In de loop van het jaar 1999 had het VRT-journaal als uitsmijter elke dag een overzicht van de belangrijkste nieuwsfeiten die op diezelfde dag doorheen de 20ste eeuw gebeurd waren, een TV-variant van 'On this day...'. Daarvan is nog eens een strenge selectie gemaakt, en er zijn 3 videobanden van uitgebracht, een over de periode voor de Tweede Wereldoorlog, een over de jaren '40 en '50, en een over de periode vanf de jaren '60 tot heden. De bedoeling van de banden was een staalkaart te bieden van de belangrijkste gebeurtenissen die tijdens de eeuw het nieuws hebben gehaald.

De VRT kan putten uit een rijk archief, waaronder het prestigieuze British Film Institute, het Vlaams Filmmuseum en het stadsarchief van Antwerpen, en heeft dan ook een schat van informatie, waaruit kiezen een praktisch onmogelijke opdracht was. Toch heeft men deze drie videobanden op een DVD uitgebracht, en het resultaat is een interessante staalkaart van een eeuw lang journalistieke berichtgeving. De sterkte van de band is dat niet alleen historisch grootse feiten worden weergegeven, zoals de Tweede Wereldoorlog, de Koningskwestie, de Eenheidswet, Mei '68 of de onafhankelijkheid van Kongo, maar dat ook het leven van de gewone mensen tijdens de verschillende decennia wordt geportretteerd, zoals een zeer aandoenlijk portret van een vakantiekamp van de Socialistische ziekenfondsen, of het Vlaamse kermisleven.

Men heeft echter zwaar moeten selecteren, en daarom komt de collectie filmpjes niet altijd evenwichtig over. Zo is het item rond de wereldtentoonstelling van '58 nodeloos lang gerokken, terwijl de gebeurtenissen van de laatste tien jaar beperkt blijven tot een of twee grote nieuwsfeiten, zoals het Heyseldrama of de ramp met de Herald of Free Enterprise, en het <sarcasm mode on> wereldschokkende nieuws dat Sandra Kim voor Belgie het Songfestival had gewonnen <sarcasm mode off>. Langs de andere kant zijn er vooral van de periode voor de Tweede Wereldoorlog enkele unieke historische documenten, o.a. over Leopold II, te vinden.

Al bij al heeft de nieuwsdienst toch haar best gedaan om de documenten van snedige commentaren te voorzien, en het aanbod in filmpjes zo veel mogelijk te varieren. De VRT voert hierbij een traditie van kwaliteit, waar bijvoorbeeld een meer sensatie-gericht journaal als dat van VTM niet aan kan tippen. De klemtoon ligt uiteraard wel op het Belgische nieuws; men is klaarblijkelijk vertrokken van de filosofie dat over de echte grote wereldgebeurtenissen, zoals pakweg de opkomst en ondergang van nazi-Duitsland, de ontwikkeling van de ruimtevaart of de oorlogen in het Midden-Oosten al genoeg documentatie beschikbaar is. Wanneer bijvoorbeeld de Wereldoorlogen worden geportretteerd, zijn het de typische Belgische situaties die centraal staan, zoals de loopgravenoorlog aan de IJzer of het per vergissing bombarderen van Mortsel door de geallieerden die dachten dat het een munitiefabriek van de nazi's was. Deze invalshoek geeft dan weer een cohesie aan het geheel.

BEELD EN GELUID

De beelden en het geluid zijn natuurlijk niet naar de standaarden van de huidige filmindustrie, of wat had je gedacht? Para's in Kongo in Dolby Digital? De moord op Kennedy in 16:9?

EXTRA'S
Hier komen we aan het voornaamste pijnpunt van de disc: de makers pretenderen dat men de fragmenten op drie wijzen kan bekijken: allemaal, in willekeurige volgorde of naar selectie. Vooral dit laatste werkt compleet niet, althans niet op mijn DVD-speler, en bevat meer bugs dan werkende links. Bij het opvragen van sommige fragmenten krijg je een totaal ander fragment voorgeschoteld, of word je naar een ander submenu gestuurd, of blokkeert de disc gewoon - een keer werd bij mij zelfs automatisch de Eject-toets geactiveerd. Met een beetje handigheid kan je echter wel alle fragmenten manueel opzoeken, maar dit is verschikkelijk moeilijk, zelfs voor ervaren DVD-rotten.

De bedoeling van de disk was dat men de videobanden niet meer zou moeten doorspoelen om een bepaald fragment op te zoeken. Sommige leerkrachten geschiedenis, vooral die van de iets oudere stempel die de oprit naar de informatiesnelweg hebben gemist, vinden op een conventionele video nog niet eens de aan/uitknop. Ik ben eens nieuwsgierig hoe die met deze DVD aan de slag gaan. Er zal in de klassen meer gelachen worden dan bijgeleerd, zeker wanneer men een fragment van de sluiting van de mijnen opvraagt, en in de plaats daarvan ongevraagd Sandra Kim moet verdragen.

Maar ere wie ere toekomt: op de filmpjes is niets aan te merken, maar diegene die de filmpjes in deze draak van een menu heeft gegoten, is een dikke incompetente prutser geweest, en wat nog erger is, is dat niemand dat schijnt gemerkt te hebben vooraleer deze DVD op de markt werd gebracht. Het onbestuurbare menu gaat al gauw op de zenuwen werken, en is een smet op de mensen van het VRT-archief die zo hard hebben gewerkt aan wat hun meesterwerk moest worden.

De firma Magic, die de DVD heeft gecompileerd, is gebuisd over de hele lijn. Ik hoop dat als de VRT ooit het wijze besluit neemt om hun klassiekers zoals Kapitein Zeppos of de eerste aflevering van de Pak de Poen-show (daar heb ik ettelijke duizenden franken voor veil!) op DVD uit te brengen, ze zich twee keer zullen bedenken alvorens opnieuw met Magic in zee te gaan.

CONCLUSIE

De onbestuurbaarheid van het menu ruineert alle kansen op een degelijk educatief gebruik van de DVD. De filmpjes op zich blijven natuurlijk aardig om te zien, maar het was misschien beter geweest om in plaats van alles op een DVD te willen persen, een reeks DVD's uit te brengen die meerdere periodes aanraakten, zodat per DVD meer filmpjes over hetzelfde tijdvak konden worden vertoond. Een andere mogelijkheid was een thematische benadering geweest (binnenland, buitenland, sport, cultuur,...). Het zou alleszins ten goede gekomen hebben aan de samenhang van het geheel.

Een leuke gimmick dus, maar kwaliteitsdocumentaires horen een kwalitatief hoogstaande afwerking te krijgen, en dat is hier niet gebeurd. Wat dat betreft kan men beter een voorbeeld nemen aan The Planets van de BBC.