NA DE REPETITIE
Bespreking door: Pieter - Geplaatst op: 2007-01-05
FILM
De toneelregisseur Henrik Vogler is bezig met zijn vijfde enscenering van 'Droomspel' van Strindberg. Na de repetitie blijft hij nog wat op het toneel zitten en dommelt langzaam weg totdat de actrice Anna, die de hoofdrol voor haar rekening neemt, zich bij hem komt voegen. Een discussie over de aanpak van haar rol evolueert langzaam maar zeker in een gesprek over het privé-leven en de daarmee gepaard gaande zielenroerselen van de beide theatermakers. Anna blijkt nog steeds te lijden onder het plotselinge overlijden van haar moeder Rakel die ooit een relatie heeft gehad met Henrik en zich na het mislukken daarvan in de drank heeft gestort. Daardoor heeft ze zich de haat van haar enige dochter op de schouders gehaald en het medelijden van Henrik. De twee diepen herinneringen op uit hun geheugen en mijmeren over het tragische lot van de vrouw, haar mooie en minder mooie kanten en haar allesvernietigende drankzucht. De herinneringen worden tastbaar wanneer Rakel plotseling op het toneel verschijnt en met Henrik in discussie gaat. Droom en werkelijkheid vloeien naadloos in elkaar over.
Na De Repetitie, een redelijk korte film (zoals vaak bij Bergman), speelt zich uitsluitend af op het verlaten podium van een theater en telt slechts drie acteurs. Ondanks de beperkte ruimte en de schaarse actie slaagt Bergman er in een intrigerende en zelfs beklijvende film af te leveren. Het accent ligt vooral op de dialogen en de manier waarop ze door de schitterende acteurs gebracht worden. Vooral Erland Josephson wist mij met zijn indringende blik en aangename stemgeluid te bekoren, maar ook de twee actrices geven het beste van zichzelf. Ze slagen er met een minimum aan middelen in sterke en getormenteerde karakters neer te zetten die boeien en intrigeren.
Ook de mise-en-scène getuigt van meesterschap. Aan de hand van trage camerabewegingen en eenvoudige doch poëtische shots verleidt Bergman zijn publiek. De intimistische sfeer waarin de film baadt wordt door ieder aspect van de mise-en-scène, acteursregie en klankband uitvergroot. Ook de prachtige, in mild licht badende, fotografie van de onlangs overleden Sven Nikvist werkt de gemoedelijkheid in de hand. Het resultaat is een zachtjes voortkabbelende film met weinig pieken en dalen, maar met een sterk verinnerlijkend en rustgevend effect waarin Bergman wederom bewijst dat je als visionair met heel weinig middelen een karaktervolle film kan maken.. Of zoals protagonist Henrik Vogler het in de film zegt: "Dit vind ik het mooiste wat er is:... stoel... tafel... podium... acteurs in gewone kledij... bewegingen... stemmen... gezichten... stilte... magie!"
Goed, niet iedereen houdt van de trage, filosofisch onderbouwde films van Bergman, maar voor wie dat wel doet is dit zeker een aanrader.
Na De Repetitie laat zich bekijken als een zijdezachte droom die langzaam onder de huid kruipt en daar een wazige, maar pertinente indruk nalaat.
BEELD EN GELUID
Het beeld staat met de juiste verhouding van 1.66:1 op dvd maar is spijtig genoeg niet anamorf gecodeerd. Het eerste wat opvalt is de aanwezigheid van heel veel filmgrain en dit gedurende de gehele speelduur.
Na De Repetitie werd dan ook gedraaid op het kleinere, en veel korreligere, 16mm filmformaat. Dit hoeft niet per sé een belabberde beeldkwaliteit tot gevolg te hebben. De gebroeders Dardenne draaien ook al hun films op 16mm maar de beeldkwaliteit van hun dvd's ziet er stukken beter uit. In het hier besproken geval hebben de euvels te maken met het gebruik van een vertoningkopij als transfermateriaal in plaats van de gebruikelijke lage contrastprint of het negatief. Het gaat hier zelfs om een reeds veelvuldig door de projector aangetaste print. Dit betekent dat er naast de filmgrain ook nog heel wat beschadigingen en krasjes te bespeuren zijn en dat er om de 15 minuten een kenteken in de rechterbovenhoek van het beeldkader verschijnt dat het einde van een filmrol aangeeft. Goed, het gaat hier natuurlijk om een film met weinig mercantiele waarde, en iedereen weet dat een restauratie veel geld kost, maar het gaat tevens om een film van grootmeester Bergman en dan nog één van zijn beste. Spijtig dat een film van dit niveau op dvd geen betere beeldkwaliteit meekrijgt. Of was er geen beter transfermateriaal voorhanden? Het geluid staat in Dolby Surorund 2.0 op het schijfje en klinkt meer dan goed genoeg voor een film die op dialogen (en subtiele omgevingsgeluiden) drijft. De Nederlandse ondertiteling staat netjes onderaan het beeld gepositioneerd en bevat hier en daar een klein taalfoutje. Dat valt, zeker in vergelijking met de afschuwelijke vertaling van de Russische Moskwood dvd's, al bij al nog mee.
EXTRA'S
Een trailer van andere Bergman dvd-releases en een fotogalerij.
CONCLUSIE
Eén decor, drie acteurs, weinig actie en veel tekst.
Na De Repetitie is één van de meest minimalistische films van Bergman en tevens één van zijn persoonlijkste. Geen spek voor ieders bek natuurlijk. Wie houdt van actievolle Hollywoodfilms met onvoorziene plotwendingen en een vlot verhaal laat deze kelk het beste aan zich voorbijgaan. Cinefielen, en Bergman fans in het bijzonder, zullen hier echter van smullen.
Op technisch vlak valt de dvd nogal tegen. De getransfereerde print bevat veel filmgrain en redelijk wat printbeschadigingen. Op de milde 2.0 geluidstrack valt dan weer niets aan te merken. Desondanks mag
Na De Repetitie niet ontbreken in de videotheek van iedere rechtgeaarde cinefiel.