd naar de populaire cultuur, zoals één van de tekenfilmpjes die onmiskenbaar een Star Wars-signatuur draagt: prinses (Olive), ruimteheld (Popeye), oude wijze mentor (Poopdeck Pappy), slechterik met een donkere helm (Bluto) en niet te vergeten Wimpy's vliegende Millennium Falcon-hamburger.



De tekenfilms zijn echter vooral op de kleintjes gericht; de simpele opzet van de Popeye's Treasure Hunt-reeks, die vaak als opstapje wordt gebruikt om een gebeurtenis, land of stad (San Francisco, Wenen, ...) in de kijker te zetten, is wat dit betreft kenschetsend. Waar we ons echter volledig krom mee gelachen hebben zijn de zogenaamde "bindfilmpjes": tussen de verschillende afleveringen - of in het geval van PTH, tussen de twee helften - krijgen we hilarische voorlichtingsfilmpjes te zien waarin Popeye op de gevaren wijst waarmee kinderen (meestal in casu zijn neefjes) in hun leefwereld worden geconfronteerd. Verkeersregels, veiligheid bij het skaten, groenten eten, sporten, het belang van een gezond ontbijt... In enkele van de filmpjes figureert ook een grote boze wolf-figuur, Mister No-No, die de kinderen tracht te ontvoeren, aan de drank of aan de drugs te brengen of probeert in te breken, maar uiteraard telkens het onderspit moet delven. De knulligheid waarmee de makers de kinderen trachten wijze levenslessen in te lepelen - andere dan het consumeren van industriële hoeveelheden spinazie, dan - zijn over het algemeen zó slecht gemaakt en de boodschap wordt er zo weinig subtiel ingehamerd, dat ze - waarschijnlijk onbedoeld - hilarisch grappig worden. De bindfilmpjes worden echter wel nogal eens herhaald.



AFLEVERINGEN
Toch even een overzicht welke afleveringen we allemaal terugvinden, alhoewel de plots allemaal zo goed als helemaal met elkaar inwisselbaar zijn, en als je één filmpje hebt gezien, je de uitkomst van de andere wel kan raden.

Disc 1:
#1
• Popeye The Carpenter: Popeye tracht Olive te helpen een spijker in de muur te slaan.
• I Wants Me Mummy (PTH): Popeye en Olive reizen naar Egypte om de schat van Cleopatra te zoeken.

#2
• The Ski's The Limit: Popeye gaat Swee'Pea leren skiën.
• Popeye And The Beanstalk: Popeye verkoopt zijn koe aan Wimpy voor een zak toverbonen, en kan zo tot in het kasteel van reus Bluto in de wolken klimmen.
• The Big Wheel: Popeye en Bluto proberen elkaar te overtroeven bij diverse kermisattracties.

#3
• Popeye The Sleepwalker: Popeye heeft net een vermoeiende zeerace gewonnen, en wil uitslapen, maar hij gaat voortdurend op wandel.
• The Terrifyink Transylvanian Treasure Trek (PTH): Graaf Von Dracula vraagt om zijn familieschat op gaan te sporen in Transsylvanië.

#4
• A Whale Of A Tale: Popeye vertelt aan zijn neefjes het verhaal van één van zijn voorvaderen, Popeye-Hab, een verhaal dat verdacht veel op Moby Dick lijkt.
• Olive's Shining Hour: Olive en Popeye nemen het in een gemengd dubbel-tennistoernooi op tegen Bluto en zijn al even gewichtige partner Blutessa.
• A Bad Knight For Popeye: Prinses Olive wordt gevangen gehouden door een draak; wanneer de koning uitvaardigt dat de ridder die haar redt, met haar mag trouwen, voelen Popeye en Bluto zich allebei uitverkoren.

#5
• Popeye Goes Sailing: Eigenlijk het eerste filmpje uit dit era. Tijdens een zeiltochtje op Popeye's boot wordt Olive door Bluto geschaakt.
• The Sword Of The Fitzwilly (PTH): Popeye en Olive gaan een kostbaar zwaard terughalen dat drie eeuwen geleden door een tovenaar gestolen werd.

#6
• A Seal With Appeal: Popeye's neefjes willen per sé een zeehond adopteren die ze gevonden hebben.
• The Crunch For Lunch Bunch: In de oertijd houdt Olive een snackbar open. Popeye en Bluto moeten echter op jacht voor de ingrediënten.
• A Day At The Muscle Beach: Niets is zo irritant als een dagje aan het strand waarbij Bluto als strandstoeffer loopt heen en weer te wippen.

#7
• Wilder Than Usual Blue Yonder: Popeye wil per sé Olive een luchtdoop geven, en Bluto wil hem uit het luchtruim gooien.
• Play It Again, Popeye (PTH): Popeye en Olive gaan op jacht naar de waardevolle Casablanca Falcon (raad eens welke twee films hier gespooft worden?)

Disc 2:
#8
• Popeye Out West: Sheriff Popeye moet ervoor zorgen dat de Bluto Brothers Olive Oyl's saloon annex theatervoorstelling niet in elkaar rammen.
• Popeye The Plumber: Raar toch. Hoe meer Popeye de loodgieter het lek tracht te dichten, hoe meer water er binnenstroomt.
• Spinach Fever: Olive wil per sé een avondje naar de disco. En Bluto denkt dat hij John Travolta is.

#9
• Heir-Brained Popeye: Popeye erft een behoorlijke som, maar het testament gaat vliegen.
• Captain Meno's Sunken Treasure (PTH): Marvin Meno wil de schat van zijn grootvader, kapitein Nemo, opduiken.

#10
• Popeye And Bigfoot: Popeye en Olive gaan kamperen, maar een als Bigfoot verklede Bluto komt roet in het eten gooien.
• Popeye's Engine Company: Popeye en Bluto hebben twee concurrerende brandweerdiensten. Ze rukken uit om Olive's nieuw appartement te gaan blussen.
• Getting Popeye's Goat: Popeye moet een dag lang op de mascotte van de zeemacht passen, een geit die alles - maar dan ook alles! - opeet.

#11
• Close Encounters Of The Third Spinach: Parodie op een bekende zesdelige space-opera saga... juist, die!
• The Delmonica Diamond (PTH): De koningin van Delmonica kan niet regeren zolang de diamant uit haar kroon verdwenen is.

#12
• Popeye's Finest Hour: Popeye moet zijn legerdienst overdien, en wordt daarbij geconfronteerd met Bluto's arrogante neefje.
• Popeye Meets The Blutostein Monster: Een gekke Frankenstein-achtige geleerde heeft een Bluto-achtig monster geschapen dat achter Olive aangaat.
• Popeye And The Pest: Popeye verstoort tijdens het vissen een mug, die zijn spinazie opeet.

#13
• Ship Ahoy: Popeye neemt zijn neefjes mee op zeiltocht, maar krijgt het aan de stok met Bluto.
• The Treasure Of Howe's Bayou (PTH): Olive erft een kostbaar medaillon.

#14
• Here Stew You: Popeye en Olive belanden op een eiland waar de Goons heersen. En die blijven enkel kalm zolang Olive hutsepot voor hen kookt.
• Popeye And The Pirates: Het schip van kapitein Wimpy, prinses Olive en matroos Popeye worden geënterd door piraat Bluto.
• Popeye Goes Hollywood: Een Hollywoodstudio heeft niet één, maar twee stuntmannen nodig. Popeye en Bluto solliciteren beide.



Disc 3:
#15
• Popeye's Roots: Bij het opruimen van de zolder vinden Poopdeck Pappy en de neefjes boeken over de voorouders van Popeye.
• Spring Daze In Paris (PTH): Tijdens een vakantie in Parijs helpen Popeye en Olive de achterkleindochter van koningin Marie-Antoinette om haar schat te vinden.

#16
• Popeye Snags The Seahag: De Sea Hag en haar niet al te snuggere assistent hebben een lading raketten gestolen van de marine.
• The Three Ring Ding-a-ling: Popeye en Olive werken in een circus, waar Bluto hun act probeert te saboteren.
• A Day At The Rodeo: Bluto en Popeye gaan in de clinch op het rodeo-festival, om de gunst van rodeo-queen Olive te winnen.

#17
• The Decathlon Dilemma: Poopdeck Pappy wil meedoen aan de decathlon, maar Popeye zegt dat hij te oud is. Pappy krijgt de hulp van Eugene the Jeep.
• Coldfinger (PTH): Celsius Coldfinger heeft de satelliet Clyde gestolen om te verkopen aan de hoogste bieder. Popeye krijgt van het Witte Huis de opdracht de satelliet terug te brengen.

#18
• Chips Off The Old Ice Block: Popeye gaat schaatsen met Swee'Pea.
• Popeye Of The Klondike: Olive vertelt aan de neefjes het verhaal van twee goudzoekers, Popeye en Bluto, tijdens de goudkoorts.
• Popeye Goes Sightseeing: Terwijl Olive nieuwe kleren gaat kopen, gaat Swee'Pea er uit verveling vandoor.

#19
• Shark Treatment: Pappy heeft heimwee naar de zee, en wil terug op de grote witte haai gaan jagen.
• A Horse Of A Flying Color (PTH): Een rijke rodeo-eigenaar betaalt een fortuin voor een vliegend paard. Popeye en Olive gaan in Griekenland op zoek naar Pegasus.

#20
• Mother Goose Is On The Loose: Popeye en Bluto moeten babysitten op Swee'Pea, en vertellen sprookjes van Moeder de Gans.
• Bluto's Bike Bullies: Bluto terroriseert als Hell's Angel Popeye en Olive.
• Steeple Chase At Ups And Downs: Olive erft een racepaard, Tea Biscuit, en haar oom's laatste wens was dat het dier een race zou winnen.

#21
• A Camping We Will Go: Popeye, Olive een de neefjes gaan kamperen, maar al het eten verdwijnt op mysterieuze wijze.
• The Mask of Gorgonzola (PTH): Popeye's in Venetië wonende neef heeft het masker van Gorgonzola geërfd, en roept Popeyes hulp in om het ding te vinden.

Disc 4:
#22
• Take Me Out To The Brawl Game: Coach Wimpy draagt Popeye en Bluto op om voor meer publiek te zorgen bij hun baseballspel.
• I Left My Spinach In San Francisco (PTH): In San Francisco gaan Popeye en Olive op zoek naar twee diamanten kousebanden.

#23
• Popeye Versus Machine: Popeye en Bluto betwisten elkaar een contract om een weg aan te leggen.
• A Trio In Rio (PTH): Een aangespoelde fles aan het strand van Rio zorgt ervoor dat Popeye en Olive alweer op schattenjacht gaan.

#24
• The Spinach Bowl: De Popeye's Pouncers nemen het op tegen de Bluto's Bruisers in een rugbywedstrijd.
• Popeye At The Center Of The Earth (PTH): Poopdeck Pappy is in een kuil in Yellowstone National Park gevallen, en heeft er robijnen gevonden.

#25
• Ballet-Hooey: Bluto heeft Popeye's volleybal gestolen. Tijdens de achtervolging belanden ze beide in de balletschool van Olive.
• Boola Boola Hula (PTH): Bluto is op zoek naar een papegaai die weet waar de verloren tempel van Boola Boola is. Alleen heeft Popeye net de papegaai voor Olive gekocht.

#26
• Yukon County Mountie: Popeye en Bluto zijn de twee kneusjes van de Canadese bereden politie, die Olive, die de kas bijhoudt, moeten beschermen tegen gangster Pierre Le Pew.
• The Treasure Of Werner Schnitzel (PTH): Popeye en Olive zoeken de gouden viool die toebehoord heeft aan een verre voorvader van Wimpy.

#27
• Queen Of The Load: Olive en Popeye zijn truckers, en Bluto probeert Popeye van de weg af te rijden om Olives zaak in te pikken.
• Plunder Down Under (PTH): Poopdeck Pappy is op opalenjacht in de Australische outback, en komt daar een stel goons tegen.

#28
• Love On The Rocks: Popeye en Bluto pochen tegen elkaar op wie de grootste afbeelding van Olive in de rotsen kan uithouwen.
• Popeye The Lone Legionaire: Popeye verdedigt als laatste man een fort in de woestijn tegen Bluto de woestijnrover, die het op Olive begrepen heeft.
• Roller Rink-A-Dink: Bluto komt het romantisch uitje tussen Popeye en Olive op de rolschaatsbaan verstoren, en al vechtend belandt het trio in een pretpark.



BEELD EN GELUID
Verrassend genoeg zijn beeld- en geluidskwaliteit aanvaardbaar voor tekenfilms van een dergelijke ouderdom, die dan ook nog eens in een budgetlabel worden uitgegeven. Enkele video-artefacts zijn voor de hand liggend, en het voornaamste probleem is de korreligheid van het beeld, maar onze verwachtingen bij bijna tien uur Popeye waren initieel een stuk lager. Niet dat de beeldband perfect is: bij panbewegingen is er zo bijvoorbeeld flink wat interlacing te zien. Heel fijn is dat men tenminste geopteerd heeft voor de oorspronkelijke Engelse audiotrack te behouden, en een - uitschakelbaar - Nederlands ondertitelingsspoor te voorzien. De audiotrack klinkt een beetje off-key tijdens de begin-en eindgeneriek, maar de afleveringen zelf zijn van een redelijk goeie audiokwaliteit. Alhoewel dit verre van een release is om je home-theatre mee te demonstreren, valt toch op de merken dat we soms met releases uit dezelfde periode worden geconfronteerd die heel wat minder in kwaliteit zijn. Alleen - maar dat is onze persoonlijke mening - zijn de menuschermen spuuglelijk. Bovendien hadden de afleveringen ook op de meest voor de hand liggende manier in hoofdstukken verdeeld mogen zijn, in plaats van 1 hoofdstuk per aflevering zoals nu het geval is.

EXTRA'S
Op een release als deze moet U uiteraard geen bonusmateriaal verwachten. Toch even opmerken dat elke disc voorzien is van een play all-functie.



CONCLUSIE
Liefhebbers van oude cartoons krijgen met deze Popeye 75th Anniversary-box redelijk veel waar voor hun geld. Jammer genoeg ontbreken alle Popeye-cartoons die onder de auspiciën van Paramount zijn geproduceerd, zoals de wat mij betreft meest memorabele klassieker I Bin Sculped uit 1960. Misschien een ideetje?