TARZAN
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2005-06-29
FILM
Reeds in 2000 bracht Buena Vista Tarzan uit op dvd, waarbij de Disneyfans behoorlijk konden knarsetanden over het feit dat er in Groot-Brittanië een dubbeldiscversie met veel meer extra's verscheen. Bijna vijf jaar te laat is hier in de Benelux dan toch de felbegeerde 2-discversie geland. We bespreken even of het de moeite is om uw oude versie in te ruilen.
Na enkele zeer magere jaren keerde begin jaren '90 eindelijk het tij voor Disney. Na een paar commercieel mindere successen (maar daarom niet kwalitatief minderwaardig) zoals The Fox And The Hound en The Black Cauldron, besloot een jonge productieploeg, onder leiding van Alan Menken, dat het tijd was om de broodnodige vernieuwingen door te voeren aan de top van het Disney-imperium. Een paar oudere animatoren werd bedankt voor de bewezen diensten, en een jonge, creatieve nieuwe ploeg zette zich aan het werk om terug tekenfilms 'voor alle leeftijden' te maken, tekenfilms waar zowel de jongeren pret aan zouden kunnen beleven, als waar de iets minder jongen onder ons zouden van zeggen 'dat is toch wel knap gemaakt'.
De eerste film waar Menken's talent achter verschool was The Little Mermaid, waarvan we tot nader orde nog een special edition in de befaamde Platinum-reeks mogen verwachten, en het bleek een schot in de roos. De trend was gezet, en zowat elk jaar leverde Disney een kassucces af: het romantische Beauty And The Beast, het wervelende Aladdin, het technisch superieure The Lion King, het ontroerende Pocahontas, het grimmige The Hunchback Of Notre Dame en ga zo maar door. De kritiek die je op Disney dan kan hebben is dat sindsdien al hun verhaallijnen 99% dezelfde zijn: het zijn stuk voor stuk Bildungsromans, een tocht naar volwassenheid van het hoofdpersonage, die minstens in een scene per film over de einder uitstaart om te zoeken waar zijn of haar toekomst ligt, omringd door een oude wijze mentor, een sluwe maar meestal ook erg domme vijand, en een of twee onnozele 'sidekicks'. Bovendien is zijn zowat de helft van de Disney-films antropomorfismen: bijvoorbeeld in The Lion King worden de hoofdpersonages allemaal door dieren met menselijke eigenschappen vertolkt. Bij mijn weten was Tarzan de eerste film nieuwe stijl waarin men duidelijk kiest voor een mengeling van een mensen- en een dierenverhaal, wat soms tot ingewikkelde situaties leidt, maar het geheel boeiend maakt. Zo spreekt Tarzan op gegeven moment zowel gorilla- als mensentaal, alhoewel de gorilla's en de mensen elkaar niet zouden mogen verstaan, en toch is de overgang tussen de twee zo vloeiend, dat je het verschil niet merkt.
Altijd hetzelfde, dus. Of toch niet helemaal. Door geen enkel risico te nemen wat het verhaal betreft, heeft de Disney-studio jaren tijd gehad om op technisch vlak de animatiefilm de 21e eeuw binnen te leiden. Het begon met de balzaalscene in Beauty And The Beast, dan de grot met de lamp in Aladdin, de stampede in The Lion King, de zevenkoppige draak in Hercules, de aanval van de Mongoolse ruiters in Mulan. Telkens ging men een stapje verder, en telkens werd weer gezegd dat de Disney-studio zichzelf had overtroffen, maar dat het plafond nu wel bereikt moest zijn.
Niet dus! Tarzan slaat op animatiegebied moeiteloos al zijn voorgangers. De studio maakt gebruik van het nieuwe, nog half in experimenteel stadium verkerende 'Deep Canvas'-procede (zie ook sectie beeld en geluid). Combineer dat met het feit dat de films zelf ook hoe langer hoe volwassener worden - sommige scenes zijn zelfs best angstaanjagend voor de jongste kinderen - en je merkt dat de Disney-molen nog lang niet op kruissnelheid is.
Het verhaal hervertelt in essentie het originele boek van Edgar Rice Burroughs - bij Disney zijn ze dan toch niet zo creatief om eens zelf een origineel verhaal te verzinnen - maar doet dat met zoveel gevoel voor ethiek, met danig goed uitgewerkte karakters, en getrouw genoeg aan het origineel, dat het zeker het werk van Burroughs tot eer strekt. Tarzan (Tony Goldwyn) wordt al op babyleeftijd een wees, wanneer zijn ouders op genadeloze wijze worden afgemaakt door het bloeddorstige luipaard Sabor. Een roedel (noemt men dat zo?) gorilla's is toevallig in de buurt, en een van de wijfjes, Kala (Glenn Close), heeft net haar baby verloren aan de genadeloze jungle. Kala ontfermt zich over de baby, erg tegen de zin van de mannetjes-leider Kerchak (Lance Henriksen), die de aanwezigheid van Tarzan wel duldt, maar hem tegelijkertijd nooit als een van de hunne wil beschouwen - misschien voelt hij zich wel aangetast in zijn leiderschap. Tarzan groeit op tussen de dieren, en wanneer zijn gorillavriendinnetje Terk (Rosie O'Donnell) of de halfgare olifant Tantor (Wayne Knight) kattekwaad uithalen, is Tarzan nooit ver uit de buurt.
Kerchak blijft echter wel zijn misnoegen over Tarzan niet onder stoelen of banken steken (er staan in de jungle trouwens geen stoelen en geen banken), en geeft hem de schuld van al wat er verkeerd loopt, zelfs wanneer Tarzan Sabor doodt wanneer Kerchak te zwak blijkt, maar zich nog altijd aan de wil van de mannetjesaap blijft onderwerpen. Kerchaks negatieve gevoelens worden nog scherper wanneer op een dag de aanwezigheid van andere mensen in de buurt blijkt. Tarzan zelf kan zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen, en gaat op onderzoek uit. Hij ontmoet Jane (Minnie Driver), de dochter van professor Porter (Nigel Hawthorne), een bioloog die een expeditie op touw heeft gezet om het gedrag van gorilla's te bestuderen. Voor het eerst in zijn leven beseft Tarzan maar terdege wat hem altijd door Kerchak in zijn neus is gewreven: hij is geen gorilla, maar een mens, en er zijn nog meer mensen op de wereld. Wie zeker zo geinteresseerd is in Tarzan, is Clayton (Brian Blessed), de sinistere begeleider van de professor en zijn dochter. Clayton, jager op al wat beweegt, toont wel een zeer bijzondere en erg onwetenschappelijke belangstelling voor de ligging van het gorillakamp waar Tarzan vandaan komt. Wanneer de expeditie op zijn einde loopt is Tarzan verliefd geworden op Jane, en in een poging om haar te weerhouden terug te keren verraadt hij de ligging van het kamp van de gorilla's aan Clayton.
Wie, net als ik, vindt dat de Disney-films kwalitatief niet allemaal gelijkwaardig zijn, kan op zijn twee oren slapen met Tarzan. De film haalt moeiteloos het niveau van The Lion King, overtreft ruimschoots de toch iets mindere klappers zoals Mulan van de laatste jaren, en is qua animatie nagenoeg perfect. De voice casting is goed, vooral Minnie Driver als Jane heeft zich goed in haar karakter ingewerkt. Ook positief is dat de muziek van Phil Collins meer ondersteunend werkt dan in de vorige films: de personages gaan niet om de haverklap liedjes zingen, wat het musical-gehalte doet afnemen en de genietbaarheidsfactor alleszins ten goede komt. Phil Collins is overigens van oorsprong drummer, en wegens het overvloedig gebruik van ritmesecties daarom de geknipte leverancier van de soundtrack.
Disney heeft anno 2005 de klassieke animatiefilm aan de wingen gehangen en onder impuls van het succes van productiehuizen zoals Pixar, waarmee het contract eerlang afloopt, zich ook op de computeranimatie gestort. Of Chicken Little ons gaat kunnen overtuigen weten we niet, en de trailer doet onze hoop alvast niet toenemen. Waar er in Tarzan nog ge-deep canvast wordt dat het een lieve lust is, is de techniek na vijf jaar al blijkbaar obsolete. Alle moeite op gebied van klassieke animatie wordt blijkbaar geïnvesteerd in de inmiddels beruchte crapquel-collectie, waarin de éne na de andere klassieker roemloos verkracht wordt. The times they are a-changin'...
BEELD EN GELUID
Het Deep Canvas-procédé, een mengeling van hoogtechnologische computeranimatie en klassieke handgetekende technieken, was anno 1999 nog maar in een experimentele fase, maar het resultaat was verbluffend. Elk streepje mos op de boomschors heeft een eigen schaduw en kleurschakering en wanneer Tarzan zich tussen die lianen slingert lijken de bewegingen zo realistisch, dat het op overtekende filmbeelden lijkt. Het contrast is bijzonder hoog, wat bij de combinatie DVD + animatiefilm anders wel eens scheef durft te lopen wegens de compressiefactor, en het kleurenpalet is waarschijnlijk ongeevenaard. Door het gros van de extra's van de eerste release te verbannen naar een tweede schijfje, is er wat ruimte vrijgekomen om het al goeie beeld nog een klein beetje aan te scherpen, en de weinige compressieprobleempjes definitief de wereld uit te helpen. Ook het geluid is verbeterd ten opzichte van de eerste release: in plaats van een Engelse Dolby Digital 5.0-mix werd er een 5.1-mix gebruikt, met een hogere bitrate (448 Kbps in plaats van 384 Kbps) en vooral met een veel beter LFE-kanaal dat tijdens sommige scènes echt wel dat beetje extra punch meegeeft dat bij de vorige release ontbrak. Enige puntje van kritiek is dat het vuurwapen van Clayton niet altijd luid genoeg doorklinkt. Ook zijn er een Vlaamse en Nederlandse 5.1-track aanwezig, waar we liever niet te zeer over nadenken.
EXTRA'S
Het wordt ons, arme reviewers, weer moeilijk gemaakt, want met zo'n extensieve hap als we bij deze Tarzan opgelepeld krijgen, weten we niet goed waar eerst begonnen. Misschien bij de opmerking dat de eerste release slechts een 1-discversie betrof? We zullen de nieuwe extra's aanduiden met een sterretje.
Disc 1
De eerste gedwongen extra zijn de immer irriterende cross-promotionele trailers, waarvan we al tot in den treure herhaals hebben dat ze in de extra's-sectie thuishoren en niet op het begin van de disc. Naast direct to video-materiaal als Tarzan 2 (huiver huiver) wordt er zelfs reclame gemaakt voor een nieuwe Disney-attractie.
3 Deleted scènes (10 min.)
Naast een introductie vinden we hier 3 verwijderde of aangelengde scènes terug die de storyboard-fase nog niet verlaten hebben.
Music And More (7 min.)
Drie videoclips van Collins: You'll Be In My Heart, Strangers Like Me en een studio-opname van Trashin' The Camp, deze laatste samen met über-nonevent N'Sync. Over "camp" gesproken...
Games And Activities
Deze sectie bevat drie spelletjes en een zes minuten durend DisneyPedia-filmpje over dieren in de jungle. Niet iets waar de volwassenen onder ons op zitten te wachten.
Backstage Disney: Audiocommentaar door Chris Buck en Kevin Lima *
De voornaamste nieuwe extra op de eerste disc is een commentaartrack, ingesproken door regisseurs Chris Buck en Kevin Lima en producente Bonnie Arnold. De track is niet echt revolutionair interessant, maar vormt toch een redelijk informatieve aanvulling.
Disc 2
De rest van het bonusmateriaal is terug te vinden op deze tweede, single layer disc. In de volgende zes hoofdstukken vinden we het bonusmateriaal terug waar we bij de eerste release verstoken van bleven.
History And Development
Deze sectie bevat drie onderdelen: de drie minuten durende featurette From Burroughs To Disney, een twee minuten durende Presentation Reel * waarmee de makers de powers that be bij Disney een conceptueel idee moesten meegeven waar ze mee bezig waren, en een drie minuten durend verslag over de Research Trip To Africa *, waarmee nog eens bewezen wordt dat onkostennota's voor verplaatsingen bij Disney redelijk makkelijk los te peuteren zijn.
The Music Of Tarzan
In The Making Of The Music (3 min.) vertelt Phil Collins over zijn betrokkenheid als zanger-percussionist bij het project. Tarzan Goes International (2 min.) laat ons zien hoe Phil Collins enkele internationale versies van zijn songs inzingt, wat redelijk uniek is aangezien Disney dit gewoonlijk uitbesteedt aan lokale artiesten. Original Phil Collins' Song Demos * bevat 5 audio-only stukjes muziek in een embryonaal stadium.
Story And Editorial
In deze sectie vinden we twee korte documentaires terug die we ook al op de oude versie terugvonden: Building The Story (3 min.) en een Storyboard To Film Comparison (3 min.) waarin de openingsscène wordt uitgevleesd.
The Characters Of Tarzan *
Deze sectie is nieuw ten opzichte van de 1-discversie, en bevat een mengeling van korte making of-documentaires en honderden conceptuele schetsen, gerangschikt over de diverse personages. De onderverdelingen zijn:
* Tarzan met twee documentaires (Creating Tarzan, 4 min. en Animating Tarzan, 6 min.) en één schetsengallerij;
* Jane And Porter met één documentaire (Creating Jane And Porter, 3 min.) en twee schetsengallerijen;
* Kala And Kerchak met één documentaire (Creating Kala And Kerchak, 3 min.) en twee schetsengallerijen;
* Terk And Tantor met één documentaire (Creating Terk And Tantor, 3 min.) en twee schetsengallerijen;
* Clayton And Sabor met één documentaire (Creating Clayton And Sabor, 3 min.) en twee schetsengallerijen;
* Supporting Characters met een gallerij waar alles is ondergebracht wat niet in één van de vorige secties paste, voornamelijk apen van diverse soorten.
Animation Production *
Alweer een mengeling van fotogallerijen en korte stukjes film, waar vooral de liefhebbers van de technische kant van zaken aan hun treken komen, onderverdeeld in de secties Concept Art, Colour Keys, Layouts And Backgrounds, The Deep Canvas Process (3 min.), Deep Canvas Demonstration (5 min.), Production Progression Demonstration (1 min.) en Intercontinental Filmmaking (2 min.) We gaan deze niet in volle detail bespreken, maar nodigen U uit om zelf eens door de myriade van animatie-keukengeheimpjes te bladeren.
Publicity *
De laatste sectie herbergt een reeks filmposters en drie bioscooptrailers.
CONCLUSIE
Deze tweede release van Tarzan scoort zowel voor beeld en geluid betere punten dan de originele release. Alle extra's zijn behouden gebleven, en er zijn er nog een paar aan toegevoegd; alleen een paar stomme spelletjes die we zeker niet zullen missen, zijn verdwenen.
Studio:
Buena Vista
Regie:
Kevin Lima & Chris Buck
Met:
Tony Goldwin, Minnie Driver, Glenn Close, Rosie O'Donnell, Nigel Hawthorne, Brian Blessed, Lance Henriksen, Wayne Knight
Beeldformaat:
1.66:1 anamorfisch PAL
Geluid:
Engels Dolby Digital 5.1
Vlaams Dolby Digital 5.1
Nederlands Dolby Digital 5.1
Frans Dolby Digital 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Engels, Frans
Extra's:
• Geanimeerde menu's
• Cross-promotionele trailers
• 3 verwijderde scènes
• 3 videoclips Phil Collins
• 3 spelletjes
• Documentaire "DisneyPedia: Living In The Jungle"
• Audiocommentaartrack met Bonnie Arnold, Chris Buck en Kevin Lima
• Backstage Disney: "History and Development":
- Documentaire "From Burroughs To Disney"
- Early presentation reel
- Research trip to Africa
• Backstage Disney: "The Music Of Tarzan":
- Documentaire "The making of the music"
- Clip "Tarzan Goes International"
- 5 original Phil Collins songs demo's
• Backstage Disney: "Story And Editorial":
- Documentaire "Building The Story"
- Vergelijking storyboards/film
• Backstage Disney: "The Characters Of Tarzan"
• Backstage Disney: "Animation production"
• Backstage Disney: "Publicity":
- Posters
- 3 trailers