FILM
Paradise Now van de Nederlands-Palestijnse regisseur Hany Abu-Assad is het verhaal over de laatste dagen van twee Palestijnse zelfmoordenaars uit Nabloes op de Westelijke Jordaanoever. Said (Kais Nashif) en Khaled (Ali Suliman) werken er in een garage en hebben zich om heel verschillende redenen bij een niet nader genoemde terroristische organisatie aangemeld. Op een avond worden ze benaderd door Jamal (Amer Hlehel) die hun mededeelt dat ze uitgekozen zijn voor een bomaanslag in Tel Aviv. Khaled is meteen enthousiast. Hij gelooft in de Palestijnse zaak en wil er graag voor sterven, want alleen in de dood zijn Israëli's en Palestijnen gelijk. Saïd is minder opgetogen sinds hij kennis gemaakt heeft met de aantrekkelijke martelaarsdochter Suha (Lubna Azabal), vredesactiviste, geboren in Frankrijk en grotendeels opgegroeid in Marokko. Zij is van oordeel dat het geweld moet stoppen wil de regio ooit vrede kennen en bovendien laat zij haar interesse voor Said duidelijk blijken.

In een ondergronds pakhuis in Nablus worden de beide mannen klaargestoomd voor hun opdracht die door de organisatie twee jaar lang minutieus is voorbereid: ze worden gewassen, geschoren, de haren geknipt en krijgen een bompakket op de borst gebonden dat bij de minste poging tot verwijdering tot ontploffing komt. Ze worden in nagelwitte overhemden gestopt met stropdas en bijpassende donkere pakken alsof ze naar een bruiloft zouden gaan. Een videocamera legt Khaleds laatste woorden vast. Hij legt uit dat hij met de hulp van god zijn leven offert uit protest tegen de bezetting en de achterstelling van zijn volksgenoten door het Israëlische leger. Vervolgens brengt Jamal hem en zijn vriend naar het hek dat Israël van de Westbank scheidt en waar een goed betaalde Israëlische collaborateur hen opwacht voor de reis naar Tel Aviv. Maar een Israëlische patrouille gooit roet in het eten en Said en Khaled moeten terug naar de andere kant om dekking te zoeken. In het hoofdkwartier van de terroristen krijgt Khaled de schuld van de mislukking. Van Said is geen spoor. Die heeft de Mercedes van Jamal niet meteen kunnen vinden en probeert op eigen houtje naar Nabloes terug te keren. Volgens de terroristen is de zaak verraden en misschien wel door Said. Khaled gelooft niet in dat verraad en gaat op zoek naar zijn vriend.



Tijdens zijn zoektocht krijgt Khaled het gezelschap van Suha die hem op het zinloze aspect van zijn daad wijst: het geweld geeft de Israëli's supplementaire argumenten om de bevolking te onderdrukken, zegt ze, doe iets zinvols terwijl je nog leeft, maar Khaled gelooft liever in de praatjes van Jamal over martelaren die meteen na hun zelfmoord door twee engelen naar de hemel worden meegevoerd. Ondertussen zwerft een radeloze Said door Nabloes met een lading dynamiet op z’n borst.

Regisseur Hany Abu-Assad werd in Nazareth geboren en kwam op z’n negentiende naar Nederland. Hij studeerde vliegtuigtechniek in Haarlem en ging nadien aan de slag bij vliegtuigbouwer Fokker als werktuigkundig ingenieur. Toen bleek dat hij van Arabisch-Israëlische afkomst was, werd hij ontslagen. Hij nam een baantje aan als televisieproducer en stichtte in 1990 zijn eigen filmbedrijf. Paradise Now is zijn vierde langspeelfilm en die speelt zich net zoals z’n vorige producties en enige documentaire in Israël af. Als Palestijn van afkomst is hij uitstekend op de hoogte over de Israëlisch-Palestijnse problematiek. Ondertussen woont hij ruim 20 jaar in het Westen en dat verblijf heeft ook sporen nagelaten: Abu-Assad zegt over zichzelf dat hij tegen geweld is en dat een oplossing van het probleem alleen tot de mogelijkheden behoort als beide volkeren op basis van gelijkheid met elkaar praten.

Een film over Palestijns terrorisme, gemaakt vanuit het Palestijnse standpunt, is uiteraard een heikele onderneming. Terrorisme wordt geassocieerd met het kwade, met dood en vernieling, met moordaanslagen op onschuldige burgers, en vooral sinds de 9/11-affaire en George W. Bush's war against terrorisme is het moeilijk om voor zo’n zaak begrip op te brengen, laat staan een betalend publiek naar de bioscoop te lokken. Hany Abu-Assad heeft het zich met andere woorden niet makkelijk gemaakt, maar hij kiest in Paradise Now ook niet voor de makkelijkste oplossing of voor de radicale remedie. Abu –Assads politieke standpunt wordt verwoord door zijn vrouwelijke hoofdrolspeelster Lubna Azabal als Suha. Zij predikt vrede en geweldloosheid, maar haar stem wordt niet gehoord want voor Said en Khaled behoort zij als dochter van de grote martelaar Abu Assam tot de Palestijnse elite die in de rijkere buurten woont, die is opgevoed en opgeleid in het buitenland en die dus geen voeling heeft met de realiteit van elke dag: de pesterijen, de eeuwige wegblokkades, de huiszoekingen, de vernederingen, het alles overheersende gevangenisgevoel en het besef dat het nooit beter wordt. Voor Hany Abu-Assad zijn Said en Khaled net zo goed slachtoffers als de onschuldige Israëlische burgers die bij het conflict betrokken raken. Zijn hoofdpersonages zijn geen koelbloedige terroristen. Het zijn gewone jongens met slecht betaalde baantjes en voor de rest niets om handen, gefrustreerd door de verveling en door de minachting in de ogen van de Israëlische soldaten aan de grensovergangen.



Wat Hany Abu-Abass vooral doet in Paradise Now is de zgn. terroristen een gezicht geven en bewijzen dat ze doodgewone mensen kunnen zijn, schooljongens, roekeloze adolescenten, vrouwelijke studenten en huismoeders; dat ze niet altijd voor het volle pond in de gewelddadige zaak geloven, maar vaak ook twijfelen, twijfelen aan het nut van geweld en aan de zgn. grote eer die het martelaarschap henzelf en hun familie oplevert. De terrorist Jamal is het beste voorbeeld van Abu-Assads afstandelijke positie: de kettingrokende Palestijn dreunt z'n slogans af zonder veel enthousiasme. Wat gebeurt er achteraf?, vraagt Khaled hem. Dan komen de engelen, antwoordt Jamal. >Zeker weten?, vraagt Khaled. Zeker weten, zegt Jamal rustig terwijl hij geïrriteerd op het dashboard van de auto roffelt. Jamal ziet er overigens geen graten in om tijdens de emotionele videoboodschap van Khaled rustig een broodje kebab naar binnen te werken: Allah heeft z'n prijs, maar Jamal heeft honger.

Paradise Now is zonder meer een heftige film, ook al is er geen sprake van indrukwekkende geweld- of gevechtsscènes. Bij Hany Abu-Assad zit het drama in de karakters, in hun vastberadenheid en vervolgens in hun twijfel, in hun hulpeloosheid, zoals bij Seha die als buitenstaander nauwelijks invloed heeft op wat voor haar gevoel een zinloze opoffering is en alleen maar leidt tot meer geweld en meer frustraties; of zoals bij Khaled die aanvankelijk zeer overtuigd is van het nuttige en nodige van een zelfmoordactie, maar die na een gesprek met Seha toch gaat twijfelen en zelfs gaat hopen dat ook Said van gedacht veranderd is. Abu-Assad creëert een sfeer van algehele onzekerheid bij zijn hoofdpersonages, naar eigen zeggen omdat hij dat uit de gesprekken met nabestaanden en vrienden van zelfmoordenaars heeft geleerd. Opnieuw benadrukt hij hun menselijke kant, een visie die hem tijdens het draaiproces in Nabloes noch door Israëlisch, noch door Palestijnse facties in dank is afgenomen: de Israëlisch willen vooral het beeld van de terrorist als duivels overeind houden, de militante Palestijnen vooral hun martelaarschap en hun heiligheid.

BEELD EN GELUID
Paradise Now is gedraaid op locatie in Nabloes, en dat betekent veel zon, veel zandkleuren en soms heftige kleuren in de aankleding van de interieurs en de nevenpersonages. Hany Abu-Assad maakt ruime opnamen van de Westelijke Jordaanoever, vanuit de hoogte of met een brede horizont waardoor de leefomstandigheden zichtbaar worden. In de oude binnenstad van Nabloes registreert hij de realiteit: de afgebladderde gevels en rolluiken besmeurd met graffiti en winkelstraten vol niet opgehaald of weggeveegd afval. Het contrast met het mondaine Tel Aviv, duur, groen, netjes en veilig, is hemelsbreed. De gebruikte master is perfect naar dvd overgeschreven met een behoorlijk zwart-witcontrast en behoud van de detaillering, zonder storende vuiltjes of beschadigingen. He geluid is eenvoudig met af en toe wat onopvallende Arabische muziek en weinig effecten via de surround en/of de subwoofer. De 5.1-geluidstrack is een wat overbodig toemaatje in een film die het vooral van dialogen moet hebben.



EXTRA'S
Als extra's krijgt u een Interview met Hany Abu-Assad, in het Nederlands, waarin hij zijn film verdedigt als een objectieve weergave van wat er in de kandidaat-terroristen omgaat en waarin hij ook praat over de moeilijke draaiperiode in Israël waar de veiligheid van de crew niet was gegarandeerd en de Duitse ploegleden uiteindelijk vroeger dan voorzien naar huis terugkeerden. In het Interview met Lubna Azabal komt het aspect afkomst aan de orde en de vraag of zij in haar perceptie over de hele problematiek beïnvloed is door haar afkomst en opvoeding. The Making of is een beetje een tegenvaller wegens te veel weinigzeggende fragmenten en niet geduide acties en confrontaties tussen de vijandelijke partijen. Uiteraard krijgt u nog de Originele Bioscooptrailer en Andere Trailers waaronder die van het prachtige The Syrian Bride en die van de indrukwekkende documentaire Mur.

CONCLUSIE
Paradise Now van regisseur Hany Abu-Assad is een zeer menselijke en spannende film over het wedervaren van twee jonge Palestijnen op het moment dat ze voor een zelfmoordactie worden opgeroepen. Halfweg zit er een kleine dip wegens een te lang uitgesponnen zoektocht naar Said na een mislukte poging om Israël binnen te dringen, maar dat wordt goedgemaakt door een spannende en beklemmende afwikkeling en slotscène. Paradise Now, de Nederlandse inzending voor de Oscars en winnaar van de Golden Globe voor de beste buitenlandse film in 2006, is geen vrijblijvende film, maar eentje die de kijker stof tot nadenken geeft over de politieke, morele en maatschappelijke verantwoordelijkheid van elk individu.