Deze film maakt deel uit van de Film Noir Classic Collection, Volume 1, waartoe ook nog Out of the Past, The Asphalt Jungle, Gun Crazy en The Set-Up behoren.

FILM
Van alle films uit de Warner Noir boxset, beantwoordt geen enkele zo overduidelijk aan de term ‘Film Noir’ als Murder, My Sweet. Het script zit volgepropt met ratelende, gevatte volzinnen, venijnige woordspelingen en melancholische voice-overs. Donkere schaduwen en groezelige straatjes bevolken het universum van de film. De femme fatale is niet enkel bloedmooi maar dodelijker dan een opgehitste mamba. En de in de hoofdrol tart een geharde detective, die nooit in zijn kaarten laat kijken, zijn noodlot, wetende dat hij niet aan haar klauwen zal ontsnappen. Kortom, alle ingrediënten zijn aanwezig om een memorabele prent gaar te stomen in één van de meest fascinerende genres die Hollywood ooit produceerde. Helaas bereikt Murder, My Sweet nooit het opperste kookpunt en blijft de film deels hangen in een sudderend tussendoortje.

Philip Marlowe, de gevierde private eye uit de boeken van Raymond Chandler, maakt zijn filmdebuut in deze prent. Hij wordt ingehuurd door een kleerkast van een vent (met het verstand van hoogstens een nachtkastje) die op zoek is naar zijn verdwenen liefje. Maar dat is slechts het begin van zijn problemen. Want al gauw moet Marlowe ook achter een kostbaar gestolen juweel aan en voelt hij de hete adem van twee knappe doch onbetrouwbare vrouwen in zijn nek. Lijken vallen overal uit de kast, verdovende drugs bezorgen de detective een stekende koppijn en wie vriend of vijand is, weet hij al lang niet meer. De enige zekerheid die Marlowe heeft, is dat de zaak van het liefje en die van het juweel op de een of andere manier met elkaar verbonden zijn. Een connectie, zo blijkt, van het donkerroodste bloed.

Raymond Chandler, die met zijn compromisloze pulpboeken aan de basis lag van het ontstaan van de film noir beweging, weet altijd intrigerende plots te verzinnen, en Murder, My Sweet is niet anders. De wijze waarop Philip Marlowe zich in een spinnenweb vol achterbakse complotten en ongure sujetten gooit, laat een diepe indruk achter op de kijker. De film laat zich dan ook lezen als een cryptisch verhaal, met talloze te doorkruisen doodlopende steegjes alvorens je het uitgestippelde pad hebt doorgrond. Van deze twistrijke verhaalstructuur profiteren ook de personages, waarvan vooral de zwaktes constant worden uitgespeeld. Dit brengt met zich mee dat er een realistische, herkenbare ondertoon in al hun gedragingen schuilt, die de kijker gretig het verhaal in sleurt.

Ook op visueel vlak is de prent vaak een pareltje. Regisseur Edward Dmytryk is één van de grote vaklui uit het Hollywood van de jaren veertig en hij put zijn volledige trukendoos uit om de kijker te plezieren. Zo bevat de film een werkelijk grandioze nachtmerriesequentie, die het moeilijk maakt de handen niet uit angst voor de ogen te slaan. De cineast weet eveneens als geen ander atmosfeer op het scherm te toveren: de groezelige straten van de Amerikaanse grootstad zag er zelden zo dreigend uit, zonder aan esthetiek in te boeten. Want Dmytryk creëert filmische kaders die je zo in een lijst aan je woonkamermuur kan hangen. Hij wordt hierbij uiteraard bijgestaan door een exemplarisch technisch team rond zich, van de vindingrijke cinematograaf tot de snedige monteur.

Helaas volstaan alle visuele superlatieven niet om één grove fout te vergoelijken: de afgrijselijk miscaste Dick Powell. Misschien is het niet zijn schuld dat we de geharde detective vooral vereenzelvigen met enigmatische acteurs als Humphrey Bogart. Misschien blijft hij juist wel dichter bij de oorspronkelijke held uit de boeken van Chandler, die Powell altijd zijn favoriete Marlowe bleef vinden. Maar het blijft een feit dat de hoofdrolspeler Philip Marlowe als een te gezapige, te wereldvreemde, te passieve detective neerzet. Een ideale antiheld moet de kijker constant weten te boeien en probleemloos op het puntje van zijn stoel krijgen. Al wat Powell doet is lichtjes verveeld door het beeld slaapwandelen. De vrouwelijke protagonistes brengen het er gelukkig beter vanaf. Claire Trevor is een heerlijke femme fatale, die het juiste evenwicht weet te vinden tussen venijn en charme. En Anne Shirley is het meisje waarvan we kunnen begrijpen dat Marlowe op haar valt, omdat we in zijn plaats net hetzelfde zouden doen. De rest van de supporting cast wordt uitgevuld met het vertrouwde arsenaal karakterspelers, met als hoogtepunt de triestige granieten kop van Mike Mazurki als de verliefde kleerkast.

De misplaatste maniërismen van Dick Powell mogen dan zowat het enige aanwijsbare minpunt van de prent zijn, toch kan je Murder, My Sweet onmogelijk in dezelfde categorie onderbrengen als The Maltese Falcon, The Big Sleep of het onevenaarbare Double Indemnity. Het is niet eenvoudig te benoemen waarom de film tekortschiet. Enkel is duidelijk dat de vaak voortreffelijke afzonderlijke delen niet tot een uitmuntende som leiden. Wellicht komt het doordat de prent zich iets te graag wentelt in de duistere atmosfeer van het onderwereldmilieu om het verhaal de kans te geven zich ten volle te ontplooien. Ik weet het niet. Ik kan alleen zeggen dat Murder, My Sweet niet de film is die hij had moeten zijn en dat ik dat ontzettend jammer vind.

BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van Murder, My Sweet stelt redelijk teleur, maar dat is enkel gemeten naar de normen van Warner en de ander films uit deze boxset. Want voor een film van zestig jaar oud zijn de zwartniveaus uitstekend en de hoeveelheid filmgrain vrij miniem. De contrasten komen er echter niet altijd even goed door (steeds een pijnpunt als de film graag in duisternis baadt), scherpte fluctueert van scène tot scène en ook printbeschadigingen zijn iets te frequent aanwezig. Het geluid doorbreekt nooit de beperkingen van zijn mono-origine, maar biedt niettemin een heldere soundtrack aan, met verstaanbare dialogen en een degelijke muziekweergave.

EXTRA’S
Naar goede gewoonte vormt een Audiocommentaar, ditmaal ingesproken door film noir guru Alain Silver, de hoofdbrok van het bonusmateriaal. De onuitputtelijke kennis van de spreker en zijn gezellige stemtimbre maken dit tot een audiotrack die zich makkelijk laat verteren. Een bijkomende extra is een Trailer (2 min.), in erg slechte staat, die de charmante, achterhaalde verkoopstechnieken van de jaren veertig nog eens uit de kast haalt.

CONCLUSIE
Murder, My Sweet kan prat gaan op een uitstekende plot, memorabele dialogen en een fenomenale regie, maar groeit desondanks niet uit tot een klassieker in het genre. De prent is een atmosferisch mirakel, maar mist wat richting om de kijker effectief bij de kraag te vatten. Beeld en geluid bivakkeren in de regionen van middelmatige degelijkheid, en de bonussectie is beperkt maar hoogst informatief.