FILM
Northanger Abbey van Jane Austen ontstaat als boek in 1798. Het verhaal situeert zich in de kringen van de Engelse upperclass, maar heeft veel minder dan bijv. Pride and Prejudice met romantiek en het drama van de onbereikbare minnaar van doen. Northanger Abbey is eerder donker, past in het toentertijd populaire genre van de gothic-novel en heeft iets griezeligs, neemt de lezer mee naar een wereld vol spanning, geheimzinnigheid en duistere krachten.

Catherine Morland (Katharine Schlesinger) is de oudste dochter uit een groot gezin en als ze een jaar of 17 is nodigt de kinderloze en zeer goed gesitueerde vriendin van haar moeder, ene Mrs. Allen, haar uit om de zomer in Bath door te brengen. Bath is niet Brighton, waar de rich and famous hun vakanties doorbrengen, maar voor leden van de middle class kan het er zeker mee door. Catherine is in de wolken en ziet zich al omringd door aantrekkelijke jongemannen die haar het hof maken. Tegelijk ziet ze evenwel ook beelden van zichzelf in een minder fraaie positie: meegesleept door de griezelverhalen die ze leest stelt ze zich voor dat ze gevangengenomen wordt door een kasteelheer en meegesleept naar een donkere kerker. Ze vecht voor haar leven, maar de kasteelheer heeft hulp en zij is hulpeloos. Eens in Bath en door Lady Allen meegenomen naar een bal, worden de gezichten van haar belagers die van de mannen die ze in de sjieke vertrekken van de mondaine burgerwoning ziet.

Catherine leert in Bath een stel jonge mensen kennen, verwanten van Lady Allen, en komt uiteindelijk in de kennissenkring terecht van de familie Tilney, bewoners van een buiten de stad gelegen oude burcht: Northanger Abbey. De dochter van de Tilneys zorgt er voor dat Catherine haar thuis gezelschap mag komen houden wanneer haar vader en broer op reis zijn voor hun zaken. Maar de kasteelheer – een oudere weduwnaar – houdt er vreemde omgangsvormen op na en ook de zoon des huizes gedraagt zich in de tegenwoordigheid van zijn vader niet altijd even spontaan en heldhaftig. Wanneer ze over de gang van zaken in het kasteel op de hoogte is gebracht en verneemt dat de vrouw van Mr. Tilney in duistere omstandigheden om het leven is gekomen, slaat bij Catherine de verbeelding op hol en vermoedt ze een duistere familiegeschiedenis.

De film die regisseur Giles Foster uit het boek van Jane Austen distilleert is maar in zeer beperkte mate een weergave van het verhaal van de auteur. De gothic-elementen blijven overeind, zij het op een vrij slordige en weinig samenhangende manier, voor de rest gaat zijn aandacht zeer uitdrukkelijk naar de aankleding, de kostumering, de omgangsvormen en de rijtuigen en wordt de ontwikkeling die Catherine in de loop van de film doormaakt zeer onduidelijk en weinig consequent uitgewerkt. Een aantal figuren spelen een weinig flatterende en tegelijk bizarre rol – zo bijv. de broer van haar vriendin Isabella – waarvoor nauwelijks uitleg wordt gegeven en de uiteindelijke liefdesperikelen tussen Catherine en de jonge Tilney zijn met kunst- en vliegwerk bij elkaar gesneden. Voor de kijker wordt het op geen enkel moment duidelijk wat Tilney in Catherine ziet en omgekeerd en ook het griezelverhaal loopt met een sisser af. Okay, Catherine heeft zich duidelijk laten meespelen door haar grote inlevingsvermogen in de griezelverhalen die ze leest, maar dat verklaart nog niet de geheimzinnige gedragingen van Mr Tilney en de bij momenten rare opmerkingen van zijn zoon daaromtrent.

Northanger Abbey in handen van Giles Foster doet het boek van Jane Austen geen eer aan. Er is nauwelijks sprake van karakteruitdieping en de betrokkenheid van de toeschouwer bij het hele spektakel is er dan ook een van gereserveerde afstandelijkheid. Catharine Schlesinger is niet meteen de beste keuze voor deze rol en haar tegenspelers Peter Firth (als Tilney junior) en Robert Hardy (als vader Tilney) zijn evenmin zeer geïnspireerde acteurs. Alleen Googie Withers als Mrs. Allen en Cassie Stuart als Isabella trekken de aandacht, maar zij kunnen Northanger Abbey niet meer van de ondergang redden. Het verdict is hard maar eerlijk: een mislukking.

BEELD EN GELUID
Northanger Abbey is voorzien van een rijk kleurenpalet. De film oogt aantrekkelijk en warm, vooral door het inlassen van prachtige stadsgezichten van Bath. Hoogtepunt is een scène in een Romeins badhuis waarbij mannen en vrouwen te water gaan in een bruin badkleed en de dames hun hoeden ophouden terwijl ze een drijvend schoteltje bij zich hebben, wellicht met versnaperingen erop. De sfeer is intiem en de kleuren donker en bruinachtig. Het fragment oogt zeer origineel en is qua sfeer uniek. De print is vrij van beschadigingen en vuiltjes. De muziek is goed van kwaliteit, maar veel te eigentijds, met veel te weinig referenties naar de tijd zelf. Bij momenten klinkt ze als Enya, dromerig en ijl, new age-achtig, en dat past helemaal niet in de sfeer die moet worden opgeroepen, nl. de betere klasse aan het einde van de 18de eeuw. Een foute keuze. De 5.1-versie geeft maar een matig resultaat en het is aan te nemen dat het hier gaat om een stereo-versie die een upgrade heeft gekregen.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Northanger Abbey lost de verwachtingen totaal niet is. Er is nauwelijks sprake van een logisch en grondig uitgewerkt verhaal en de fragmenten volgen elkaar losjes op zonder dat verbanden worden uitgelegd en evoluties verklaard. De sfeer dobbert op een mozaïek van stemmingen die nooit met elkaar in overeenstemming worden gebracht en sommige figuren zijn totaal niet uitgewerkt waardoor ze overbodig lijken of op zijn minst een raadsel blijven voor de kijker. Het slot van de film komt als een deus ex machina uit de lucht vallen, totaal onverwacht en onbegrijpelijk. Jammer.

Deze film verschijnt als eerste in de Jane Austen Collection van dvd-verdeler Just Entertainment en op zich is dat een uitstekend initiatief, want deze Engelss auteur verdient hem om op de Nederlandstalige markt grotere bekendheid te krijgen via de films op basis van haar oeuvre. Laten we hopen dat toekomstige releases meer kwaliteit te bieden hebben.