FILM
Je kan het zo gek niet bedenken of regisseur Bigas Luna maakt er een karikatuur van, een persiflage die zijn gedurfde beeld en taal meteen verzacht, zelfs wanneer die van pittige seks zijn voorzien, met een uitdagend of gewelddadig kararakter. Bigas Luna-films vormen een genre op zichzelf, ze zijn grappig en humoristisch, altijd met een flinke scheut erotiek en van een ontwapenende naïviteit. Jamón, Jamón uit 1992 is een vrijblijvende comedy, een lichtvoetig verhaal dat gedurende anderhalf uur rustig voortkabbelt, onderhoudende en prettig gestoorde cinema die pas op het allerlaatste moment uitdraait op een Griekse tragedie. De ongelukkige en versteende figuren met verwrongen gezichten en pathetische gebaren lijken daarbij regelrecht uit de fries van het Parthenon te zijn weggeroofd. Opeens zitten we midden in een scène uit een Taviani-film à la La Notte Di San Lorenzo en wordt het duidelijk dat de onschuldige relatiespelletjes die zo uniek in beeld zijn gebracht, voor Bigas Luna geen vrijkaarten zijn voor een bepaald soort liederlijk gedrag. Alles heeft zijn prijs, lijkt hij te zeggen, voor wat hoort wat.

Jamón, Jamón gaat over José Luis (Jordi Mollà), de zoon van een kledingfabrikant, die het moeilijk heeft om van zijn moeder los te komen. Wanneer hij zijn ouders moet vertellen dat hij Sylvia (Penélope Cruz), een meisje uit hun fabriek, zwanger heeft gemaakt, stelt zijn moeder haar veto en huurt een kerel uit de buurt in om haar te verleiden en een huwelijk met haar zoon te voorkomen. Raúl (Javier Bardem), de eigenaar van een hamrokerij, rokkenjager en stierenvechter in spé, is degene die ze betaalt voor de job. Met zijn forse torso, prettige kop en spannende jeans brengt hij evenwel ook José Luis' moeder het hoofd op hol. Wanneer Sylvia merkt dat José bang is om zijn moeder over hun situatie te vertellen, is ze ontgoocheld. Ondertussen wordt ze door mannetjesputter Raúl voortdurend gestalkt. Die heeft van José's moeder een zware motor gekregen en meer wordt hem in het vooruitzicht gesteld voor bewezen diensten. De jaloerse vrouw heeft één nieuwe voorwaarde: Raúl moet bij Sylvia uit de buurt blijven.

Uiteraard is die voorwaarde aan de viriele Raúl niet besteed. Hij bepaalt zelf wel met wie hij vrijt. Trouwens, met José Luis min of meer uit de buurt blijkt Sylvia niet ongevoelig te blijven voor zijn avances. De hele zaak wordt ingewikkeld als de toeschouwer verneemt dat José Luis een goede klant is in de lichtjes aangebrande bar van Sylvia's moeder en met de aantrekkelijke vrouw sinds geruime tijd regelmatig naar bed gaat. En zijn vader – hoe kan het anders – die wil ook wel eens een groen blaadje - en dat blaadje heet Sylvia.

Bigas Luna heeft daarmee touwtjes en situaties genoeg om de kijker negentig minutenlang aan het scherm te kluisteren en maakt een komedie die alle ingrediënten heeft voor een gezellige dvd-avond. Javier Bardem – de revelatie van 2005 in Mar Adentro - mag de hoofdrol spelen in deze aanstekelijke film en doet dat met brio. Hij is de macho, de plaatselijke dekstier en wanneer hij zijn stierenvechterstechniek oefent op een tot stier omgebouwde fiets, zien we de spontane erectie door het blauw van zijn spannende jeans. Maar het liefst bedrijft hij gewoon de liefde en daarvoor is geen genegenheid nodig, fysieke aantrekkingskracht volstaat. In een eenzame streek komt zo’n houding goed van pas gezien de beperkte kans op mogelijke kandidaten. Spontaan, eerlijk en ongeremd als hij is, heeft Raúl er dan ook geen problemen mee om met elke vrouw te slapen. Zo is het leven, zal hij bekennen. Wanneer hij zijn belofte breekt en ook met Sylvia intiem wordt, gaan de poppen aan het dansen. Door de intriges van José Luis' moeder is het evenwicht in de kleine gemeenschap verstoord en wordt het nooit meer zoals vroeger.

De vrouwen in deze film zijn aantrekkelijk en makkelijk. Penélope Cruz (Sylvia) – bij ons nauwelijks bekend – is een fenomeen in Spanje en de Spaanstalige wereld en haar aantrekkelijk lichaampje wordt uitvoerig getoond, waarbij Javier Bardem wellicht de hele mannelijke bevolkingsgroep tussen 15 en 30 jaar in de problemen brengt wanneer hij zich aan haar borstjes mag te goed doen. Haar tegenspeelster Stefania Sandrelli (als de moeder van José Luis) is spek voor oudere bekken en zet een overtuigende rol neer als de rijke en geëmancipeerde vrouw die alles krijgt wat ze verlangt. Haar probleem is het gebrek aan makkelijk beschikbare seks. Daarmee is ze al evenzeer de speelbal van de situatie als alle andere vrouwen in deze film. Bigas Luna laat er geen twijfel over bestaan dat in dit deel van de wereld de sociale positie van de vrouw weinig benijdenswaardig is.

BEELD EN GELUID
Het beeldformaat van deze film is 1.85:1 en zo staat het ook op de dvd gezet. Tot daar de goeie mededelingen, want de film zelf wordt aan kop en staart ontsierd door vuiltjes en vlekken. De kleur is niet helemaal in orde. Het beeld is redelijk afgewassen alsof de lens de hele tijd bewasemd was bij de opnamen. Details en contrast hebben daar erg onder te lijden. Het geluid kan beluisterd worden in stereo 2.0 of in een 5.1-versie unwrapped. Dat laatste betekent dat er bij de opnamen geen maatregelen zijn genomen voor een rechtstreekse 5.1-geluidsband, maar dat men de 2.0-versie heeft bewerkt. Het resultaat is weinig overtuigend. Er is sprake van een zeker ruimtelijk effect bij de 5.1-versie, waarbij de achterste kanalen gebruikt zijn voor verder afgelegen omgevingsgeluid, maar de prestatie is de hele film lang ongewoon beperkt. Diepe tonen zijn helemaal afwezig. Het stereo-geluid is mooi evenwichtig gespreid en het zit helemaal vooraan. De soundtrack is bij mometnen aanstekelijk en voor de rest weinig opvallend.

EXTRA'S
Deze dvd bevat de Originele Bioscooptrailer en drie Andere Trailers (o.a. Huevos d'Oro en Las Edades De Lulu, allebei van Bigas Luna).

CONCLUSIE
Jamón, Jamón is een prettige en onderhoudende komedie, bij momenten een beetje stout en prikkelend, maar altijd grappig met voldoende intelligentie om ook de veeleisende toeschouwer voor een keer tot het einde te boeien. Javier Bardem is in prima conditie en steelt de show. Penélope Cruz en Stefania Sandrelli zorgen voor het nodige vuurwerk en het noodzakelijke verantwoorde bloot: een pretentieloze film met ballen. Als het ook eens ontspannend en leuk mag zijn is dit beslist een film voor U.