DOCUMENTAIRE
De Ark van Noah is één van die spannendste en avontuurlijkste verhalen uit het Oude Testament. Wie lagere school heeft gelopen in het Katholiek Onderwijs herinnert zich vast nog hoe Noë of Noah van god de opdracht kreeg om een schip te bouwen omdat hij van plan was de ongehoorzame mensheid te straffen met een zondvloed. Noah en zijn familie werden door god uitverkoren om de ramp te overleven en na het zakken van het water de wereld opnieuw te bevolken. Noah moest snel werken, tegen de afvaartdatum van alle diersoorten ter wereld een mannetje en een vrouwtje op zijn ark bij elkaar te brengen en zorgen voor voldoende mondvoorraad en water om de moeilijke tijd op het water zonder problemen door te komen. En zo geschiedde.

Deze BBC-documentaire neemt ons mee naar Mesopothamië, naar de oevers van de Eufraat in het huidige Irak, waar Noah met zijn gezin leefde en gaat na hoe groot de slaagkansen van Noah waren om de opdracht van god tot een goed einde te brengen. Het wordt al meteen duidelijk dat er een probleem is met het schip. Dat behoorde 300 el lang, 40 el breed en 30 el hoog te zijn met twee verdiepingen. Omgerekend naar maten van onze tijd komt zulks overeen met een gemiddelde hedendaagse olietanker en volgens specialisten kan zo’n monster niet louter van hout worden gebouwd, want hout gaat buigen in het water zodat het door de spleten naar binnen kan. Zo'n boot zou meteen zinken. En dan zijn er de dieren. Men schat dat er zo'n 30 miljoen soorten op aarde leven. Dat zou betekenen dat Noah circa 60 miljoen dieren behoorde te verzamelen: ging hij die zelf vangen? Kwamen ze uit eigen beweging en waar haalde hij voedsel voor zoveel gasten? Noah kreeg een week om de dieren in te laden, dat zou neerkomen op het huisvesten van 50 stelletjes per seconde. Mocht hij het rustiger aan willen doen dan had hij bij benadering 30 jaar nodig om de klus te klaren.

Dat valt niet mee. Maar er is nog een groter probleem: de hele aarde werd bedekt met water, zegt de schrift. Om de hoogste bergtoppen onder water te krijgen is volgens specialisten 3 keer de inhoud van alle oceanen nodig. Men weet inmiddels hoeveel water er in de zeeën zit, hoeveel in het poolijs, de bodem en de lucht, en u raadt het al: dat volstaat niet om de hele boel onder water te zetten. Misschien een ijscomeet uit de ruimte? Die zou bij het neerkomen op de grond een dusdanige ravage aanrichten dat Noah en zijn familie de vloedgolf niet meer zouden meemaken. De temperatuur zou tot boven de 6000 graden stijgen.

Gelukkig heeft men ondertussen in het land van Babylon (Irak) stenen tafelen teruggevonden waarop eveneens sprake is van een vloedgolf en uit grondanalyses – 150 jaar geleden uitgevoerd in de streek – blijkt dat er inderdaad aanwijzingen zijn voor een grootschalige overstroming in het bekken van de Eufraat waarbij tenminste drie grote steden zijn verrast. De verhalen stammen uit het Gilgamesj-epos, teruggevonden in spijkerschrift op stenen tafelen en in het bezit van het British Museum, waaruit mag blijken dat zo’n 5000 jaar geleden niet de hele wereld maar grote delen van Mesopothamië, kort na de winter, bij het massaal smelten van het ijs op de berg Ararat, door een riviertsunami zijn overspoeld. Volgens het Oude Testament regende het 40 dagen en nachten, volgens het Gilgamasj-epos 7 en nog volgens het Oude Testament trok het water zich pas na een jaar terug, volgens het epos na een week of twee. Steunend op de gegevens van het oudere Gilgamesj-epos wordt de omvang van Noah’s taak een stuk makkelijker. Bovendien strandt hij met zijn ark uiteindelijk op de berg Ararat, maar volgens het Babylonische epos kwam zijn boot in de Perzische Golf terecht en vestigde hij zich uiteindelijk in wat vandaag het olie-eiland Bahrain wordt genoemd.

Joodse schriftgeleerden hebben naar alle waarschijnlijkheid in Mesopothamië gehoord over het Noah-verhaal uit het Gilgamesj-epos en het opgenomen in hun eigen Thora als waarschuwing voor wat er gebeurt als de mens god tegenwerkt. Deed Mohammed zoveel eeuwen later niet precies hetzelfde met de bijbel toen hij de Koran dicteerde? Noah was in het bezit van zilver en goud schrijft het Oude Testament, en kooplieden gebruikten in die tijd inderdaad goud en zilver als betaalmiddel. De makers van Noah’s Ark proberen het avontuur van Noah te reconstrueren en komen tot de vaststelling dat hij een veel kleinere boot bouwde, of misschien verschillende kleinere boten aan elkaar bevestigde, gezien er sprake was van compartimenten, dat hij volgens de voorschriften niet meer dan 280 verschillende dieren behoorde mee te nemen (reine en onreine uit Mesopothamië) en mondvoorraad, wat niet ongebruikelijk is voor een handelaar die over zee reist. Uiteindelijk zou hij tijdens de ramp een groot deel van zijn lading verliezen, zijn schuldeisers niet meer kunnen betalen en dus het vege lijf redden door Mesopothamië definitief te verlaten.

Wie zoals zovele westerlingen tegenwoordig op de hellingen van de berg Ararat op zoek gaat naar overblijfselen van de ark van Noah is er dus aan voor de moeite. Welke houtsoort houdt het bovendien 5000 jaar uit in weer en wind op zulke hoogte?

BEELD EN GELUID
BBC-Manchester realiseerde het Noah’s Ark-project in 2004. De opnamen zijn gemaakt in het Midden-Oosten. De kleuren zijn fel en verzadigd met veel bruin en groen, geel en oranje. Voor de reconstructie van de ark en de zondvloed zijn digitale toepassingen gebruikt waardoor deze documentaire ook visueel het een en ander te bieden heeft. Op foto's van NASA en de CIA wordt gespeculeerd over de mogelijke ligging van de ark van Noah, maar specialisten doen die suggesties af als een fabel. In het geval van de CIA gaat het om foto’s die bijna 50 haar de stempel strikt geheim droegen. Het geluid staat in 5.1 waarbij de commentaarstem op de achterste kanalen is gezet en de rest van de geluiden vooraan. Het effect is niet denderend voor home cinema-bezitters, maar van documentaires voor televisie verwacht je dat ook niet echt.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Noah's Ark, één van de meest fantasierijke verhalen uit het Oude Testament, wordt in deze documentaire op een spectaculaire manier tot leven gebracht. Plots staan we oog in oog met de beroemde en moedige man, zien we hem het plan van god uitvoeren en de voorgeschreven dieren verzamelen. Wanneer de regens komen trekt hij zich met zijn familie terug in het schip en dobbert dagenlang op de Eufraat, voor de goede afloop betrouwend op zijn god, die ook de god uit het Gilgamesj-epos blijkt te zijn. Deze dvd is zeer laag geprijsd.