FILM
De dood van haar vader, de briljante wiskundige Robert Llwellyn (Anthony Hopkins), is voor Catherine (Gwyneth Paltrow) een bevrijding. De laatste jaren was de grootse geest compleet gek geworden, en Catherine heeft zelfs haar studies opgegeven om hem op een menswaardige manier op te vangen. Haar zuster Claire (Hope Davis) komt voor de begrafenis over van New York naar Chicago, en is vast van plan om haar zus, van wie ze vermoedt dat ze niet alleen de wiskundige aanleg van haar vader geërfd heeft, maar ook de neiging om gek te worden, mee te nemen. De stoffige doctoraatsstudent Hal Dobbs (Jake Gyllenhaal), die de nota's van de professor aan het doornemen is om te zien of er nog iets bruikbaars in zit, stoot zo op een bewijs van een stelling waar de wiskundige wereld al jaren naar op zoek is. Maar heeft Robert Llwellyn dit in zijn spaarzame heldere momenten bij elkaar gepend, of is het bewijs van de hand van Catherine?

"Oh, they're raging geeks, but they're geeks, you know, who can dress themselves, hold on a job at a major university. Some of them have switched from glasses to contacts, they, uh, play sports, they play in a band, they get laid surprisingly often, so it makes you kinda question the whole set of terms." Of, kort samengevat, zelfs wiskundestudenten hebben een normaal leven. Regisseur John Madden (Shakespeare In Love adapteerde voor deze film het verrassend succesvolle debuut van toneelauteur David Auburn. Proof is een dialoogfilm, die net als A Beautiful Mind de abstracte wereld van de wiskundigen tracht te schetsen. Spijtig genoeg leeft er een cliché dat dergelijke geeks op zijn minst karaktergestoord moeten zijn, zoals John Nash in Ron Howards gerenommeerde film. Zelf tot deze club behorende (de wiskundigen, niet de karaktergestoorden!) kan ik uit ervaring spreken dat het bedrijven van wiskunde een wetenschap als alle andere is; Auburn heeft zich echter in tegenstelling tot Ron Howard nogal goed gedocumenteerd over waar een theoretische wiskundige dagelijks mee bezig is. Lesgeven, conferenties bijwonen en onderzoek verrichten door het zoeken naar wiskundige correcte én elegante bewijsvoeringen in een wetenschap waarvan de hoeveelheid kennis exponentieel toeneemt, zijn inderdaad de dagelijkse beslommeringen waar een beoefenaar van de oudste wetenschap aller tijden zich mee bezighoudt. De authenticiteit van de in deze film getoonde wiskunde is spijtig genoeg wat aan de slappe kant, maar voor het gros van het filmminnend publiek is dit bijzaak. Jammer eigenlijk, want ondanks de - foute - vooroordelen die vooral door de media leven over het feit dat wiskunde een taal is die alleen op de planeet Zork wordt gesproken door een stel halve garen, heeft zowat iedereen zonder het zelf te weten de kiemen van het rationale denken in zich. Of, hoe weet je dat je geen aanleg voor Chinees hebt als je het nooit hebt proberen te leren? Dat de film op intellectueel gebied misschien iets uitdagender had mogen zijn, en de elegantie van een correcte redenering had mogen laten afstralen op een waarschijnlijk voor iets te dom versleten publiek, is dan ook één van de opmerkelijk weinige fouten van dit familiedrama. Zo wordt het wiskundig probleem waar de hele plot rond pivoteert niet bij naam genoemd, of nog niet eens vaag geschetst. Dat, terwijl de probleemstelling een wereldberoemde stelling, zoals de Laatste Stelling van Fermat, waar wiskundigen een kleine vierhonderd jaar op gezwoegd hebben, kan uitgelegd worden aan een tienjarige.

Waarmee we helemaal niet gezegd willen hebben dat John Madden een film heeft afgeleverd zonder intellectueel bouquet, integendeel. Proof is geen hapklare brok, en zeker een "ander" soort film dan de eeuwige gouden driehoek van platte komedies, hersenloze actie en overdreven tranentrekkerij die Hollywood al jarenlang overeind houdt. De centrale aantrekkingskracht van deze film is het behoorlijk geloofwaardig gebrachte dilemma waarmee Gwyneth Paltrows personage worstelt: ze heeft duidelijk de capaciteiten van haar vader geërfd, maar ze is bang dat ze zijn labiele geestestoestand er als bonus heeft bijgekregen. Wat haar bovendien niet vooruit helpt zijn de voortdurende insinuaties van haar dwangmatig obsessieve zus, die overigens volledig uit eigenbelang Catherine liever bij zich in de buurt heeft, en waarvan we nog altijd niet weten of ze écht wel op zoek is geweest naar een appartementje voor haar in New York, dan wel naar een plaatsje in een gekkenhuis. Maar Catherine is helemaal niet gek; ze is wel compleet emotioneel onderdoor gegaan aan het gedwongen getuige zijn van de mentale aftakeling van haar vader, aan tot het gênante toe moeten instaan voor zijn was en plas, en, zoals ze zo stijlvol op de begrafenis oreert, al het volk dat is komen opdagen voor de laatste groet heeft ze in al die jaren dat het moeilijk was, niet gezien. Ze heeft zelfs haar studie opgeofferd voor de zaak, om uiteindelijk toch te moeten toegeven dat haar vaders mentale conditie een aflopende zaak was. Haar vaders assistent - genuanceerd en zonder zin voor overdrijving neergezet door Jake Gyllenhaal - is zeker zo geïnteresseerd in de notaboekjes van zijn voormalige mentor als in zijn dochter, maar Catherine is duidelijk nog niet toe aan een relatie vooraleer ze voor haarzelf haar leven weer op de sporen heeft gezet.

Het zoeken naar een wiskundig bewijs staat in deze film model voor het op orde brengen van de zaken van de jarenlang verstoorde familierelaties. De manier waarop Catherines zus Claire zich hierbij als buitenstaander komt opdringen lijkt in eerste instantie bijzonder onsympathiek, maar we krijgen gaandeweg de film wel een zekere mate van begrip voor haar uitgecalculeerde manier van handelen, wanneer we vernemen dat zij degene was die de familie financieel rechthield in de moeilijkere tijden terwijl ze zelf op een armtierig appartementje in Brooklyn woonde, en vreest dat haar eindelijk een beetje op orde geraakte huisje-boompje-ventje leven terug één rottige wanorde zou worden indien Catherine, na haar vader, de tweede in de familie zou zijn die behoefte heeft aan mentale begeleiding. Niet alleen Gwyneth Paltrow en Jake Gyllenhaal acteren bijzonder goed, ook Anthony Hopkins, die alleen maar in de flashback-scènes én in de zinsbegoochelingen van Catherine een rol speelt, kan in zijn beperkt aantal lijnen tekst toch een geloofwaardige indruk van mentaal onevenwicht geven, zonder in overdrijving te vallen.

Het samengaan van briljantie en waanzin is een thema dat in vele films geëxploiteerd wordt, of het nu muzikale genieën (Amadeus, Shine), literaire wereldvreemdheid (Finding Forrester) of wiskundige rebellen (Good Will Hunting) gaat. Proof is daar geen uitzondering op, maar is toch méér dan een opeenstapeling van clichés. Ergens in de film wordt de vrouwelijke wiskundige Sophie Germain vernoemd, die net als Catherine grotendeels wiskundig autodidact was, waardoor de boodschap wordt aangebracht dat de passie voor kennis veel belangrijker is dan de formele educatie. Uiteindelijk wordt dan aan die verdeelde loyauteit van Catherine tussen wetenschap en de liefde voor haar vader, de vraag opgehangen of ze (a) het bewijs inderdaad zelf heeft opgesteld, maar het op conto van haar vader heeft geschreven om te bewijzen dat hij niet de nutball was waarvoor hij werd versleten, of (b) het bewijs inderdaad van haar vader heeft gepikt, maar het op haar eigen conto heeft geschreven om zelf niet naar New York afgevoerd te worden om de rest van haar dagen te slijten in gezelschap van haar afgrijselijke zus.

BEELD EN GELUID
Proof is de zoveelste in een rij van quick-cash-in releases van RCV, waarbij de film niet eens van een selectiemenu wordt voorzien. De Engelse Dolby Digital 5.1-track is meer dan adequaat genoeg voor een film als deze die vooral op dialogen drijft, en scoort vooral extra punten op sfeerschepping: de regenbui waarmee de film opent, of de ambiance op het optreden van Hal Dobbs' rockgroepje klinken zuiver en natuurlijk. Af en toe klinkt de dialoog een klein beetje hol nochtans. De beeldkwaliteit is meer dan aanvaardbaar, met een goed contrastniveau in de nachtelijke scènes waarin Anthony Hopkins in zijn tuin in de vrieskou aan zijn bewijs aan het werken is, natuurlijke huidskleuren en nagenoeg geen printbeschadigingen. De scherpte had iets beter gekund als men had geopteerd voor een double layer-disc, maar de beperkte speelduur van 96 minuten zorgt dat er niet echt compressieproblemen zijn.

EXTRA'S
Zoals gezegd bevat deze disc niet eens menuschermen, dus de vraag of er nog ander bonusmateriaal op staat, is zo goed als overbodig. Zo goed als, want een RCV-release kan uiteraard niet zonder een portie verplicht te bekijken trailers voor de film. Om dit schaamteloze gebrek aan respect voor deze film te compenseren, steekt er wel nog een boekje met sudoku's (indien U compleet onhip bent en niet weet wat dit zijn: Japanse cijfer-invulraadsels) voor beginners bij. Aangezien dit echter geen reet met de film te maken heeft, kunnen we er geen extra punten voor toekennen.

CONCLUSIE
Proof is een aardige dramafilm met uitstekende vertolkingen en een scenario met drijfkracht. Ondanks het feit dat de beeld-en geluidskwaliteit in orde zijn, is de toegevoegde waarde van de dvd eerder pover.