FILM
Engeland 1787. Het schip HMS Bounty maakt zich op voor de lange reis naar Tahiti. De missie: plaatselijke broodbomen inslaan en doorsluizen naar Jamaica, waar het fruit van de bomen als voedsel voor de slaven moet dienen. Het schip vaart voor het eerst onder een nieuwe bevelhebber, de meedogenloze kapitein William Bligh, die iedere poging tot insubordinatie de kop in drukt met zware lijfstraffen. Bovendien blijkt de man overdreven ambitieus, wat resulteert in een mislukte doorsteek via de woelige zuidkaap van Amerika en vijf verloren maanden. De bemanning is ziedend, maar durft het ongenoegen niet te uiten. Enkel Eerste Officier Fletcher Christian vermag het Bligh de les te spellen. De gemoederen bedaren tijdelijk wanneer de Bounty verplicht is bijna een half jaar in het paradijselijke Tahiti te overwinteren, maar eenmaal de oversteek naar Jamaica begint, hervalt de kapitein in zijn sadistische scheepsbeleid. De onderhuidse spanning komt tot ontploffing, ook bij Christian, die het initiatief neemt tot muiterij en het bevel van het schip overneemt.

Het verhaal van Mutiny On The Bounty heeft na al die jaren nog niets aan kracht ingeboet. De spanning tussen de officieren en de bemanning, het harde leven aan boord, de woelige stormen, hete temperaturen, bloedmooie exotische vrouwen: het zijn ingrediënten die de film meteen avontuurlijk en meeslepend maken. De beroemdste muiterij uit de zeevaartgeschiedenis werd al vaak op pellicule vereeuwigd – het meest memorabel in de Oscarwinnende prent met Charles Laughton uit 1935 en twee decennia geleden nog met Mel Gibson en Anthony Hopkins in de rollen van Fletcher en Bligh. Maar meer somptueus en episch dan in deze 1962-versie haalde de Bounty nooit het witte doek. Kosten nog moeite werden gespaard om de zeereis zo fascinerend mogelijk aan het publiek te verkopen, van het bouwen van een full-scale Bountyreplica tot locatieshoots op tropische eilanden in een glorieus, ultrawijd Technicolor beeld.



Het is juist die grootschaligheid die Mutiny On The Bounty anno 2006 als gedateerd doet overkomen. In een poging om iedereen van zijn sokken te blazen, vergeten de makers immers de essentie van het verhaal: een eenzaam schip in een gigantische oceaan. De passage in Tahiti wordt uitgemolken voor al zijn exotische splendeur, maar brengt de plot ook bruusk tot stilstand, niet geholpen door een onvoldoende uitgewerkte romantische zijlijn tussen Fletcher Christian en een plaatselijke schone. De wreedheid van kapitein Bligh en het resulterende ongenoegen van zijn bemanning sleept ook te lang aan: we zijn al meer dan twee uur ver eer de muiterij aanbreekt. Het kwartier voor de opstand, de muiterij zelf en de directe afhandeling ervan, vormen het absolute hoogtepunt van Mutiny On The Bounty. Motieven en handelingen van de personages zijn hier rechtlijnig, het scenario vertoont er nauwelijks overbodig vet en de claustrofobie van een solitair schip in oneindige wateren wordt prima uitgebuit. Helaas verliezen regisseur en scenarist daarna weer de pedalen door mooifilmerij en een onbevredigende, te lang uitgesponnen climax.

Met zijn Ouvertures en Entr'Actes is Mutiny On The Bounty dan ook een episch reliek uit een vervolgen tijd. Voor een modern publiek is het zeer moeilijk om mee te gaan in dat soort vertellingen, omdat in tegenstelling tot films van nu in 1962 een gecondenseerde plot ondergeschikt werd bevonden aan grandeur en imponering. Als je je daar eenmaal van bewust bent, kan je de oubolligheid van de film gelukkig vergeven en ga je verrassend makkelijk mee in de wijze waarop het verhaal in beeld wordt gezet. Regisseur Milestone – die overnam na het ontslag van eerste keus Carol Reed – brengt waardigheid en klasse bij in zijn beeldvoering, ook al ontbeert het Mutiny aan de dynamiek uit zijn eerdere films All Quiet on the Western Front en The General Died At Dawn. Opvallend is bijvoorbeeld hoe weinig close-ups er in de prent te zien zijn. Dat heeft natuurlijk ook te maken met het scopeformaat, dat werkelijk verbluffend in staat is om de exotische eilanden en het warrige touwenkluwen van het schip in beeld te brengen, hierbij geholpen door de helderste Technicolorkleuren en de fenomenaal gedetailleerde matte-paintings. Ook indrukwekkend is een stormsequentie, wanneer de Bounty Kaap Hoorn tracht te ronden. De speciale effecten zijn 45 jaar oud, maar zouden nu nog meekunnen in een spektakelfilm.



Als we de technische kunde echter even opzij schuiven, komen we terecht bij een minder geslaagd aspect van de prent: de casting. Trevor Howard is een realistische slechterik als kapitein Bligh. Je zal weinig sympathie voelen voor de man, maar je kan wel meegaan in zijn redenering omdat zijn karakter een uitstekend uitgewerkte interne logica heeft. Helaas moet Howards naturalistische performance opboksen tegen Charles Laughtons glorieus excentrieke vertolking uit de filmversie van 1935, waardoor hij een ongelijk gevecht voert. Ronduit miscast is Marlon Brando. Zijn mompelende method acting went na een tijdje wel, zijn afgrijselijke Britse accent echter niet. Op de set gedroeg Brando zich naar verluidt als een megalomane diva en verplichtte studio MGM alle cast- en crewleden mee te gaan met de stomste ideeën van de superster. Het komt zijn vertolking – en de film – allerminst ten goede. In kleinere rollen duiken ook nog een jonge Richard Harris op – die een zeer goede rol speelt – en de mooie Tarita, die het tot Brando's derde vrouw zou schoppen.

Als puntje bij paaltje komt, is Mutiny On The Bounty, dan ook eenvoudig samen te vatten. Het is een entertainende film, maar niet noodzakelijk een goede prent. De zeven Oscarnominaties die de film verzamelde, kan je eerder op het conto van de technische superioriteit van de crew en de erkende luster van regisseur en cast schrijven dan op echte filmische merite. Mutiny verzilverde trouwens niet één van de nominaties, in een jaar waarin een ander episch verhaal, Lawrence of Arabia, alle prijzen wegkaapte. Wie op een luie zaterdagmiddag niets anders te doen heeft, kan zijn tijd slechter doorbrengen dan met deze Mutiny On The Bounty in de dvd-speler. Maar de ware filmliefhebber kijkt beter naar de versie uit 1935, die zijn opvolger op emotioneel vlak zonder discussie kielhaalt.



BEELD EN GELUID
Warner levert opnieuw een schitterende dvd-transfer af van een klassieke film, die over twee schijfjes verspreid staat. Het 2.75:1-formaat wordt met heldere kleuren, een remarkabele scherpte en een verrassend gebrek aan grain naar het digitale vertaald. Printbeschadigingen werden eveneens vakkundig weggewerkt, maar hoe goed deze transfer echt is, wordt vooral duidelijk in de nachtelijke scènes. Die durven voor oude films wel eens aan contrast inboeten, maar dat is hier niet het geval. Integendeel zelfs. Ook het geluid is in goede staat, zij het niet zo spectaculair als het beeld. De oorspronkelijke bioscooprelease op 70mm maakte gebruik van zes kanalen, die op dvd redelijk dynamisch werden hermixt naar een Dolby 5.1-spoor.

EXTRA'S
De bonussectie oogt op het eerste gezicht indrukwekkend, maar zou bij nadere inspectie op menig schip voor muiterij zorgen. Probleem is immers dat haast geen enkele extra over de film gaat, maar vooral focust op de Bounty en meer bepaald de replica die voor de prent werd gebouwd. Enkel een Trailer (4 min.) in goede staat en de voor de première geknipte Proloog (4 min.) en Epiloog (3 min.) zijn echt interessant. De vijf featurettes die de rest van de ruimte innemen, zullen alleen historici en nostalgici kunnen bekoren. RCA World’s Fair (6 min.) beschrijft het verblijf van de Bounty op de Wereldtentoonstelling van 1964, terwijl Voyage of the Bounty to Saint-Petersburg (24 min.) de reis van de replica van New York naar een scheepvaartmuseum in Florida uit de doeken doet. Op disc 2 worden deze extra's vervoegd door After the Camera's Stopped Rolling (24 min.), een retrospectieve docu over het schip, Story of the HMS Bounty (27 min.), een featurette uit de jaren zestig, en tenslotte Tour of the Bounty (8 min.)



CONCLUSIE
Mutiny On The Bounty vertelt een meeslepend verhaal op een te epische wijze, waardoor de spankracht van de beroemdste muiterij uit de geschiedenis deels de mist in gaat. De technische bravoure, knappe decors en degelijke regie zijn pluspunten, maar Marlon Brando's slechte performance slaat grote gaten in de boeg. De beeldkwaliteit is uitstekend voor een film uit 1962 en ook het geluid is bovengemiddeld goed. Spijtig alleen dat de bonussectie eerder op het schip dan op de film focust.