INLEIDING
Ik herinner mij dat ik als kind elke zondagmorgen voor de buis gekluisterd zat om op de Franse televisie de avonturen van Inspecteur Gadget te volgen. Gadget is de perfecte synthese tussen Robocop en inspecteur Clouseau (maar dan nog enkele categorieën dommer), die half getransformeerd is tot robot, en bij de uitvoering van zijn taak beschikt over tientallen electronische snufjes, zoals verlengbare armen en benen, een opblaasbare jas, intrekbare rolschaatsen, in zijn vingers een waterstraal, een laserstraal en een politiefluitje, en in zijn hoed een helikopter, een sirene en een gigantische voorhamer die er fysiek onmogelijk in kan passen. Zijn taak bestaat voornamelijk uit het bestrijden van MAD, een misdaadorganisatie geleid door de mysterieuze Dr. Claw, van wie je het gezicht nooit ziet, maar wiens gemoedstoestand je kan aflezen door zijn spijkerhandschoen en de manier waarop hij daarmee zijn mascotte, een dikke vunzige kater die luistert naar de naam Mad Cat, mishandelt. Ondanks zijn klunzigheid is Gadget de beste agent van het korps, mee doordat zijn nichtje Penny en zijn hond Brain hem onveranderlijk achterna reizen, en zij de feitelijke zaak oplossen, terwijl Gadget de onschuldigen achtervolgt en de MAD-agenten een handje helpt. Gadgets overste, Chief Inspector Quimby, is van dit feit totaal niet op de hoogte, en voor hem is Gadget dé man bij uitstek om tal van knotsgekke missies te laten uitvoeren die hij aan Gadget doorspeelt op zichzelf vernietigend papier, hetgeen op de één of de andere manier altijd uiteindelijk explodeert in zijn eigen gezicht. In de tekenfilmreeks reist Gadget dan ook de wereld rond, en elke aflevering is netjes opgebouwd rond een duidelijk afgelijnd thema, zij het nu diamantsmokkel in Nederland, militaire microchips in Japan of het bestrijden van het legendarische Monster van Loch Ness in Schotland. De reeks liep twee seizoenen, van 1984 tot 1986, kende een relatief succes én werd door critici bejubeld. Hierbij dient eerlijkheidshalve gezegd dat het eerste seizoen veruit superieur was aan de in de gauwte bij elkaar gebokste tweede seizoen, dat zich vooral kenmerkt door ongeloofwaardige plots, het invoeren van een resem niet ter zake doende bijfiguren (zoals de debiele Capeman, een nerd die denkt dat hij een superheld is en kan vliegen), en voornamelijk geconcipieerd was om te teren op het succes van de eerste reeks. Na deze desastreuze tweede reeks hebben de makers maar wijselijk beslist om deze niet meer verder te zetten.

Toen bedenkers Bruno Bianchi, Jean Chalopin en Andy Heyward (respectievelijk een Italiaan, een Fransman en een Amerikaan) half de jaren '90 de auteursrechten verkochten aan de Disney-studio's, hielden de rechtgeaarde fans hun hart vast: het zou een fortuin aan speciale effecten kosten om nog maar een fractie van de turbulente stijl van de tekenfilm over te brengen naar een live action-prent. En de critici kregen niet helemaal ongelijk: op zichzelf staand produkt is de film best aardig, maar ten opzichte van de tekenfilmreeks is de reeks groot onrecht aangedaan.

FILM
Bewakingsagent John Brown (Matthew Broderick) droomt van een carrière als politieagent, maar heeft nooit de bekwaamheidstesten met vrucht afgelegd. Op een avond is hij per toeval getuige van de moord op professor Bradford en de diefstal van zijn laatste uitvinding, de Gadget-chip, een electronische prothesesturing, door Dr. Sanford Scolex (Rupert Everett), hoofd van Scolex Industries. Brown zet de achtervolging in, maar wordt levensgevaarlijk gewond. Anderzijds heeft zijn optreden wel veroorzaakt dat Scolex' hand compleet verbrijzeld is, en hij in de toekomst zal moeten leren leven met een mechanische grijper, hetgeen hem de bijnaam Dr. Claw oplevert

Brown wordt totaal verhakkeld in het ziekenhuis binnengebracht, en de dochter van de professor, Brenda Bradford (Joely Fisher), heeft geen andere keuze dan de verschillende prothesen alsook de Gadget-chip bij Brown in te planten. Hierdoor is Inspecteur Gadget geboren, een halfmenselijke, halfcybernetische inspecteur die dankzij zijn vele elektronische snufjes de misdaad kan bestrijden. Kan, want hoofdcommissaris Quimby ziet de nieuwkomer in zijn korps niet zitten, en belast Gadget enkel met onnozele opdrachten zoals het redden van poesjes die in een boom zijn geklommen en er niet meer uit durven.

Gadget wordt verliefd op Brenda, maar hij durft zijn gevoelens niet uiten. Dr. Scolex aan de andere kant laat over zijn romantische avances geen gras groeien, en biedt Brenda een baan aan in zijn bedrijf. Gadget is het intussen beu om alleen maar als propagandamateriaal voor het korps te fungeren, en wil het onderzoek naar de moord op professor Bradford overnemen, wat hem door Quiumby categoriek geweigerd wordt. Dr. Claw, die een diepe wrok koestert tegen Gadget voor het verlies van zijn hand, heeft intussen dankzij de gestolen technologie een tweede, kwaadaardige Inspector Gadget gebouwd, die de echte in een slecht daglicht moet stellen. Hij ontvoert Gadget, en steelt het essentiele onderdeel, de Gadget-chip, om in zijn Robo-gadget in te planten, die hierdoor een spoor van vernieling kan trekken door Metro City terwijl Gadget de schuld krijgt. De echte Gadget is intussen op de schroothoop gegooid. Wanneer hij toch blijkt te kunnen functioneren zonder de chip (en hier begint het verhaal serieus te rammelen) gaat hij de strijd aan met zijn kwaadaardige dubbelganger, en met Dr. Claw.

De film bevat zeker enkele zeer grappige momenten (zoals het Yahoo-bord) en van die typische Amerikaans-humoristische spoofs op tal van andere films, zoals Mission Impossible, Godzilla (nota bene ook met Broderick) en de spaghettiwesterns van Sergio Leone. En de speciale effecten, waarmee al Gadget's gadgets in real action worden vertaald, zijn echt de moeite waard; maar dit kan allemaal echter niet verhullen dat afgezien van deze visuele hoogstandjes het concept danig op zijn Disneys vermassacreerd is, dat de échte Gadget-fan quasi niets van zijn originele cartoon herkent in de film. (Was het overigens niet zo dat de gruwelijkste nachtmerrie voor échte Tolkien-fans was dat Disney ooit de rechten voor Lord Of The Rings zou verwerven, wat gelukkig niet gebeurd is?)

Toegegeven, bij verfilming van een tekenfilm of strip moeten bepaalde compromissen gesloten worden, maar hier loopt het werkelijk de spuigaten uit. Zonder te willen overdrijven, toch een lijstje van de voornaamste storende elementen:
- Gadget heet niet John Brown; Gadget heet gewoon Gadget.
- Dr. Claw heet niet Sanford Scolex; Dr. Claw heet gewoon Dr. Claw.
- Zijn organisatie heet niet Scolex Industries, maar MAD.
- Zijn kat heet niet Fluffy, maar Mad Cat, en heeft een veel voornamere rol in de tekenfilm, nl. de levende stressbal van Claw.
- Gadget is in de film nog niet half zo dom als hij hoort te zijn.
- De agenten van MAD/Scolex en de gekke geleerden lijken nog niet half op de oliedomme 'henchmen' die Claw in de tekenfilm in dienst heeft.
- Zijn nichtje Penny en zijn hond Brain, die in de tekenfilm key characters zijn, komen hier nauwelijks tot niet aan bod.
- Het karakter van Chief Quimby is tot in het onherkenbare herwerkt, van een verantwoordelijke overste tot een misselijkmakende chagrijnige zeurpiet.
- Er is geen zelf-exploderend papier voorhanden.
- Gadget werkt niet op een Gadget-chip.
- De Gadget-mobiel, die in de tekenfilm enkel kan switchen tussen een minibus-versie en een sportwagen, is hier een pratende side-kick geworden die meer irriteert dan aan het verhaal bijbrengt.
- Er is geen vrouw in Gadgets leven (behalve Penny dan).
- En tot slot elementaire zonde nummer één: Dr. Claw's gezicht is zichtbaar! Weer een mythe die verknoeid is.

BEELD EN GELUID
Het beeld is 16:9-enhanced en overal scherp; het kleurpalet is soms wat donker en flets, maar dat kan ook aan het origineel liggen. Maar fundamenteel is er niets op aan te merken. Over de surround-effecten van de 5.1-track is niets slechts te vertellen, maar het blijft nog allemaal braafjes, en ik heb het gevoel dat de mogelijkheden niet altijd optimaal benut worden. Ronduit afschuwelijk is dan weer de Hollandse dubbing, die ik zonder ondertiteling zelfs gewoon niet kan verstaan.

EXTRA'S
Naar goede Disney-gewoonte geen extra's te bespeuren. Zeker een vergelijking met de tekenfilmserie had op zijn plaats geweest, al was het maar voor de duiding. Maar ja, misschien had deze vergelijking de film zelf niet ten goede gekomen.

CONCLUSIE
Ome Walt's bewerking van Inspector Gadget strekt het origineel alleszins niet tot eer, want de tekenfilm is honderd keer grappiger en duizend keer consequenter met zichzelf. Ik hoop dat ze bij Disney nooit van zijn leven op het lumineuze idee gaan komen om een real live action-prent te draaien over The Simpsons, want dan zouden ze van Bart nog een braaf ventje maken, van Homer een professor kernfysica, van Lisa een hippe meid, van Mr. Burns een rijke weldoener, van Smithers een vrouwengek, en ergst van al, ze zouden Maggie laten spreken!