SERIE
Angela Lansbury is de grootste loser uit de Amerikaanse tv-geschiedenis. Het klinkt hard, maar de naakte feiten spreken voor zich. Onlangs mocht de tachtigjarige actrice immers haar achttiende Emmynominatie vieren. En voor de achttiende keer ook ging iemand anders met het beeldje naar huis. Vier Broadway-onderscheidingen, de zogenaamde Tony’s, heeft ze inmiddels op haar schouw staan, maar met de belangrijkste tv-prijs wil het maar niet lukken. Nochtans was ze in de periode 1984-1996 twaalf maal op rij genomineerd voor een Emmy, dankzij haar kordate doch sympathieke vertolking als misdaadauteur Jessica Fletcher in de serie Murder, She Wrote, een rol waarmee ze voor de rest van haar leven (en nog langer zelfs) vereenzelvigd zal blijven.

Iedere aflevering van de serie is met zorg geconstrueerd als een intrigerende whodunit, in de beste traditie van Agatha Christie. De speurder van dienst is Jessica Fletcher, een zestigjarige weduwe die na de dood van haar echtgenoot een uiterst succesrijke carrière als misdaadschrijfster is begonnen. Haar grijze cellen zet ze maar al te graag aan het werk, zeker als er moord in het spel is. In veel opzichten is Jessica de Amerikaanse variant van de beroemde Miss Marple: een dagje ouder, maar nog steeds vastberaden, met een neus voor speurwerk, een dorst naar rechtvaardigheid en de gave om onbevreesd de misdaad recht in de ogen te staren. Met het slaperige dorpje Cabot Cove als uitvalsbasis, reist ze de halve wereld af, zodat geen moordenaar nog met een gerust hart slapen kan gaan.

De grote kracht van Murder, She Wrote is tevens de zwakte van de serie, nl. de plotstructuren van de episodes. De whodunit is altijd al een van de meest geliefde genres geweest. Na God (De Bijbel) is Agatha Christie bijvoorbeeld 's werelds meest gelezen auteur. En Murder, She Wrote bewijst dat ook op tv er weinig gaat boven een door bekwame scenaristen geschapen zoektocht naar een misdadiger. Het minpunt hiervan is echter dat iedere aflevering min of meer dezelfde opbouw kent. Een moord na dertien minuten, een eerste twist halverwege, een tweede wending op minuut vijfendertig en Jessica's confrontatie met de dader in de laatste paar minuten. Iedere episode opnieuw (met een minimum aan variatie) hetzelfde liedje. Zeker als je meerdere afleveringen na elkaar bekijkt, durft dat de tolerantie van de kijker al eens op de proef te stellen. Aan de andere kant weten de schrijvers je keer op keer weer met spanning naar de ontknoping van het mysterie te lokken. Het is dus een kwestie van het (weinige) bitter met het (vele) zoete te slikken.

Een andere reden waarom Murder, She Wrote de tand des tijds verrassend goed weerstaan heeft, is het niveau van de acteerprestaties. Angela Lansbury's vertolking van Jessica Fletcher is terecht uitgegroeid tot een icoon onder de tv-detectives, op gelijke hoogte met Peter Falks Columbo of William Petersons Gil Grissom. Met haar uitgebalanceerd palet aan emoties creëert Lansbury een heroïne die niet bang is te erkennen dat ze een dagje ouder is, sympathiek genoeg is om op ongekunstelde wijze gouden tips aan de schuldige monden van verdachten te ontlokken en een vleugje arrogantie bezit, dat haar tot een formidabele opponente van schurken overal ter lande maakt. De protagoniste wordt trouwens in iedere episode omringd door een keur aan bekende gezichten uit heden en verleden. Onder de terugkerende personages herkennen we vooral Tom Bosley, als Sheriff Amos Tucker, die enkele jaren later, in zwart habijt, zelf misdaden zou gaan oplossen. Tussen de gastacteurs in dit eerste seizoen bevinden zich echter nog grotere namen: Martin Landau, Lynn Redgrave, Piper Laurie, Jerry Orbach en een erg jonge Joaquin Phoenix en Andy Garcia maken allen hun opwachting. Sommigen als moordenaar, anderen als slachtoffer.

Met een zestigplusser als hoofdrolspeelster is het niet bepaald hip om Murder, She Wrote ten volle aan te prijzen. En toch kan ik niet anders dan concluderen dat dit een van de best geschreven detectiveseries uit de Amerikaanse tv-geschiedenis is. Ja, er is een hoge mate van repetitie terug te vinden in de plots. Ook balanceren de carrière- en locatiesprongen die Jessica Fletcher doormaakt (episode 10, waarin ze tijdelijk tot senator wordt gebombardeerd, spant de kroon) soms op het randje van het absurde en straalt de serie constant een voorbijgestreefde, traag opgebouwde oubolligheid uit. Maar de charme van Murder, She Wrote blijft te allen tijde overeind dankzij goede mysteries, een fikse dosis humor, plezante cameo's en een compleet gebrek aan pretentie. Een serie die vanaf de eerste aflevering de juiste formule vindt, is erg zeldzaam, zoniet uniek. En met dat als maatstaf moet je wel zeggen dat Murder, She Wrote goede televisie is. Punt uit.

AFLEVERINGEN
Disc 1
The Murder Of Sherlock Holmes (pilootaflevering)
Na een gekostumeerd bal wordt het lijk van een man verkleed als Sherlock Holmes in het zwembad gevonden. Het gaat om een privé-detective, die in opdracht van een rijke vishandelaar een onderzoek verrichtte. Vreemd genoeg had tijdens het bal de vishandelaar het Holmes-pak aan. En dus rijst niet enkel de vraag wie de moordenaar is, maar ook of hij wel de juiste persoon neerschoot.

1. Deadly Lady
Een woeste storm raast over Cabot Cove en brengt het jacht van een miljonair en zijn vier dochters in problemen. De vader valt zelfs overboord en verdrinkt. Althans: dat is het verhaal van de dochters. Want Jessica Fletcher krijgt nog geen 24 uur na het zogenaamde ongeluk een man over de vloer die als twee druppels water op de ‘gestorven’ miljonair gelijkt.

Disc 2
2. Birds Of a Feather
Op bezoek in San Francisco, voor het huwelijk van haar nichtje, wordt Jessica gedwongen zich met de moord op een hardvochtige nachtclubeigenaar te bemoeien, aangezien de aanstaande bruidegom een van de verdachten is. Maar wie van de vele verdachten is écht de dader en hoe kon hij het geweerschot dat de eigenaar doodde maskeren?

3. Hooray For Homicide
Jessica's eerste boek, The Corpse Danced At Midnight, wordt in Hollywood verfilmd. Gealarmeerd door berichten over een radicaal veranderd scenario trekt Cabot Cove’s nieuwsgierigste dame naar L.A. om de regisseur de les te lezen. Wanneer die echter vermoord wordt, is zij zelf een van de voornaamste verdachten.

4. It’s A Dog's Life
Een rijke landeigenaar vindt tijdens een jachtpartij de dood doordat zijn paard op hol slaat. Een ongeluk, zo denkt iedereen, behalve Jessica. Haar theorie wordt kracht bijgezet nadat ook een van de dochters tragisch om het leven komt. Voor deze laatste moord is het niet lang zoeken naar de onwaarschijnlijke dader: de beminnelijke hond van de pater familias, die het ganse vermogen van zijn baasje erfde en nu schijnbaar de aanvechters van het testament uit de weg ruimt.

5. Lovers And Other Killers
Jessica zit in Seattle voor een serie universiteitslezingen als de moord op een jonge vrouw de campus opschrikt. De voornaamste verdachte is Jessica’s tijdelijke secretaris, een enigmatische student die echter hardop zijn onschuld verkondigt. De kranigste amateur-detective van het land zet zich uiteraard meteen aan het werk.

Disc 3
6. Hit, Run And Homicide
Een uitvinder en elektronicaspecialist uit Cabot Cove dreigt in de cel te belanden als op één van zijn collega’s een mislukte aanslag wordt gepleegd en een andere vennoot zelfs gedood wordt. De wijze waarop de aanslagen plaatsvonden is overigens hoogst bizar: een auto zonder bestuurder had het op de collega’s van de uitvinder gemunt.

7. We're Off To Kill The Wizard
Een gehate illusionist wordt dood teruggevonden in zijn van binnenuit vergrendelde werkkamer, met een rokend pistool in de hand en een bloedend gat in zijn hoofd. Zelfmoord luidt het logische verdict van de politie. Jessica is daarvan echter niet overtuigd. Aan haar de taak om dit onmogelijke mysterie op te lossen.

8. Death Takes A Curtain Call
Van een eenmalige promotionele dansvoorstelling in Boston maken twee dansers van een Sovjetballet gebruik om over te lopen naar de Verenigde Staten. Tijdens hun vlucht wordt echter een veiligheidsagent neergestoken, met de dolk van een van de dansers. Die bepleiten hardnekkig hun onschuld, en vinden gehoor bij Jessica. Zij gelooft hen, biedt hen een schuilplaats in Cabot Cove aan en onderzoekt de zaak tot op het bot.

9. Death Casts A Spell
Hoewel zes personen getuige waren van de moord op een hypnotiseur, kan geen van hen vertellen wie de dader is. Allen waren immers onder invloed van de sterke hypnotische krachten van de man. Bovendien hadden de zes in de kamer geen motief voor de moord en alle verdachten buiten de kamer ofwel een alibi ofwel niet de mogelijkheid om het slachtoffer neer te steken. Jessica is er dan ook op gebrand klaarheid in de zaak te scheppen.

Disc 4
10. Capitol Offense
Na de dood van een Congreslid wordt Jessica gevraagd de staat Maine tijdelijk te vertegenwoordigen in Washington. De schrijfster accepteert het aanbod, ze ziet de job als een nieuwe uitdaging. Maar al gauw bevindt ze zich in haar natuurlijke habitat, wanneer een ander Congreslid verdacht wordt van de moord op een bevallige afperser en Jessica het deksel moet lichten van een vat vol politieke intriges.

11. Broadway Malady
De hoofdrolspeelster van een opstartende Broadwayshow wordt ’s nachts overvallen en neergeschoten. Miraculeus overleeft ze de aanslag, maar de toekomst van de show is onzeker. Bovendien is Jessica Fletcher ervan overtuigd dat er meer achter de aanslag zit dan een poging tot roofmoord. Maar daarvoor moet ze eerst een connectie vinden tussen dader en slachtoffer.

12. Murder To A Jazz Beat
Jessica is te gast in New Orleans, waar ze tijdens een tv-opname getuige is van de moord op een jazzmuzikant. De man kreeg een dodelijke hoeveelheid curare naar binnen. Aan verdachten geen gebrek, want de muzikant wou verkassen naar Las Vegas en dumpte daarvoor zowat alle bandleden en zijn manager. Jessica is ervan overtuigd dat de sleutel van het geheim ligt in de wijze waarop het gif werd toegediend, maar het blijkt niet eenvoudig die manier te achterhalen.

13. My Johnny Lies Over The Ocean
Tijdens een cruise met haar nichtje ontrafelt Jessica een duistere plot die als doel lijkt te hebben haar nichtje emotioneel te breken. Haar echtgenoot pleegde immers zelfmoord een tijdje geleden en een mysterieuze persoon doet er alles aan om herinneringen aan zijn dood op te rakelen. Als klap op de vuurpijl berooft een andere passagier zich van het leven tijdens de trip, iemand wiens verleden interessante raakpunten vertoont met dat van Jessica’s nichtje.

Disc 5
14. Paint Me A Murder
Jessica wordt als gaste ontvangen op het afgelegen Mediterraans eiland van Diego Santana, een bevriend kunstenaar. De idyllische schoonheid van het eiland wordt echter bruusk verbroken door een aanslag op het leven van de schilder. Iemand van de gasten ziet hem blijkbaar liever dood, omdat zijn werken dan exponentieel in waarde zouden stijgen. Jessica’s nieuwsgierige aard dwingt haar de zaak volledig uit te spitten.

15. Tough Guys Don't Die
Een privé-detective die Jessica had ingehuurd om research voor haar te verrichten, wordt in koelen bloede neergeschoten. Hij had zopas bezwarende informatie ontdekt over één van de drie zaken die hij in behandeling had. De schrijfster opent een onderzoek, hierin bijgestaan door de partner van het slachtoffer, die bloedige wraak zweert.

16. Sudden Death
Van een overleden oom erft Jessica een aandeel in een plaatselijk American Football team. Diverse partijen bieden haar prompt grote sommen geld aan om haar procenten eigenaarschap over te nemen. Jessica heeft echter niet de intentie om te verkopen, ook al omdat haar aandeel het meerderheidsbelang in het team naar de ene of andere kant zou doen overhellen. Wanneer een van de aandeelhouders bovendien dood wordt aangetroffen, is het onderzoek naar de moord een kolfje naar Jessica's hand.

17. Footnote To Murder
Jessica zit in New York, op een bijeenkomst voor bekroonde schrijvers. Een van haar collega’s pocht dat hij dé definitieve roman over Vietnam heeft geschreven en dat het enige manuscript in zijn hotelkamer ligt. Nog diezelfde avond wordt de auteur vermoord. Het lijstje verdachten is aanzienlijk, want de man had geen goede reputatie.

Disc 6
18. Murder Takes The Bus
Tijdens een trip met de bus stranden Jessica en Sheriff Amos in een stormachtig noodweer, nabij een cafeetje aan de weg. Alle passagiers zoeken de warmte van een goede kop koffie op. Behalve eentje: een ex-gedetineerde, pas ontslagen uit de gevangenis, die met een schroevendraaier in zijn nek op de bus zit. Het is duidelijk dat één van de passagiers de moordenaar is. En elk van hen lijkt wel een persoonlijke connectie met het slachtoffer, en dus een motief, te hebben.

19. Armed Response
Na een klein ongelukje op een vliegveld wordt Jessica met een gebroken middenvoetsbeentje naar het hospitaal gebracht. Als een van haar artsen vermoord wordt teruggevonden, is de schrijfster er dan ook als de kippen bij om uit te zoeken wie de drieste daad heeft gedaan en welk motief hij had.

20. Murder At The Oasis
Als een gehate showbizz-persoonlijkheid het loodje legt, worden vooral krokodillentranen gelaten. Niet door Jessica Fletcher echter. De man was namelijk de echtgenoot van haar vroegere kamergenote aan de universiteit. En nog belangrijker: de moord gebeurd onder geheimzinnige omstandigheden, waarin een falend veiligheidssysteem een sleutelrol speelt.

21. Funeral At Fifty-Mile
Een grootgrondbezitter uit Wyoming laat zij ganse fortuin na aan een complete onbekende. Zijn dochter is de dupe en roept de hulp in van Jessica. Haar rondneuspraktijken brengen een web vol intriges aan het licht, evenals enkele goedbewaarde geheimen.

BEELD EN GELUID
Amerikaanse tv-shows uit de jaren tachtig maakten dikwijls gebruik van zachte filters die het beeld een glamoureuze schijn gaven. De techniek is heden ten dage niet enkel verouderd, ze maakt een eerlijke appreciatie van de beeldkwaliteit eveneens een stuk moeilijker. Zo ook bij Murder, She Wrote. Scherpte is immers niet altijd even mooi afgelijnd, de kleuren ogen vaak wazig en dof en de zwartniveaus kunnen heel wat beter. Bovendien had het bronmateriaal een opkuisbeurt verdiend. Regelmatig zijn er immers printbeschadigingen te herkennen op de transfers, terwijl ook filmgrain ruimschoots aanwezig is. Een ander minpunt vormt het geringe contrast in de nachtelijke scènes. Toch ziet het beeld er (een beetje) beter uit dan de normale tv-uitzendingen en zou zelfs een grondige opknapbeurt de kwaliteit niet radicaal verhogen. Het geluid, een over de twee voorste kanalen uitgesmeerde track, vertoont tekenen van ouderdom. De kwaliteit varieert van aflevering tot aflevering en enkele episodes klinken behoorlijk schril en ruisrijk. Een dynamisch audiospectrum wordt evenmin afgeleverd en ook zijn er soms bruuske geluidsovergangen waar te nemen. Toch klinkt het merendeel van de afleveringen aanvaardbaar, omdat de dialogen doorgaans goed te verstaan zijn. Voor een tv-serie van twintig jaar oud, kan je dus over een vrij degelijke transfer spreken.

EXTRA'S
Als je echt wil, zou je de dertig seconden durende 'Tonight on Murder, She Wrote' filmpjes die aan iedere episode voorafgaan, als extra kunnen bestempelen. Een vrij vervelende extra trouwens, aangezien deze teasers dikwijl belangrijke plotpunten van de aflevering weggeven. Maar als zelfs Universal dit niet als bonusmateriaal selecteert, waarom zou ik dat dan? Geen extra's dus in deze boxset. Laten we hopen dat dit voor de volgende seizoenen anders is. Angela Lansbury, tachtig inmiddels, behoort nog steeds tot het rijk der levenden en neemt de laatste tijd zelfs weer wat nieuwe filmprojecten aan. Ik twijfel er dus niet aan dat ze bereid gevonden kan worden bijvoorbeeld een audiocommentaar in te spreken of bij te dragen aan een making-of.

CONCLUSIE
Het eerste seizoen van Murder, She Wrote vertoont verbazingwekkend genoeg weinig groeipijnen. Reeds vanaf de eerste reguliere aflevering weten de makers de juiste toon te vinden, die twaalf seizoenen lang gehandhaafd zou blijven. Ondanks de voorspelbaarheid van plot en verhaalstructuur, weet de serie trouwens meestal de aandacht vast te houden, dankzij vakkundige scenario’s, kwaliteitsvolle technische aspecten en de carrièredefiniërende vertolking van Angela Lansbury. Beeld en geluid zien eruit zoals je van een tv-serie uit de jaren tachtig mag verwachten en de volledige afwezigheid van extra’s is een teleurstelling.