FILM
Murderball is een sport zonder gulden middenweg (what’s in a name?). Het gaat om een vorm van rugby die beoefend wordt door mensen met zware handicaps in alle ledematen, die gewoonlijk het gevolg zijn van een gebroken nek. Het gaat om een bijzonder agressieve sport die er hoofdzakelijk uit bestaat om de tegenstander zo hard mogelijk te rammen met een omgebouwde rolstoel en om ondertussen de bal in het bezit te houden. Er heerst een absolute winnermentaliteit waarbij elk spoor van sympathie en liefdadigheid ontbreekt. In die zin vormt Murderball een scherp contrast met heel wat andere documentaires, die erop uit zijn om zo veel mogelijk medelijden op te wekken over hoe dapper die arme, gehandicapte stakkers wel niet zijn. Die harde benadering zorgt voor een meer inspirerende film dan films waarbij men kiest voor de meer klassieke aanpak.

Of het nu gaat om een speler die verlamd is door een auto-ongeval, of door een gevecht met een waanzinnige woedeuitbarsting tot geval, of een ziekte; stuk voor stuk krijgen we te maken met verhalen die in elke andere context hartverscheurend zouden zijn. Een goed voorbeeld daarvan is het verhaal van Mark Zupan, de sterspeler bij de Amerikaanse ploeg. Hij raakte verlamd na een auto-ongeval veroorzaakt door zijn beste vriend, die dronken achter het stuur was gebroken. Zupan bracht ettelijke uren door in ijskoud water alvorens hij gered werd. Zupan heeft het soort persoonlijkheid waar zulke documentaires alleen maar van kunnen dromen. Met zijn wat irritante gedrag probeert hij duidelijk een aantal dingen te verbergen waaronder een duidelijk inzicht in zijn toestand, een uitzonderlijke vrijgevigheid en affectie tegenover zijn ploegmaats en de capaciteit om zowat alles in het leven te overwinnen. Op een bepaald moment wordt er ook redelijk wat aandacht besteedt aan de seksuele beleving van gehandicapten. De spelers tonen een duidelijke obsessie met seks, meisjes en alcohol. Die obsessie lijkt op het eerste zich wat misplaatst, maar het is wellicht eerder onze fout om te denken dat seks geen belangrijke rol meer kan spelen in het leven van een gehandicapte persoon. Opmerkelijk is dat de jongens hun handicap pas echt uitspelen als het om het versieren van meisjes gaat en dat geven ze ook zonder blikken of blozen toe.

Aan het begin van de film zien we hoe het Amerikaanse team genoegen moet nemen met een tweede plaats achter hun voornaamste tegenstander, Canada. Joe Soares, verlamd door een ziekte tijdens zijn kinderjaren, traint het Canadese team en is niet bepaald een populaire figuur binnen de wereld van Murderball. Zo neemt zowat iedereen geen blad voor de mond wanneer ze hun mening over hem uiten. Na enorm veel succes bij het Amerikaanse team werd hij aan de kant geschoven en hij slaagde er nooit in om zich terug bij de groep aan te sluiten. Daarop trok hij met zijn kennis van de sport naar Canadese buren. Dat is de reden waarom hij door de Amerikanen als een verrader wordt beschouwd en waarom hij er alles aan doet om zijn voormalige teamleden te treiteren. Net wanneer je als kijker op het punt staat om je aan te sluiten bij de mening dat Joe Soares de "slechterik" is, wordt hij getroffen door een hartinfarct. Vanaf dat moment zien we een duidelijke verandering in het gedrag van de man. Hij verandert daarom niet noodzakelijk in een lieverdje, maar geeft toch blijk van een gewetensverandering. Die toont zich vooral in zijn gedrag tegenover zijn zoon. Zijn zoon is niet bepaald atletisch gebouwd en Joe heeft zijn academische prestaties nooit echt weten te appreciëren, maar de hartaanval brengt daar verandering in en zo ontstaat er toch een meer emotionele band tussen vader en zoon.

De film is gemaakt in een ruwe stijl met snelle overgangen en een onstabiel camerastandpunt. Zo nu en dan vertoont hij echter ook de nodige finesse en dat is grotendeels te danken aan het feit dat men goed beseft wanneer men moet ophouden met de flitsende techniek en zich moet concentreren op de mensen die aan het woord zijn. Een goed voorbeeld van die aanpak is het achtergrondverhaal van Mark Zupan. Men laat namelijk ook zijn beste vriend Christopher Igoe, die het ongeluk veroorzaakte, aan het woord. Het ongeval op zich is natuurlijk verschrikkelijk, maar ook de eerlijkheid en de oprechte spijt van Igoe zijn ontroerend. Nog ontroerender is het begrip en in zekere mate ook de vergiffenis die Zupan kan opbrengen voor zijn vriend. Dat leidt tot een bijzonder emotioneel moment wanneer de twee elkaar ontmoeten na jaren zonder enige vorm van contact. Daarnaast maken we ook kennis met Keith, een jongen die nog maar net is opgenomen in een revalidatiekliniek na een zwaar ongeval bij het motorcrossen. Zijn verhaal geeft ons in zekere zin een idee van wat het betekent om van de ene op de andere dag verlamd te raken en welke mentale uitdagingen zo’n situatie met zich meebrengt. Gaandeweg bouwt de film op naar een hoogtepunt, met name de finale van de Olympische Spelen in Athene in 2004.

BEELD EN GELUID
De film wordt gepresenteerd met een 1.77:1 anamorfische transfer, een formaat dat lichtjes afwijkt van het oorspronkelijke 1.85:1 formaat. De beperkingen van het bronmateriaal zijn duidelijk zichtbaar. Er werd namelijk gebruik gemaakt van digital video en dat resulteert in een stevige dosis grain. De kleuren en de scherpte variëren van scène tot scène waardoor vooral de donkere scènes wat onaantrekkelijk overkomen. Zo nu en dan helt de balans echter ook over naar de positieve kant met een scherp beeld en een aantrekkelijk kleurenpalet. Voor het geluid heb je enkel de keuze uit een Dolby Digital 5.1 track. Die levert een aangenaam geluidsbeeld dat vooral de muziek eer aandoet. Ook de dialogen worden over het algemeen helder en duidelijk weergegeven.

EXTRA'S
Murderball Behind The Game (19 min.) vormt een aanvulling op de hoofdfilm en bestaat hoofdzakelijk uit interviews met de hoofdrolspelers. De extra biedt een wat meer geconcentreerde versie van de film. Heb je na het bekijken van de film nog nood aan wat meer diepgaande informatie dan vind je hier ongetwijfeld je gading. Het zelfde geldt voor de Joe Soares Interview Update (10 min.). Uit de film blijkt al dat Joe Soares niet bepaald een man is waar je even een gezellige babbel mee kunt hebben en dit interview bevestigt die indruk. Het is geen makkelijke man, die een heleboel vragen probeert te ontwijken. Desalniettemin is het een intrigerende persoonlijkheid. De deleted scenes (7 min.) zouden de film weinig vooruit geholpen hebben, maar geven toch een idee van de fratsen die de sporters onder elkaar uithalen en bieden ook een opmerkelijke kijk op het leven in de familie Soares. In NYC Premiere: Keith Gets His Chair (2 min.) zien we hoe Keith dan eindelijk zijn Murderball rolstoel krijgt tijdens de première en tot slot is er nog een theatrical trailer. Al bij al kunnen we spreken van een vrij interessant aanbod aan extra’s, al valt er in de buitenlandse releases nog wat meer te rapen.

CONCLUSIE
Murderball is een documentaire die er zich van kan onthouden om zich prekerig op te stellen. Dat is ook de reden waarom de boodschap achter de film veel beter aankomt dan bij zoveel andere documentaires over vergelijkbare onderwerpen. A-Film voorziet ons van een uitgave met een redelijke beeldtransfer, een degelijke geluidskwaliteit en een interessante selectie extra's. Het had wat ons betreft nog net ietsje beter gekund, maar al bij al is dit toch een documentaire die je niet aan je voorbij kunt laten gaan.